17 Socjalizm

Antifa – zbiorcze określenie ogółu osób deklarujących się jako antyfaszyści i czynnie sprzeciwiających się tendencjom skrajnie prawicowym. Antifa jest ruchem nieformalnym, pozbawionym jakiegokolwiek kierownictwa czy wewnętrznej hierarchii. Określana również jako subkultura. Choć z Antifą nie jest związana żadna ideologia polityczna, wyróżniają się wśród nich socjaliści, anarchiści, socjaldemokraci i liberałowie.

Blitz – anarchistyczna, komunistyczna i socjalistyczna społeczność młodzieżowa w Oslo, założona w 1982.

Czerwony sztandar – międzynarodowy symbol ruchów robotniczych. Jakkolwiek jego geneza jest starsza, to utożsamiany jest z przelaną krwią robotników w XIX wieku.

Di Szwue – jedna z najpopularniejszych pieśni żydowskiego ruchu robotniczego, hymn lewicowej partii Bund. Jego twórcą był Szymon An-ski. Został napisany w 1902 roku i opublikowany w londyńskim czasopiśmie „Der Jidiszer Arbeter”. Do dziś jest śpiewany na spotkaniach żydowskich socjalistów.

Dzień Kobiet – coroczne święto obchodzone 8 marca od 1910 roku. Pierwszy dzień kobiet obchodzony był 28 lutego 1909, ustanowiony przez Socjalistyczną Partię Ameryki po zamieszkach i strajkach w Nowym Jorku.

Eksarchia – dzielnica Aten właściwych. Graniczy na wschodzie z dzielnicą Kolonaki i jest otoczona ulicami Patision, Panepistimiu, Solonos oraz Aleksandras. Eksarchia znana jest jako historyczne centrum ateńskiego intelektualizmu oraz radykalnego aktywizmu politycznego.

"Iskra" – pismo periodyczne rosyjskiej partii socjaldemokratycznej (SDPRR). Pierwszy numer gazety został opublikowany w Lipsku w grudniu 1900 roku. Kolejne numery były wydawane od 1901 do 1905, początkowo w Monachium, a potem w Szwajcarii i rozprowadzane bezdebitowo na terenie Imperium Rosyjskiego.

Konferencja w Zimmerwaldzie w 1915 – zorganizowany w dniach 5-8 września 1915 zjazd europejskich działaczy socjalistycznych, zarówno reprezentantów nurtu rewolucyjnego, jak i socjaldemokratów. Głównym celem konferencji była kwestia taktyki organizacji robotniczych w okresie I wojny światowej.

Lewica narodowa – ideologia polityczna będąca połączeniem lewicowych postulatów, takich jak równość społeczna z samostanowieniem narodów, antyimperializmem czy też antykapitalizmem.

List otwarty do polskiego ludu roboczego lub List ks. Ściegiennego – socjalistyczna odezwa napisana w 1892 roku przez Stanisława Przybyszewskiego, a opublikowana pod nazwiskiem księdza Piotra Ściegiennego przez drukarnię „Gazety Robotniczej”. Druk Listu był wielokrotnie wznawiany, rozpowszechniano go na terytoriach wszystkich zaborów.

Means TV – amerykański antykapitalistyczny serwis streamingowy VOD z siedzibą w Detroit, Michigan. Means zostało założone w 2019 przez filmowców Naomi Burton i Nicka Hayesa jako następca firmy produkującej wideo, Means of Production. W serwisie znajdują się filmy, seriale telewizyjne, podcasty i reportaże. Means TV jest zorganizowane jako spółdzielnia pracownicza.

Międzynarodowy Instytut Historii Społecznej – holenderskie archiwum ruchu pracowniczego i historii społecznej znajdujące się w Amsterdamie. Jest jedną z największych placówek tego typu na świecie. Mieści się w niej ponad milion tomów i 2 300 zbiorów archiwalnych, na które składają się dokumenty głównych postaci i instytucji myśli radykalnie lewicowych. IISG został założony w 1935 jako niezależny instytut naukowy przez Nicolaasa Posthumusa. Aktualnie jest częścią Królewskiej Holenderskiej Akademii Sztuki i Nauki.

Pomoc wzajemna – w teorii organizacji jest dobrowolną wzajemną wymianą zasobów i usług dla obopólnej korzyści.

Rewolucja rosyjska 1905 roku – ogólnokrajowy spontaniczny zryw o podłożu społecznym i narodowym, skierowany przeciwko absolutyzmowi carskiemu oraz uciskowi obszarników i przemysłowców. Wydarzenie to uważa się za początek zmian ustrojowych w Rosji, prowadzący do rewolucji lutowej i październikowej 1917 roku. W przypadku Królestwa Polskiego rewolucja przybrała formę modernizującego zrywu, którego jedną z długofalowych konsekwencji jest odzyskanie niepodległości Polski w 1918 roku.

Rewolucja boliwariańska – określenie masowego ruchu społeczno-politycznego w Wenezueli zapoczątkowanego przez wybór Hugo Cháveza na prezydenta tego kraju w 1998 r. Ruch ten opiera się na ideologii stanowiącej zestawienie programu politycznego Simóna Bolívara i socjalizmu. Deklarowanym celem rewolucji boliwariańskiej jest gruntowna transformacja gospodarcza i polityczna oraz zastąpienie kapitalizmu systemem określanym jako „socjalizm XXI wieku”.

Samorządność pracownicza, określana również jako samorządność organizacyjna i zarządzanie pracą – forma zarządzania organizacją opartą na samodzielnie kierowanych procesach pracowniczych po stronie pracowników. Samozarządzanie jest cechą charakterystyczną socjalizmu, z propozycjami samozarządzania pojawiającymi się wielokrotnie w historii ruchu socjalistycznego, popieranymi na różne sposoby przez wolnościowych i rynkowych socjalistów, komunistów i anarchistów.

Towarzysz – słowo oznaczające kolegę, przyjaciela lub sojusznika równego pod względem statusu społecznego. W dawnej Polsce wyraz ten posiadał szczególne znaczenie w kontekście wojskowym i oznaczał członka towarzystwa, żołnierza - szlachcica równego pod względem statusu społecznego innym żołnierzom o pochodzeniu szlacheckim oraz przełożonym - w tym także zamożnym magnatom. W miarę upływu czasu słowo zyskało nowe znaczenia związane z popularyzacją idei demokratycznych i egalitarnych oraz rozwojem masowych ruchów politycznych. Popularyzację w życiu publicznym wyrazów podkreślających zerwanie z przywilejami stanowymi i akcentujących równość wszystkich członków społeczeństwa należy wiązać z rewolucją francuską (1789–1799), gdy wszystkich ludzi tytułowano „obywatel” lub „obywatelka”, zamiast zwyczajowego zwracania się z zachowaniem określenia statusu danej osoby. Wyraz towarzysz upowszechnił się wraz z powstaniem i szerzeniem się idei socjalizmu w XIX wieku, przyjął się jako egalitarny sposób zwracania się do siebie członków i sympatyków lewicy. Wraz z rewolucją październikową (1917) słowo „towarzysz” zostało przyjęte powszechnie jako określenie komunisty. Od tej pory określenie to kojarzone jest głównie z komunizmem.