W
WCzechosłowakizm – kontrowersyjna koncepcja uznająca istnienie jednego narodu czechosłowackiego.
WCzechy – jedna z trzech historycznych ziem czeskich, wchodząca wraz z Morawami i Śląskiem Czeskim w skład dzisiejszej Republiki Czeskiej.
WCzesi – naród zachodniosłowiański zamieszkujący głównie obszar Czech i będący ich głównym składnikiem ludnościowym; mniejsze zbiorowości występują także w USA, Kanadzie, Niemczech, Słowacji, Argentynie, Australii, Austrii, Szwajcarii i in. Przynależność do narodu czeskiego deklaruje ok. 12 mln osób.
WCzeska Droga – średniowieczna droga handlowa łącząca Pragę z węgierską Budą. Była częścią dłuższej drogi, biegnącej od Atlantyku do Bosforu. Większa jej część położona była na terenie dzisiejszej zachodniej Słowacji.
WCzeska rebelia pogańska – historyczna nazwa serii wydarzeń w Czechach, za czasów panowania dynastii Przemyślidów w pierwszej połowie X wieku, których kulminacją była pogańska rebelia przeprowadzona przez Drahomirę (Drogomirę) – żonę Wratysława I.
WCzeskie odrodzenie narodowe – okres odrodzenia literatury i języka czeskiego na ziemiach austriackich zamieszkałych przez Czechów, datowany umownie na lata 1774–1859. Czeskie odrodzenie narodowe charakteryzowało się sprzeciwem wobec germanizacji przy jednoczesnym inspirowaniu się kulturą niemieckojęzyczną. Do rewolucji marcowej (1848) miało ono wyłącznie charakter kulturalno-oświatowy; nadejście Wiosny Ludów skutkowało rozbudzeniem świadomości narodowej, co doprowadziło do wprowadzenia czeskich posłów pod przewodnictwem Františka Palackiego do Sejmu Ustawodawczego.
WCztery artykuły praskie – zbiór podstawowych postulatów opracowany przez duchowieństwo czeskie podczas dysput teologicznych w latach 1417–1420. Cztery artykuły praskie zawierały w sobie zasady doktrynalne jakie uznawali wszyscy wyznawcy husytyzmu.
WInstytut Badania Reżimów Totalitarnych został powołany w 2007 przez rząd czeski. Otrzymał zadanie gromadzenia, analizowania i udostępniania dostępnych dokumentów okresu nazistowskiego i komunistycznego. Archiwizowane będą również dokumenty byłej tajnej policji państwowej StB.
WKazi – legendarna, najstarsza córka Kroka, siostra Tetki i Libuszy.
WKodeks Koldína, oficjalnie zwany Prawa miejskie królestwa czeskiego – kodyfikacja miejskiego prawa Czech właściwych.
WKorona św. Wacława lub korona świętowacławska – insygnium koronacyjne, korona władców Czech od 1347 do 1836 roku. Relikwia narodowa, symbol państwowości i suwerenności Czech. Przechowywana w katedrze Świętych Wita, Wacława i Wojciecha w Pradze.
WJan Kozina – chłop czeski, przywódca chłopskiego powstania Chodów w Czechach pod koniec XVII wieku.
WKraj Sudetów – historyczny region na zachodzie Śląska Austriackiego, na Morawach północnych i w Czechach wschodnich, który istniał krótko po I wojnie światowej na obszarach zamieszkałych przez mniejszość niemiecką.
WKrólewskie Czeskie Towarzystwo Naukowe – czeskie towarzystwo naukowe.
WKsięstwo Czech – państwo istniejące w latach 870–1198.
WKsięstwo opawskie – historyczne księstwo śląskie leżące nad rzeką Opawą, ze stolicą w Opawie.
WKsięstwo opolsko-raciborskie lub księstwa opolskie i raciborskie – nowożytne księstwo śląskie powstałe w wyniku działalności księcia opolskiego Jana II Dobrego, który po bezpotomnej śmierci Walentyna raciborskiego w 1521 roku zjednoczył pod swoim berłem oba księstwa. Po bezpotomnej śmierci Jana Dobrego jego księstwo weszło, jako nierozdzielne księstwo dziedziczne, w skład czeskiej domeny królewskiej. W owym okresie, z racji zasiadania Habsburgów na tronie czeskim, stanowiło część Monarchii Habsburgów i było przez nich często nadawane w zastaw, m.in. w ręce niemieckich Hohenzollernów i polskich Wazów. Księstwo uległo likwidacji w 1742 roku po zajęciu Śląska przez Prusy i reformie administracyjnej, która zniosła strukturę tutejszych księstw oraz wprowadziła w jej miejsce departamenty kameralne i powiaty.
WLežáky – dawna czeska wieś na terenie gminy Miřetice w powiecie Chrudim.
WNajazd Brzetysława – zbrojne wtargnięcie wojsk czeskich dowodzonych przez księcia Brzetysława I na ziemie polskie. Następstwem najazdu było przyłączenie do Czech Śląska oraz doszczętne spustoszenie Wielkopolski. Najazd miał miejsce w 1038 roku.
WNarodowa Wspólnota Faszystowska, Narodowa Gmina Faszystowska – czechosłowackie faszystowskie ugrupowanie polityczne działające w latach 1926 - 1939.
WNiemieckie Czechy – historyczny region w północno-zachodnich Czechach, który istniał krótko po I wojnie światowej na obszarach zamieszkałych przez mniejszość niemiecką.
WOrdunek Gorny – przywilej górniczy księcia opolskiego Jana II Dobrego i margrabiego brandenburskiego, księcia karniowskiego Jerzego Pobożnego Hohenzollern-Ansbach. Był drugim przywilejem górniczym Jana II Dobrego i Jerzego Pobożnego, po akcie wolności górniczej z 30 kwietnia 1526 roku.
WOtto V Długi, niem. Otto V. der Lange – margrabia brandenburski na Salzwedel od 1267 z dynastii askańskiej, regent królestwa Czech w latach 1278–1283.
WRejencja chebska – niemiecka jednostka administracyjna Okręgu Rzeszy Kraj Sudetów funkcjonująca w latach 1938-1945 na terenie części Czech ze stolicą w Karlowych Warach.Powiaty miejskie (Stadtkreise) Eger Karlsbad Powiaty ziemskie (Landkreise) Asch Bischofteinitz Eger Elbogen Falkenau an der Eger Graslitz Kaaden Karlsbad Luditz Marienbad Mies Neudek Podersam Preßnitz Saaz Sankt Joachimsthal Tachau Tepl
WRejencja opawska – niemiecka jednostka administracyjna Okręgu Rzeszy Kraj Sudetów funkcjonująca w latach 1938–1945 na terenie części Moraw i Śląska Czeskiego ze stolicą w Opawie.
WRejencja uściańska – niemiecka jednostka administracyjna Okręgu Rzeszy Kraj Sudetów funkcjonująca w latach 1938-1945 na terenie części Czech ze stolicą w Uściu nad Łabą.Powiaty miejskie (Stadtkreise) Aussig ReichenbergPowiaty ziemskie (Landkreise) Aussig Bilin Böhmisch Leipa Braunau Brüx Dauba Deutsch Gabel Dux Friedland (Isergebirge) Gablonz an der Neiße Hohenelbe Komotau Leitmeritz Reichenberg Rumburg Schluckenau Teplitz-Schönau Tetschen-Bodenbach Trautenau Warnsdorf
WŘíp jest z daleka widocznym wzniesieniem z romańską rotundą na szczycie około 5 km na południe od miasta Roudnice nad Labem. Jest to miejsce ważne w czeskich legendach i historii.
WRozpad Czechosłowacji – podział Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej (Czechosłowacji) na dwa suwerenne państwa. Rozpad dokonał się 31 grudnia 1992. 1 stycznia 1993 był pierwszym dniem istnienia niezależnych państw.
WSprawa Hilsnera – seria procesów o podłożu antysemickim, związanych z oskarżeniem Leopolda Hilsnera, czeskiego Żyda o popełnienie mordu rytualnego.
WStara Praska Droga - "Czeska ścieżka", średniowieczny szlak handlowy i komunikacyjny między Łużycami Górnymi a Pragą.
WAkademia Straki – eklektyczny neobarokowy budynek wzniesiony na lewym brzegu Wełtawy w dzielnicy Pragi Malá Strana. Został zbudowany w latach 1891–1896 według projektu architekta Václava Roštlapila. Pod kopułą znajdują się posągi autorstwa Josefa Maudera. Pierwotnie budynek był wykorzystywany jako akademik dla biednych potomków czeskiej szlachty. Obecnie jest siedzibą Rządu Republiki Czeskiej.
WKraj Sudetów – region Czechosłowacji obejmujący pogranicze czesko-niemieckie i czesko-austriackie w Sudetach, Rudawach, Smreczanach, Lesie Czeskim, Szumawie i Morawach południowych zamieszkany od dawna przez Niemców sudeckich. W skład Kraju Sudetów wchodziły ziemie Czech, Moraw i Śląska Czeskiego.
WOkręg Rzeszy Kraj Sudetów – nazwa regionu administracyjnego istniejącego w latach 1938-1945, jednostka administracyjna III Rzeszy obejmująca pogranicze Czech, Moraw i Śląska Czeskiego. Najwyższym punktem był wierzchołek Śnieżki – 1603 m n.p.m.
WSzyk taborowy – specyficzny obronny szyk bojowy po raz pierwszy zastosowany na szeroką skalę podczas wojen husyckich.
WTetka – legendarna córka Kroka, młodsza siostra Kazi i starsza siostra Libuszy. Nie była zamężna.
WTrójkąt dyjski – obszar na południu Czech, u zbiegu granic z Austrią i Słowacją. Jeden z trzech skrawków Dolnej Austrii przyłączonych do Czechosłowacji po rozpadzie monarchii habsburskiej. Niekiedy bywa włączany do innego z tych skrawków – pobliskiej Ziemi Valtickiej, z którą jednak nie graniczy.
WVitorazsko – obszar na południu Czech, przy granicy z Austrią. Jeden z trzech skrawków Dolnej Austrii przyłączonych do Czechosłowacji po rozpadzie monarchii habsburskiej.
WWenus z Petřkovic – figurka paleolityczna Wenus datowana na ok. 23 000 lat p.n.e.. Została znaleziona przez archeologa Bohuslava Klimę 14 lipca 1953 na wzgórzu Landek w Pietrzkowicach obecnie w granicach Ostrawy na Śląsku w Czechach.
WWojna polsko-niemiecka 1002–1005 – konflikt zbrojny toczony w latach 1002–1005. Powodem jego wybuchu był nieudany zamach na Bolesława Chrobrego, zlecony prawdopodobnie przez Henryka II, a dokonany po zjeździe w Merseburgu. Wojna zakończyła się pokojem w Poznaniu w 1005 roku, lecz nie zakończyła konfliktu. Kolejne działania zbrojne były toczone w latach: 1007–1013 i 1015–1018.
WWojna polsko-niemiecka wybuchła z powodu ataku Królestwa Niemiec na Polskę przeprowadzonego pod pretekstem obrony praw księcia Zbigniewa.
WZawisza z Falkenštejnu – czeski rycerz, mąż królowej Kunegundy Halickiej
WZłota Bulla Sycylijska – dokument wydany 26 września 1212 roku przez króla Fryderyka II.