
Substancja psychoaktywna, substancja psychotropowa – substancja chemiczna lub mieszanina substancji mająca bezpośredni lub następczy wpływ na funkcjonowanie mózgu, czego efektem są zmiany postrzegania, nastroju, świadomości, procesów poznawczych i zachowania.

Ditran – potencjalny psychotoksyczny bojowy środek trujący o silnym działaniu halucynogennym. Jest mieszaniną dwóch izomerycznych związków chemicznych z grupy fenyloglikolanów:N-etylo-3-pirolidylometylofenylocyklopentyloglikolanu N-etylo-3-piperydylofenylocyklopentyloglikolanu

Etanol, alkohol etylowy, C2H5OH – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi.

IXI – polski detergentowy proszek do prania produkcji poznańskich zakładów Pollena Lechia, wprowadzony do produkcji w roku 1965. Odznaczał się charakterystycznym przyjemnym zapachem i niebieskim kolorem.

Kantarydyna – organiczny związek chemiczny z grupy terpenów; policykliczny bezwodnik kwasu dikarboksylowego zawierający mostek tlenowy.

Kwas walerenowy – organiczny związek chemiczny z grupy kwasów karboksylowych, substancja seskwiterpenowa występująca w kłączach i korzeniach kozłka lekarskiego Valeriana officinalis, odpowiadająca za jego działanie uspokajające, nasenne oraz spazmolityczne. Kwas walerenowy jest agonistą receptora GABA.

Lewodopa, L-DOPA – organiczny związek chemiczny, naturalny aminokwas, enancjomer D-DOPA o konfiguracji L, amina katecholowa. Powstaje w organizmie w wyniku hydroksylacji L-tyrozyny, podczas reakcji katalizowanej przez hydroksylazę tyrozynową. Będąc prekursorem dopaminy, jest metabolitem pośrednim w szlaku syntezy adrenaliny:
Lupulina – proszek zielonawożółty lub pomarańczowożółty, lepki, o charakterystycznej, silnej woni oraz gorzkim smaku. Składa się z otartych z owocostanów chmielu zwyczajnego gruczołów włosków wydzielniczych. Lupulina powinna zawierać od 1% do 3% olejku eterycznego, zawierającego charakterystyczne składniki: humulen, β-mircen, fernazen, β-kariofilen i in., garbniki, alkohole, m.in. mircenol i jego estry z kwasami izowalerianowym, pelargonowym, masłowym oraz octowym, związki żywicowe (~80%): humulon, kohumulon, adhumulon, lupulon, kolupulon, adlupulon, ksantohumol, hopanon, chalkony, flawonoidy i inne związki w tym fenoloketonowe i pochodne fluoroglucyny. Ponadto w surowcu występują woski, związki białkowe, tłuszcze oraz wiele innych związków w mniejszych ilościach.

3,4-Metylenodioksymetamfetamina – organiczny związek chemiczny, drugorzędowa amina, pochodna fenyloetyloaminy. Półsyntetyczna substancja psychoaktywna wykazująca działanie empatogenne, euforyczne i psychodeliczne.

Muskaryna – organiczny związek chemiczny, trujący alkaloid wielu grzybów, między innymi muchomora czerwonego (0,1–0,3%), strzępiaków, lejkówek i gołąbka ceglastego.

Muskazon – organiczny związek chemiczny należący do grupy alkaloidów. Występuje w śladowych ilościach w muchomorze czerwonym. Wykazuje działanie psychoaktywne i toksyczne.

Nowa substancja psychoaktywna (NSP) – określenie stosowane w polskim prawie, użyte w Ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, zgodnie, z którą oznacza ono „każdą substancję lub grupy substancji pochodzenia naturalnego lub syntetycznego w formie czystej lub w formie preparatu działającą na ośrodkowy układ nerwowy, inną niż substancja psychotropowa i środek odurzający, stwarzającą (...) zagrożenia dla zdrowia lub zagrożenia społeczne porównywalne do zagrożeń stwarzanych przez substancję psychotropową lub środek odurzający, lub które naśladują działanie tych substancji”. O zakwalifikowaniu danej substancji jako nowej substancji psychoaktywnej decyduje się na podstawie rekomendacji Zespołu do spraw oceny ryzyka zagrożeń dla zdrowia lub życia ludzi związanych z używaniem nowych substancji psychoaktywnych powoływanego przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Zgodnie z art. 44e Ustawy „substancję będącą jednocześnie środkiem odurzającym i nową substancją psychoaktywną albo substancją psychotropową i nową substancją psychoaktywną uznaje się odpowiednio za środek odurzający albo substancję psychotropową”. Nowe substancje psychoaktywne wraz ze środkami zastępczymi wypełniają ustawową definicję tzw. dopalaczy.

Olejek kardamonowy jest to wyciąg z nasion kardamonu o właściwościach antyseptycznych i rozkurczowych. Stosowany jako przyprawa oraz afrodyzjak. Szeroko stosowany w aromaterapii, przemyśle perfumeryjnym, do aromatycznych masaży i kąpieli. Działa pobudzająco i głęboko nawilża.

Olibanum – żywica pozyskiwana z drzew rodzaju kadzidla (Boswellia) rosnących na półpustyniach i obrzeżach pustyń północno-wschodniej Afryki oraz na Półwyspie Indyjskim. Świeżo wypływająca z drzew żywica ma postać soku, który wkrótce zestala się na pachnącą, ziarenkowatą, żółtawobrązową masę. Zawiera 60-70% żywicy, 27-35% gumożywicy oraz 3-8% olejków eterycznych. Żywicę zbiera się od grudnia do maja w ten sposób, że ściąga się z pni drzew zewnętrzną pergaminową korę i nacina jej spodnią warstwę. Żywica wypływa w postaci białych kropel o konsystencji mleka i na powietrzu szybko zastyga. Może być przez kilka miesięcy przechowywana w suchych jaskiniach. Do wytwarzania olibanu wykorzystywano głównie 3 gatunki: Boswellia carteri, Boswellia papyrifera i Boswellia serrata.

Opiaty – substancje psychoaktywne pochodzące z opium. Najważniejsze z nich to morfina, kodeina, tebaina, narkotyna i papaweryna.

Salsolinol – organiczny związek chemiczny, produkt kondensacji dopaminy z aldehydem octowym, powstaje w organizmie przy regularnym spożywaniu alkoholu.

Salwinoryna C – organiczny związek chemiczny z grupy terpenoidów (diterpenoid). Należy do rodziny salwinoryn występujących w szałwii wieszczej, w której znajduje się w śladowych ilościach. Została odkryta w 2001 roku w psychoaktywnej frakcji chromatograficznej uzyskanej z ekstraktu z szałwii wieszczej, której skład ustalono na ok. 90% salwinoryny A i ok. 10% salwinoryny C. Mieszanina ta wykazywała znacząco silniejsze działanie psychoaktywne niż czysta salwinoryna A, co sugerowało silne działanie salwinoryny C. Późniejsze badania wykazały jednak, że salwinoryna C nie wykazuje aktywności psychoaktywnej u człowieka, a jej wiązanie do receptorów opioidowych jest pomijalne.

Speedball (narkotyk) – mieszanka lub zestaw dwóch substancji narkotycznych, z których jedna pobudza centralny układ nerwowy, a druga (opioid) działa depresyjnie, stosowane jednocześnie. Praktyka, która pojawiła się w środowisku narkomanów w latach 30. XX wieku. Termin speedballing stał się znany szerszej publiczności w 1982, gdy został wymieniony w mediach jako przyczyna śmierci Johna Belushiego.

γ-Walerolakton (GVL) – organiczny związek chemiczny z grupy laktonów. W przemyśle używany jest do produkcji polimerów, a także ze względu na intensywny zapach, przy produkcji perfum. GVL jest także substancją psychoaktywną o działaniu podobnym do γ-butyrolaktonu (GBL) i kwasu 4-hydroksybutanowego (GHB), jest jednak od nich bardziej toksyczny i dużo mniej popularny. GVL może być łatwo przekształcone w kwas 4-hydroksywalerianowy (GHV), analog GHB.

Wziewne środki odurzające – rozpuszczalniki organiczne zawarte w rozmaitych produktach, które działają odurzająco przy wdychaniu ich oparów – najczęściej w sposób oszałamiający i halucynogenny.