WFederacja, in. państwo związkowe, państwo federalne – państwo składające się z części obdarzonych autonomią, ale posiadających wspólny (federalny) rząd.
WGranica państwowa – powierzchnia pionowa przechodząca przez linię graniczną oddzielająca terytorium, podziemie i obszar powietrzny jednego państwa od innych państw lub obszarów niczyich. Do określania granic często używa się charakterystycznych elementów geograficznych, jak na przykład rzeki, łańcuchy górskie lub wybrzeża morskie. Oznaczana jest specjalnymi znakami. Stopień rozwinięcia granicy państwa określa współczynnik rozwinięcia granicy.
WLinia demarkacyjna – linia, a niekiedy strefa odgraniczająca w czasie konfliktu zbrojnego lub rozejmu walczące wojska. Często linia demarkacyjna stanowi tymczasową granicę państwową.
WLinia graniczna - miejsce przecięcia granicy państwowej z powierzchnią ziemi bądź z wodami powierzchniowymi. W terenie przebieg linii granicznej wyznaczają znaki graniczne. Jeśli umowy nie stanowią inaczej, linia graniczna przebiega w następujący sposób:Na odcinkach lądowych i większych zbiornikach wodnych po linii prostej pomiędzy dwoma sąsiednimi znakami, także w przypadku przecięcia granicą cieków i zbiorników wodnych z jednego brzegu na drugi. Środkiem suchych rowów granicznych i dróg granicznych. W tym przypadku znaki graniczne umieszczane są na przemian po obu stronach granicy. Na rzekach, potokach itp. wzdłuż linii środkowej koryta. Jest to tzw. "granica ruchoma", która dostosowuje się do naturalnych i sztucznych zmian położenia koryta, chyba że zmiana jest znaczna lub umawiające się strony stanowią inaczej. Linia środkowa to linia jednakowo oddalona od obu brzegów. W przypadku, gdy ciek graniczny się rozgałęzia, linia graniczna podąża ramieniem o większym przepływie.
WPrzejście małego ruchu granicznego, mały ruch graniczny (MRG) – szczególny, uproszczony tryb przekraczania granicy państwowej powstały w wyniku dwustronnych umów między Polską a Niemcami, Czechami i Słowacją wprowadzony dla obywateli tych krajów obowiązywał do 20 grudnia 2007 roku. W związku z przystąpieniem Polski, Czech i Słowacji do strefy Schengen, z dniem 21 grudnia 2007 roku wszystkie przejścia graniczne tego typu zostały zlikwidowane, a granicę pomiędzy tymi państwami można przekraczać w niemal dowolnym miejscu.
WOkupacja pokojowa – czasowe zajęcie przez siły zbrojne jakiegoś państwa lub ich grupy terytorium innego państwa, niebędące bezpośrednim wynikiem działań wojennych, lecz mające na celu ochronę określonych praw i interesów państw okupujących. Przykładem jest aliancka okupacja zagłębia Ruhry od 10 stycznia 1923 w celu wymuszenia realizacji postanowień nałożonych na Niemcy przez traktat wersalski. Odmianą pokojowej okupacji przewidzianą wprost przez ten traktat było przejściowe zajęcie terytorium Saary.
WPrzejście graniczne – ustalone na drodze umów międzypaństwowych miejsce na granicy pomiędzy państwami służące do jej przekraczania zarówno przez podróżnych, jak i pojazdy.
WRozbiór państwa – podział terytorium istniejącego suwerennego państwa pomiędzy inne, najczęściej sąsiadujące, dokonany na drodze dyplomatycznej, bez bezpośredniego użycia sił zbrojnych wobec armii państwa podlegającego rozbiorowi. Zazwyczaj jednak występuje groźba najazdu zbrojnego w wypadku, gdyby droga dyplomatyczna była nie dość skuteczna. Rozbiór państwa może być częściowy lub całkowity. Zamiast pojęć „rozbiór” i „rozbiory” funkcjonują też określenia „zabór” i „zabory”, a państwa uczestniczące w rozbiorach nazywa się „zaborcami”.
WSecesja – odłączenie się, zerwanie z czymś, wyodrębnienie się nowego państwa bez upadku dotychczasowego.
WStrefa bezatomowa – wyznaczony obszar wolny od broni nuklearnej. Oznacza to, że na danym obszarze obowiązuje zakaz stosowania i magazynowania broni atomowej i istnieje międzynarodowy system kontroli takiego zakazu. Tworzenie takich stref przewiduje Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej w art. 7. Wolę wyznaczenia tego rodzaju stref w poszczególnych regionach wyrażono w odpowiednich traktatach:1959 – traktat antarktyczny obejmujący tereny Antarktyki; 1967 – układ z Tlatelolco – obszar Ameryki Łacińskiej; 1985 – układ z Rarotonga – obszar południowo-wschodniego Pacyfiku; 1995 – układ z Bangkoku – obszar południowo-wschodniej Azji; 1996 – układ z Kairu – obszar Afryki 2006 – układ z Siemipałatyńska – obszar Azji Środkowej.
WStrefa zdemilitaryzowana, DMZ – w świetle prawa międzynarodowego to umowny obowiązek likwidacji, zakaz budowy oraz utrzymywania w przyszłości wszelkich lub oznaczonych obiektów wojskowych, środków walki i sił zbrojnych na określonym terytorium. Wiele obszarów jest jednocześnie strefą zdemilitaryzowaną jak i zneutralizowaną.
WTerytorium sporne – terytorium, do którego roszczą sobie prawa dwa państwa. Najczęściej istnienie terytorium spornego prowadzi do konfliktu między tymi państwami, rozwiązywanego bądź pokojowo, bądź, ostatnio coraz rzadziej, zbrojnie.
WZnak graniczny – znak z trwałego materiału umieszczony w punkcie granicznym lub trwały element zagospodarowania terenu znajdujący się w tym punkcie. Znak graniczny materializujący punkt załamania granicy między działkami. Znak graniczny posiada najczęściej postać ściętego ostrosłupa o kwadratowej podstawie z wyrytym na górze krzyżem. Wykonany zazwyczaj z betonu lub skały pochodzenia wulkanicznego, np. granitu. Na gruntach bagiennych i podmokłych stosuje się także stabilizację palami drewnianymi. Ostatnio zaczęto produkować punkty graniczne plastikowe, które są lżejsze i łatwiejsze do wkopania, lecz są mniej stabilne. Często pod granicznikiem wkopuje się odwróconą butelkę szklaną, cegłę z naciętym krzyżem, rurkę drenarską itp. w celu potwierdzenia lokalizacji pierwotnego miejsca granicznika w czasie wznowienia znaków granicznych. Stosunkowo często spotyka się zwykłe polne kamienie pełniące funkcję graniczników.