51 Przedmieście Świdnickie

Przedmieście Świdnickie – osiedle we Wrocławiu, do 1990 będące częścią dzielnicy administracyjnej Stare Miasto, obok osiedla Szczepin i osiedla Stare Miasto. Po zmianach dokonanych przez Radę Miasta w roku 2006, do potrzeb ewidencyjno-wyborczych Przedmieście Świdnickie obejmuje ulice znajdujące się wewnątrz obszaru ograniczonego od południa nasypem kolejowym od stacji Wrocław Główny na zachód, od zachodu i północnego zachodu – terenami kolejowymi przy Dworcu Świebodzkim, od północy – Fosą Miejską; na wschodzie – ulicą Dworcową, której numery nieparzyste zaliczane są do Przedmieścia Świdnickiego, a parzyste (2‒32) do osiedla Przedmieście Oławskie. Przedmieście Świdnickie zamieszkane jest przez około 18 tysięcy osób. Nazwa „Przedmieście Świdnickie” używana jest prawie wyłącznie w dokumentach oficjalnych, nie funkcjonuje w potocznym użyciu.

Arkady Wrocławskie – kompleks handlowo-biurowo-usługowy z parkingiem wielopoziomowym oraz multipleksem OH Kino, położony w centrum Wrocławia, w kwadracie ulic Powstańców Śląskich, Swobodnej, Nasypowej i Komandorskiej. Znajduje się tu centrala Develia SA.

Wieżowiec Lotos – budynek mieszkalno-usługowy przy ulicy Grabiszyńskiej 9 we Wrocławiu. Potocznie nazywany Hotelem Samotnych lub Domem Singla.

Dolnośląskie Centrum Filmowe (DCF) – czterosalowe kino znajdujące się we Wrocławiu przy ulicy Piłsudskiego 64a.

Dom Krajowy Prowincji Śląskiej – zbudowany w 1896 roku gmach we Wrocławiu, położony przy ulicy Piłsudskiego (Gartenstr.)

Estakada kolejowa we Wrocławiu – estakada oraz położone w jej ciągu wiadukty, na której przeprowadzona jest linia kolejowa prowadząca od dworca Wrocław Główny w kierunku zachodnim, tzw. Miejska Kolej Łącząca. Jest to budowla, którą wzniesiono w latach 1896–1901 w ramach szerszego programu porządkowania układu wrocławskiego węzła kolejowego. Estakada ma długość 620 m. Składają się na nią 4 stalowe wiadukty o rozpiętości 20–25 m, oraz 67 sklepionych przęseł murowanych o rozpiętości 5–6 m. Poprowadzono na niej linię kolejową trójtorową. Tory położone są około 5 m nad poziomem okolicznych ulic. Po remoncie z 2009 roku prędkość maksymalna przejazdu pociągów po estakadzie wynosi 60 km/h, podczas gdy wcześniej, ze względu na zły stan techniczny obiektu, była ograniczona miejscami do 20–30 km/h.

Grand Hotel – obiekt hotelowy położony naprzeciwko dworca Głównego we Wrocławiu przy ul. Józefa Piłsudskiego 100-102, róg ul. Hugona Kołłątaja.

Hotel Europejski, jeden ze znaczących obiektów hotelowych we Wrocławiu, położony przy ul. Piłsudskiego 88, róg ul. Stawowej. Zbudowany w latach 1876-1877 jako Hohenzollern Hof. W okresie powojennym był zarządzany przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Turystycznej "Odra" we Wrocławiu pod nazwą Hotelu Europejskiego, które przekształciło się w Odra Tourist Hotele Sp z oo, obecnie przez COHM.

Hotel Polonia, jeden ze znaczących obiektów hotelowych we Wrocławiu, położony przy ul. Piłsudskiego 66-68, róg ul. Świdnickiej. Zbudowany w 1911 jako Hotel Vier Jahreszeiten. W okresie powojennym był zarządzany przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Turystycznej "Odra" we Wrocławiu, które następnie przekształciło się w Odra Tourist Hotele Sp z oo. W trakcie prac modernizacyjnych.

IX Liceum Ogólnokształcące imienia Juliusza Słowackiego we Wrocławiu – szkoła średnia, wybudowana w latach 1891–1893 jako Szkoła Ludowa „Kanonenhof” na miejscu dawnej ludwisarni. Największy w owym czasie budynek w mieście zaprojektowali wrocławscy architekci Richard Plüddemann i Karl Klimm.

Kamienica przy ulicy Michała Bałuckiego 2 – kamienica mieszkalna pełniąca dawniej funkcję biurowca. Jej fasada stanowi jeden z najbardziej oryginalnych realizacji w duchu architektury ekspresjonizmu we Wrocławiu.

Kamień pamiątkowy ku czci Bojowników o Wyzwolenie Narodowe i Społeczne – granitowy głaz narzutowy usytuowany na Placu Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu, poświęcony pamięci bojowników o wyzwolenie narodowe i społeczne. Został odsłonięty 24 marca 1946 r., z okazji I Zjazdu Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację, który odbył się w ramach Roku Kościuszkowskiego, obchodzonego w 1946 roku. Istnieją opinie, iż była to propagandowa próba włączenia Ziem Odzyskanych w tradycję polskiego czynu zbrojnego.

Kino Śląsk – jedno z najstarszych kin we Wrocławiu, znajdowało się przy obecnej ulicy Piłsudskiego, niegdyś Gartenstrasse 22. Obecnie w tym miejscu znajduje się Teatr Muzyczny Capitol.

Kładka Radiowej Trójki – wybudowana w roku 2009, do 2015 nosząca nieoficjalną nazwę Świebodzkiej, kładka nad fosą łącząca pl. Orląt Lwowskich z Promenadą Staromiejską i następnie z ul. Pawła Włodkowica. Jest to przeprawa przeznaczona dla ruchu pieszego i rowerowego. Konstrukcja kładki wykonana jest z drewna klejonego. Balustrady wykonane zostały ze szkła hartowanego z pochwytami drewnianymi. Na przeprawie zamontowano specjalną iluminację. Projektantem kładki jest architekt Tomasz Boniecki.

Kładka Sądowa – kładka położona we Wrocławiu, stanowiąca przeprawę nad Fosą Miejską. Zlokalizowana jest w obrębie Starego Miasta. Łączy Plac Wolności – Promenada Staromiejska z Ulicą Podwale w rejonie skrzyżowania z Ulicą Muzealną. Na kładce oprócz ruchu pieszego, dopuszczony jest także ruch rowerowy. Niemiecka, przedwojenna nazwa kładki Schloss Brücke, pochodziła od pałacu królewskiego Fryderyka II Wielkiego.

Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa – osiedle we Wrocławiu zbudowane w latach 1954-1958 według projektu Romana Tunikowskiego, obejmujące budynki przy placu Kościuszki, ulicy Świdnickiej 41-50 i ówczesnej ulicy Świerczewskiego a obecnej Józefa Piłsudskiego 54-62. W 1994 KDM została wpisana do rejestru zabytków.

Liceum Ogólnokształcące nr XVII im. Agnieszki Osieckiej we Wrocławiu – szkoła średnia powstała w 1991 roku. Była wówczas częścią nieistniejącego już Zespołu Szkół nr 6. W jego skład wchodziło Technikum Geodezyjne, Technikum Chłodnicze, a później Liceum Profilowane nr 6. Pod koniec pierwszej dekady XXI. wieku szkoły wygaszono, a Zespół rozwiązano, pozostawiając w budynku tylko LO nr XVII. Szkoła od początku swojego istnienia mieści się przy ul. Tęczowej 60 we Wrocławiu.

Mezonetowiec − budynek mieszkalny przy ul. Kołłątaja we Wrocławiu, wzniesiony w latach 1958−1960 według projektu Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak, Edmunda Frąckiewicza oraz Igora i Marii Tawryczewskich; wpisany do rejestru zabytków w 2017.

Most Piotra Skargi – most nad Fosą Miejską we Wrocławiu, w linii ulicy Piotra Skargi. Wybudowany w 1842, sklepiony, z cegły; w I połowie XX wieku został po obu stronach poszerzony uzyskując z obu stron sklepione przęsła betonowe.

Muzeum Gry i Komputery Minionej Ery – wrocławskie muzeum poświęcone historii gier, konsol i komputerów oraz retroinformatyce. Otwarte zostało 2 września 2017 roku w budynku Dworca Świebodzkiego. Stworzone przez członków inicjatywy RetroGralnia przy udziale środków crowdfundingowych. Muzeum jest kontynuacją wcześniejszych działań istniejącej od 2011 roku inicjatywy, na które składała się między innymi organizacja licznych wystaw, w tym w roku 2017 już pod marką mającego powstać Muzeum.

Plac Czysty we Wrocławiu – plac położony we Wrocławiu na Przedmieściu Świdnickim, w obrębie dzielnicy Stare Miasto, na południe od fosy miejskiej. Przy placu znajduje się skrzyżowanie ulic: Czystej i Podwale. Plac wytyczono około 1845 roku, a jego nazwa nawiązuje do istniejącego tu niegdyś ewangelickiego Kościoła Imienia Zbawiciela i cmentarza parafialnego.

Plac Muzealny we Wrocławiu (Museumsplatz) – plac położony we Wrocławiu, na Przedmieściu Świdnickim, w obrębie Starego Miasta. Plac został wytyczony i działki rozparcelowane w XIX wieku, a następnie wybudowano tu w latach 1875-1880 siedzibę Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych, skąd zaczerpnięto nazwę dla placu.

Plac Orląt Lwowskich we Wrocławiu – plac położony we Wrocławiu na Przedmieściu Mikołajskim w obrębie byłej dzielnicy Stare Miasto. Stanowi ważny węzeł komunikacyjny w mieście. Swym zasięgiem obejmuje dwa place o nieregularnych kształtach.

Plac Rozjezdny – plac we Wrocławiu położony w obrębie Przedmieścia Świdnickiego. Zlokalizowany jest pomiędzy linią kolejową, a ulicami Kolejową, Jęczmienną i Pszenną. Układ przestrzenny placu charakteryzuje się nieregularnym planem zdeterminowanym przebiegającą na estakadzie i nasypie linią kolejową. Plac został założony w latach 1881–1882 przez właściciela gruntów, które wcześniej stanowiły pola dawnej wsi Gajowice. Teren placu nawiązuje w swoim planie do układu dwóch trójkątów. Jeden z nich stanowi skwer, drugi parcelę budowlaną. Zabudowany był kamienicami czynszowymi z lat 80. XIX wieku.

Plac Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu (Tauentzienplatz) – reprezentacyjny plac położony we Wrocławiu na Przedmieściu Świdnickim, w obrębie dzielnicy Stare Miasto, na przecięciu ulic: Tadeusza Kościuszki i Świdnickiej. Plac ma powierzchnię około 2 ha. Przed II wojną światową placowi temu nadano nazwę Tauentzienplatz, na cześć pruskiego generała Friedricha Bogislava Von Tauentziena, którego grobowiec i pomnik znajdował się w centralnej części placu. Plac wytyczony został wokół tej budowli po wyburzeniu fortyfikacji w 1807 roku. Współcześnie w tym miejscu znajduje się Skwer Solidarności Walczącej, którego kompozycja otacza znajdujący się w jej środku Kamień pamiątkowy ku czci Bojowników o Wyzwolenie Narodowe i Społeczne. Ten plac uznawany jest za najpiękniejszy we Wrocławiu.

Dom Towarowy „Podwale” – zabytkowy, secesyjny dom towarowy znajdujący się u zbiegu ulic Świdnickiej i Podwale we Wrocławiu.

Pogodynka – wieża meteorologiczna położona we Wrocławiu przy ulicy Świdnickiej, po jej wschodniej stronie, na jej przecięciu z Promenadą Staromiejską, w pobliżu budynku dawnego Odwachu. Zbudowana została w latach 80 XIX wieku. Jej lokalizacja w miejscu przecięcia głównej ulicy handlowej oraz staromiejskiego parku i forma małej architektury, odzwierciedlała XIX wieczne kompozycje uzdrowiskowe. Budowla poddana została gruntownej konserwacji w latach 1984-1985.

Pomnik Anonimowego Przechodnia – wrocławski pomnik odsłonięty w nocy z 12 na 13 grudnia 2005 składający się z czternastu odlanych z brązu postaci ludzkich naturalnej wielkości, stojących po obu stronach ulicy Świdnickiej w miejscu, w którym krzyżuje się ona z ulicą Piłsudskiego.

Dom Handlowy Renoma, dawniej: Powszechny Dom Towarowy, znany pod skrótem PDT (PeDeT) – zabytkowy dom towarowy we Wrocławiu, położony przy ulicy Świdnickiej 40. 25 kwietnia 2009 otwarty ponownie po gruntownej przebudowie i rozbudowie.

Rezydencja przewodniczącego Śląskiego Sejmu Krajowego – zabytkowa klasycystyczna willa przy ul. Piłsudskiego 70/72 we Wrocławiu, zbudowana przez radcę budowlanego Juliusa Schulzego jako dom własny.

Teatr Muzyczny „Capitol” – teatr muzyczny powstały we Wrocławiu w 2004 roku, będący kontynuacją wcześniejszych teatrów istniejących w tym samym miejscu takich jak: Operetka Dolnośląska, Teatr Muzyczny, Operetka Wrocławska oraz Teatr Muzyczny – Operetka Wrocławska

Teatr Polski we Wrocławiu – teatr we Wrocławiu, samorządowa instytucja kultury, założony w 1949 jako Państwowy Teatr Dolnośląski we Wrocławiu; od 1969 nosi obecną nazwę. Obecnie dyrektorem teatru jest Jacek Gawroński.

Ulica Gabrieli Zapolskiej – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Józef Piłsudskiego z ulicą Wojciecha Bogusławskiego, na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto. Ulica ma 127 m długości. Obejmuje ponadto sięgacz od długości 60 m. Przy ulicy znajduje się między innymi zabytkowy kompleks budynków Urzędu Miejskiego Wrocławia oraz budynek Teatru Polskiego.

Ulica Grabiszyńska – jedna z najdłuższych ulic we Wrocławiu, biegnąca od placu Legionów w kierunku południowo-zachodnim, dawnym traktem do Kątów Wrocławskich. Nazwę swoją zawdzięcza osiedlom Grabiszyn-Grabiszynek, przez które przebiega.

Ulica Hugona Kołłątaja – jedna z ulic Przedmieścia Świdnickiego we Wrocławiu.

Ulica Jęczmienna – ulica w rejonie wrocławskiego osiedla Przedmieście Świdnickie, długości ok. 330 m, łącząca ul. Grabiszyńską z placem Rozjezdnym, na którym łączy się z ulicą Pszenną i Kolejową.

Ulica Joachima Lelewela – ulica położona we Wrocławiu, łącząca plac Legionów i ulicę Józef Piłsudskiego z ulicą Kolejową, na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto. Ulica ma 237 m długości. Obejmuje ponadto sięgacz od długości 114 m. Przy ulicy znajduje się szereg obiektów zabytkowych, w tym wpisany do rejestru zabytków budynek, w którym niegdyś mieściła się Loża Masońska "Horus".

Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego – jedna z głównych ulic współczesnego Wrocławia, przebiegająca z początku niemal równoleżnikowo na południe od historycznego centrum miasta, w zachodnim odcinku skręcająca na północ. Łączy dworce kolejowe: Wrocław Główny i Wrocław Świebodzki. Przedłużeniem Piłsudskiego na wschód, poza Dworzec Główny i ul. Dworcową, jest ul. Małachowskiego; na krańcu północno-zachodnim, za Dworcem Świebodzkim i Orląt ulica łączy się z ulicą Podwale. Z Rynkiem łączy ją ul. Świdnicka.

Ulica Kolejowa – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Tadeusza Zielińskiego z ulicą Tęczową, na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto. Ulica ma 875 m długości. Znajduje się przy niej kilka zabytkowych obiektów, w tym wpisana do rejestrów zabytków dawna fabryka wagonów Braci Hofman & Co. Na wschodnim odcinku ulicy południową jej pierzeję stanowi estakada kolejowa z lokalami użytkowymi urządzonymi w ramach przęseł tej budowli, a przy zachodnim odcinku znajduje się Park Lesława Węgrzynowskiego.

Ulica Komandorska – jedna z ulic Wrocławia, położona w południowej części miasta. Współczesna nazwa ulicy pochodzi od leżącej wzdłuż niej niegdyś Nowej Wsi, nazywanej Komandorską, podobnie jak nazwa obowiązująca do roku 1945 – Neudorfstraße.

Ulica Michała Bałuckiego – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Tadeusza Kościuszki z ulicą Józef Piłsudskiego, na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto. Ulica ma 163 m długości.

Ulica Podwale we Wrocławiu – ulica ciągnąca się łukiem wzdłuż zewnętrznego obwodu fosy miejskiej, obecnie od Mostu Władysława Sikorskiego na zachodzie do al. Juliusza Słowackiego na wschodzie, długości 2,8 km.

Ulica Prosta – ulica położona we Wrocławiu, biegnąca od ulicy Tęczowej do ulicy Kolejowej, na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto. Ulica ma 516 m długości.

Ulica Pszenna – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Żytnią z placem Rozjezdnym i ulicą Jęczmienną, na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto. Ulica ma 164 m długości. Współcześnie charakterystyczną cechą tej ulicy jest jej przebieg wzdłuż nasypu kolejowego, na którym przebiegają linie kolejowe: linia kolejowa nr 271 i linia kolejowa nr 273, a cała zabudowa znajduje się po jej północnej stronie i obejmuje kamienice ujęte w gminnej ewidencji zabytków.

Ulica św. Trójcy – ulica położona we Wrocławiu, biegnąca od ulicy Prostej do ulicy Iwana Pawłowa, na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto. Ulica ma 171 m długości.

Ulica Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu – fragment traktu rokadowego poza obrębem dawnych fortyfikacji miejskich, przecinającego w przybliżeniu równoleżnikowo Przedmieście Świdnickie na południe od miasta, odcinek trasy łączącej Przedmieście Oławskie na wschodzie z Przedmieściem Mikołajskim na zachodzie.

Ulica Tadeusza Zielińskiego we Wrocławiu

Ulica Tadeusza Zielińskiego – ulica we Wrocławiu, do 1945 Höfchenstraße, niegdyś najkrótsza droga łącząca należące do joannitów z kościoła Bożego Ciała dobra (folwark) Höfchen-Commende z miastem. Pierwotnie droga ta wiodła od biegnącej wzdłuż Fosy Miejskiej drogi, obok ogrodu Eichborna na południe i południowy zachód, aż do samej Höfchen-Commende, położonej w okolicach dzisiejszej ul. Pretficza; jej końcowy odcinek stanowiła dzisiejsza ulica Oficerska, a cała droga miała około dwóch kilometrów długości. Kiedy w 1868 włączono Dworek w granice Wrocławia, dokonano kilku zmian w nazewnictwie ulic w tym rejonie miasta. Na mapie z 1873 głównej drodze osiedla Gabitz przypisano nazwę Gabitzstraße; zaczynała się ona przy linii kolejowej i biegła dalej na południe tak, jak dzisiejsza ulica Stysia i Gajowicka. Na tej samej mapie dzisiejsza Muzealna od Schweidnitzer Stadtgraben dociera aż do linii kolejowej przecinając po drodze Gartenstraße i nosi nazwę Höfchenstraße, a jej przedłużeniem na południe jest niezabudowana wówczas jeszcze Landweg.

Ulica Tęczowa – ulica długości około 1,2 km we Wrocławiu, na pograniczu Przedmieścia Mikołajskiego i Przedmieścia Świdnickiego.

Ulica Wojciecha Bogusławskiego – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Tadeusza Zielińskiego z ulicą Stawową, na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto. Ulica ma 696 m długości. Charakterystyczną cechą tej ulicy jest jej przebieg wzdłuż nasypu i estakady kolejowej biegnącej ze stacji Wrocław Główny w kierunku zachodnim. Z tego względu, pierzeję południową ulicy stanowią w całości budowle kolejowe, a wszystkie budynki i inne obiekty przy tej ulicy znajdują się po stronie północnej. Znajdują się tu między innymi budynki Teatru Polskiego ze sceną imienia Jerzego Grzegorzewskiego, zespół budynków Urzędu Miejskiego Wrocławia, obejmujący między innymi zabytkowy dawny dom towarowy, oraz zabytkowy zespół budynków Teatru Muzycznego „Capitol”. Pod estakadą kolejową po stronie południowej znajdują się obiekty usługowo-handlowe.

Ulica Żytnia – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Przedmieście Świdnickie, w dawnej dzielnicy Stare Miasto, łącząca ulicę Grabiszyńską z ulicą Pszenną. Ulica ma 248 m długości.

Wrocław Świebodzki – nieczynna stacja i dworzec kolejowy w ścisłym centrum Wrocławia przy placu Orląt Lwowskich na Przedmieściu Świdnickim, najstarszy z trzech zachowanych do dziś z infrastrukturą pasażerskich dworców kolejowych we Wrocławiu, jednak od 1991 wyłączony z eksploatacji kolei. Planowane jest ponowne uruchomienie kursów pociągów jednak dopiero w 3. dekadzie XXI wieku.