48 Nadodrze (Wrocław)

Nadodrze – osiedle we Wrocławiu, wydzielone w 1991 z większego wrocławskiego osiedla – Ołbina – leżącego teraz od niego na wschód; graniczy też z Kleczkowem, na zachodzie z lokowanym w średniowieczu Starym Miastem. Nadodrze, leżące na terenach nazywanych „Przedmieściem Odrzańskim” zostało włączone w granice miasta w 1808, po zburzeniu fortyfikacji miejskich.

Pomnik Bohaterów Powstania Węgierskiego – pomnik we Wrocławiu, upamiętniający powstańców węgierskich z 1956 roku. Pomnik położony jest w obrębie Nadodrza, w ciągu Bulwaru Słonecznego biegnącego wzdłuż północnego brzegu Odry Północnej, a na południe od Trasy Mieszczańskiej. Autorem pomnika jest Monika Molenda. Odsłonięcie pomnika przez prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza oraz ambasadora Węgier Michaly Györa miało miejsce 2 listopada 2006 r., w 50. rocznicę wydarzeń na Węgrzech.

Bulwar Józefa Zwierzyckiego we Wrocławiu – bulwar położony na północnym brzegu jednego z ramion bocznych Odry Północnej, w obrębie osiedla Nadodrze. Obejmuje obszar zawarty między korytem Odry Północnej a budynkami Archiwum Państwowego i Uniwersytetu Wrocławskiego. Przy bulwarze znajduje się także budynek dawnej siedziby Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Bulwar stanowi pieszy łącznik pomiędzy ulicą Pomorską a placem Maksa Borna i ulicą Stanisława Dubois. Położony jest nad korytem rzeki, które w tym miejscu początkowo biegnie na zachód a następnie łukiem zmienia kierunek na północny – bulwar biegnie po wewnętrznej stronie tego łuku. Bulwar ten jest jednym z ciągu bulwarów nad Odrą Północną: bulwar Józefa Zwierzyckiego, ulica Strażnicza, bulwar Słoneczny.

Bulwar Słoneczny we Wrocławiu, to bulwar położony na północnym brzegu jednego z ramion bocznych rzeki Odry – Odry Północnej, w obrębie osiedla Nadodrze. Obejmuje obszar zawarty między korytem Odry Północnej, a ulicami Trasy Mieszczańskiej. Stanowi on piesze powiązanie Ulicy Bolesława Drobnera z Ulicą Świętej Jadwigi oraz z Wyspą Słodową, Wyspą Bielarską i Wyspą Piaskową, poprzez kładki piesze. Obecny kształt i zagospodarowanie tego terenu jest wynikiem planów miasta Wrocław dotyczących zagospodarowania nabrzeży rzeki i "zwrócenia miasta ku rzece". Ma to swoje odzwierciedlenie między innymi w podstawowych dla tego zadania decyzjach organu stanowiącego gminy, w postaci stosownych zapisów w uchwalanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Odpowiednie zapisy znalazły się również w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla obszaru Nadodrza obejmującego między innymi właśnie Bulwar Słoneczny. W planie tym wyznaczono bulwary spacerowo–widokowe jako wydzielone ciągi piesze i rowerowe, do których zaliczono między innymi Bulwar Słoneczny. Przedmiotowy obszar objęty został w tym planie odpowiednią ochroną:

Elektrociepłownia Wrocław – elektrociepłownia znajdująca się we Wrocławiu na osiedlu Nadodrze. Powstała pod koniec XIX w. jako elektrownia.

Elektrownia Wodna Wrocław II – elektrownia wodna położona we Wrocławiu, na rzece Odra, a dokładniej na jej odnodze przepływającej przez Śródmiejski Węzeł Wodny, tzw. Odrze Północnej, wchodząca w skład stopnia wodnego w odniesieniu do którego stosuje się nazwę: Mieszczański Stopień Wodny – Śródmiejski Węzeł Wodny Dolny. Położona jest w 1,2 km biegu rzeki Odry Północnej – ok. 252 km Odry. Wybudowana została w latach 1924–1925, w miejscu istniejącego wcześniej młyna Werdermühle, a przekazanie elektrowni władzom miasta nastąpiło w 26 stycznia 1926 roku.

Głaz Galla Anonima – pomnik wzniesiony we Wrocławiu na terenie I Liceum Ogólnokształcącego, dawny pomnik Korpusu Friesena.

I Liceum Ogólnokształcące im. Danuty Siedzikówny „Inki” we Wrocławiu – najstarsze publiczne liceum ogólnokształcące we Wrocławiu, wraz z gimnazjum nr 35 tworzące Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 10 we Wrocławiu.

Jaz św. Klary – jaz położony we Wrocławiu na rzece Odra, w ramach Wrocławskiego Węzła Wodnego, w Śródmiejskim Węźle Wodnym – Górnym. Jaz wybudowany został na odnodze rzeki Odra, tzw. Odrze Północnej, równorzędnie z Jazem św. Macieja, położonym na Odrze Południowej. Jaz położony jest pomiędzy Wyspą Bielarska, a terenem osiedla Nadodrze, powyżej Kładki Bielarskiej. Nosi imię Klary z Asyżu.

Kępa Mieszczańska – wyspa na Odrze we Wrocławiu, w zachodniej (dolnej) części jej miejskiego odcinka. Jej teren zaliczany był do osiedla Ołbin, a po wydzieleniu z Ołbina w 1991 osiedla Nadodrze został włączony w jego skład; na zachód od wyspy leży osiedle Szczepin, a na południe od niej – Stare Miasto lokowane jeszcze w średniowieczu. Wyspa leży w obrębie tzw. Śródmiejskiego Węzła Wodnego – Dolnego, otoczona dwoma ramionami Odry: Odrą Południową i Odrą Północną.

Kładka Słodowa – kładka położona we Wrocławiu, łącząca Wyspę Słodową z terenem osiedla Nadodrze, w rejonie ulicy Drobnera. Przeznaczona jest dla ruchu pieszego i rowerowego. Przerzucona jest nad bocznym ramieniem rzeki – Odrą Północną. Przeprawa została wybudowana w 2003 roku, w ramach programu zagospodarowania wysp w Śródmiejskim Węźle Wodnym. Projekt kładki wykonany został w Pracowni Projektowej Tomasza Bonieckiego oraz ISBA według pomysłu J. Bliszczuka i T. Bonieckiego.

Kładka Żabia – kładka we Wrocławiu stanowiąca przeprawę dla pieszych, przerzucona nad ramieniem bocznym rzeki Odry – nad Odrą Północną, łącząca teren osiedla Nadodrze z Wyspą Bielarską. Wyspa ta jest jedną z wielu wysp położonych w zespole wschodnich wysp odrzańskich w Śródmiejskim Węźle Wodnym – Górnym. Na północnym, prawym brzegu tego ramienia Odry, leży Bulwar Słoneczny, za nim przebiega Ulica Dubois – Trasa Mieszczańska. Lewy, południowy brzeg to wyspa, obecnie zagospodarowana jako obszar zieleni miejskiej. Kładka została wybudowana w 1975 roku, z okazji rocznicy 30-lecia wyzwolenia Wrocławia. W 2002 roku dokonano gruntownej jej przebudowy oraz zamontowano iluminację świetlną. Nieco powyżej kładki zlokalizowany jest Jaz św. Klary. Projektantem kładki był Kazimierz Gałajda, a wykonawcą robót Przedsiębiorstwo Budowy Kopalń Miedzi w Lubinie i Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego "Śródmieście" we Wrocławiu. Projektantem przebudowy kładki był natomiast Józef Rabiega. W miejscu wybudowania kładki istniał wcześniej stalowy most drogowy z 1911 roku, zniszczony podczas działań wojennych. Ówcześnie poniżej tego mostu znajdowało się kąpielisko Kallenbacha.

III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza – publiczne liceum ogólnokształcące we Wrocławiu.

Marina Topacz – przystań – marina – położona we Wrocławiu na rzece Odrze. Została ona zlokalizowana w ścisłym centrum Wrocławia, przy wyspie Kępa Mieszczańska. Powstała w miejscu, gdzie funkcjonowała dawniej restauracja "Między Mostami", wyburzona w maju 2006 r.. Obiekt zlokalizowany jest przy Ulicy Księcia Witolda. Na wschodzie znajdują się Mosty Uniwersyteckie, a na zachodzie Mosty Pomorskie. Przy przystani znajduje się nieduży parking, deptak spacerowy, niewielki apartamentowiec, z kilkoma lokalami usługowymi i restauracją.

Most Romana Dmowskiego – pierwsza wybudowana od nowa po II wojnie światowej przeprawa mostowa we Wrocławiu, oddana do eksploatacji w 1994. Łączy Kępę Mieszczańską przez Odrę Południową z zachodnią częścią miasta i jest fragmentem dwupasmowej na tym odcinku arterii biegnącej z centrum w kierunku Zielonej Góry. Most składa się z trzech równoległych mostów: dwóch drogowych o szerokości 12 metrów i znajdującego się pomiędzy nimi tramwajowego szerokości 7,5 metra. Mosty te są dwuprzęsłowe.

Most Sikorskiego – jeden z wrocławskich mostów na rzece Odrze Południowej, na osi ul. Podwale. Łączy lewy brzeg Odry Południowej z Kępą Mieszczańską. Początkowo nosił niemiecką odziedziczoną po zlikwidowanym moście na pl. 1 Maja nazwę Königsbrücke, a krótko po wojnie most Lignicki (Legnicki), później nazwano go imieniem generała Władysława Sikorskiego. W obecnej postaci – stalowy, nitowany, dwuprzęsłowy, z filarem wspartym na wysepce pośrodku nurtu. Konstrukcja kratownicowa z górnym pasem o kształcie zbliżonym do parabolicznego, pasy dolne usztywnione pomostem, górne – poprzecznymi łącznikami. Wieszaki i zastrzały częściowo ażurowe.

Mosty Mieszczańskie – zespół dwóch położonych obok siebie mostów, przerzuconych we Wrocławiu nad Odrą, jednym z jej ramion, tzw. Odrą Północną, pomiędzy Kępą Mieszczańską a prawym brzegiem rzeki. Oba są dwuprzęsłowe, tramwajowo-drogowe i umieszczone prawie równolegle do siebie.

Mosty Młyńskie we Wrocławiu – zespół dwóch mostów przerzuconych nad odnogami Odry Północnej. Mosty łączą Wyspę Piasek z Wyspą Młyńską oraz Wyspę Młyńską z prawym brzegiem rzeki. Przed rokiem 1945 nosiły wspólną nazwę Gneisenau Brücke.

Mosty Pomorskie - zespół trzech wrocławskich mostów łączących północny i południowy brzeg Odry ze znajdującą się pomiędzy nimi Kępą Mieszczańską.

Mosty Uniwersyteckie we Wrocławiu – zespół dwóch mostów przerzuconych nad odnogami Odry – Odrą Południową i Odrą Północną, w bezpośredniej bliskości Uniwersytetu Wrocławskiego.

Muzeum Geologiczne im. Henryka Teisseyre we Wrocławiu – jednostka Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, przy ulicy Cybulskiego 30.

Muzeum Mineralogiczne im. Kazimierza Maślankiewicza we Wrocławiu – jednostka Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, przy ulicy Cybulskiego 30 z oddziałem przy ulicy Kuźniczej 22.

Park Stanisława Staszica we Wrocławiu – park położony na osiedlu Nadodrze, o powierzchni około 5,5 ha. Park powstał w latach 1905–1908 w miejscu dawnego targu końskiego (Rossplatz). Obecna nazwa obowiązuje na podstawie Uchwały nr LXXI/454/93 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 9 października 1993 r. w sprawie nazw parków i terenów leśnych istniejących we Wrocławiu.

Plac Maksa Borna – jeden z placów Wrocławia, położony w centrum miasta, na osiedlu Nadodrze. Upamiętnia niemieckiego fizyka, noblistę Maksa Borna.

Plac Powstańców Wielkopolskich – plac położony we Wrocławiu na osiedlu: częściowo Nadodrze, a częściowo Kleczków, w obrębie dzielnic: Śródmieście i Psie Pole. Plac ma kształt zbliżony do trapezu. Uznawany jest za ważny węzeł komunikacyjny miasta.

Plac Stanisława Staszica – plac położony we Wrocławiu na osiedlu Nadodrze, w obrębie dzielnicy Śródmieście. Plac ma kształt zbliżony do trójkąta, a centralnym elementem jego kompozycji jest park Stanisława Staszica.

Plac Strzelecki – plac położony we Wrocławiu na osiedlu Nadodrze, w obrębie dzielnicy Śródmieście. Plac ma kształt zbliżony do prostokąta, a centralnym elementem jego kompozycji jest skwer otoczony ulicami, nazwany Skwerem Sybiraków. Do tego placu przynależy także obszar kształtem zbliżony do trójkąta, w rejonie ulic Ptasiej i Kurkowej. Jego nazwa współczesna, jak również wcześniejsza nazwa niemiecka Schießwerder Platz, odnoszą się do istniejącej tu niegdyś strzelnicy Schiesswerder – Kępa Strzelecka.

Plac świętego Macieja – plac położony we Wrocławiu na osiedlu Nadodrze, wydzielonego z osiedla Ołbin, w obrębie dzielnicy Śródmieście. W północnej części plac ma kształt zbliżony do prostokąta, ale od południa mającego ścięte narożniki. Okala go tu charakterystyczna ulica w przebiegu nawiązującym do półkola, która łączy ulice Bolesława Chrobrego i Trzebnicką. Plac ma powierzchnię około 1,8 ha. Zespół urbanistyczny w rejonie placu został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/1576/402/Wm z 3.05.1979 r.

Pomnik 6 Regimentu Artylerii Polowej – częściowo zrekonstruowany dawny pomnik wzniesiony we Wrocławiu na pl. św. Macieja.

Pomnik Karola Świerczewskiego – nieistniejący pomnik wzniesiony we Wrocławiu na terenie I Liceum Ogólnokształcącego.

Pomnik Wyzwolenia Wrocławia – pomnik wzniesiony we Wrocławiu na Wzgórzu Słowiańskim.

Przedmieście Odrzańskie – obszar Wrocławia, obejmujący historyczne przedmieścia najstarszego średniowiecznego miasta lokacyjnego, usytuowane na sąsiadującej z nim od północnego zachodu wyspie na Odrze, tzw. Kępie Mieszczańskiej oraz osadę Ołbin, a także osiedla położone od historycznego centrum na północ i północny zachód, włączone do obszaru tego przedmieścia po rozbiórce fortyfikacji miejskich w 1808 roku. Od północy teren Przedmieścia Odrzańskiego ograniczało początkowo koryto Starej Odry, która płynęła niegdyś w miejscu, gdzie obecnie przebiega linia kolejowa.

Szpital im. Ludwika Rydygiera we Wrocławiu – wrocławski szpital działający w latach 1900 – 2004.

Śluza Mieszczańska – śluza wodna komorowa, zlokalizowana na rzece Odrze, położona w przekopie wykonanym przy jej odnodze nazywanej Odrą Południową. Śluza położona jest we Wrocławiu, pomiędzy Starym Miastem i Nadodrzem.

Śluza Piaskowa – śluza wodna, komorowa, zlokalizowana na rzece Odra, położona w przekopie wykonanym przy jej odnodze nazywanej Odrą Południową. Śluza położona jest we Wrocławiu, pomiędzy Starym Miastem i Nadodrzem.

Ulica Bolesława Drobnera – jedna z ulic we Wrocławiu, biegnąca łukiem wzdłuż północnego brzegu Odry Północnej, łącząca ul. Cybulskiego z ul. Sienkiewicza, a ściślej – Mosty Uniwersyteckie z pl. Bema, długości około 780 m.

Ulica Jedności Narodowej – jedna z ważniejszych arterii komunikacyjnych Wrocławia, prowadząca z miasta na północ i północny wschód. Przed końcem II wojny światowej patronem ulicy był św. Maciej (Matthiasstraße), a po wojnie w latach 1945–1956 – Józef Stalin. Obecnie ulica zaczyna się na skrzyżowaniu z wytyczoną w roku 1975 ulicą Drobnera, na północ od wyspy Bielarskiej i kieruje się na północny wschód; po około 1,85 km od punktu początkowego kończy się na Mostach Warszawskich.

Ulica Ludwika Rydygiera - jedna z ulic wrocławskiego Przedmieścia Odrzańskiego.

Ulica Pomorska – jedna z ulic biegnących w linii północ-południe przez wrocławskie Przedmieście Odrzańskie, łączących od średniowiecza miasto z drogami wylotowymi w kierunku Osobowic i Żmigrodu, rozgałęziającymi się przy obecnym placu Staszica.

Ulica Trzebnicka we Wrocławiu – jedna z arterii wylotowych, prowadzących od Starego Miasta na północ, w kierunku Trzebnicy. Zaczyna się na placu św. Macieja, a kończy na mostach Trzebnickich przez Starą Odrę. Przebiega przez osiedle Kleczków. Przedłużeniem ulicy Trzebnickiej za mostami Trzebnickimi jest ul. Żmigrodzka, przecinająca Karłowice i Poświętne. Długość ulicy wynosi 1,1 km; w połowie długości, przy pl. Powstańców Wielkopolskich, przecina ją wiadukt kolejowy. Południowy odcinek jezdni ulicy Trzebnickiej jest stosunkowo wąski ; odcinek północny jest szerszy i mieści także tory tramwajowe.

Ulica Wojciecha Cybulskiego – jedna z ulic Wrocławia, położona w centrum miasta, w obrębie osiedla Nadodrze, w dawnej dzielnicy Śródmieście. Upamiętnia Wojciecha Cybulskiego. Niemiecka nazwa Salzstraße została nadana w dniu 30 kwietnia 1824 r. i obowiązywała do roku 1945.

Kościół świętego Bonifacego – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Wrocław Katedra archidiecezji wrocławskiej. Znajduje się na osiedlu Nadodrze.

Wrocław Nadodrze – stacja kolejowa i przedostatni ze wszystkich wybudowanych we Wrocławiu normalnotorowych dworców, powstały w 1868 według projektu Hermanna Grapowa, który często mylony jest z Wilhelmem Grapowem, autorem zaprojektowanego kilkanaście lat wcześniej dworca Kolei Górnośląskiej, który w 1857 zastąpił stary Dworzec Górnośląski i dziś nosi nazwę Wrocław Główny. Stacja jest położona na linii kolejowej nr 143 łączącej Kalety i Wrocław Popowice, przy placu Powstańców Wielkopolskich na osiedlu Nadodrze. Jest ważną stacją w obrębie Wrocławskiej Kolei Aglomeracyjnej i w ruchu wewnątrzmiejskim.

Wrocław Wąskotorowy – dawny pasażerski dworzec końcowy linii kolei wąskotorowej, łączącej Wrocław z Trzebnicą i Prusicami. Zlokalizowany był przy dzisiejszym placu Stanisława Staszica 2a, wzdłuż ulicy Pomorskiej, nieopodal normalnotorowego Dworca Nadodrze. Budynek stacyjny zachowany jest do dziś, aczkolwiek pełni inne funkcje.

Wydział Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego – jeden z 10 wydziałów Uniwersytetu Wrocławskiego powstały w 1996 roku w wyniku reorganizacji Wydziału Matematyki i Fizyki i podzielenia go na wyżej wymieniony oraz Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Wrocławskiego. Kształci studentów na trzech podstawowych kierunkach zaliczanych do nauk przyrodniczych, na studiach stacjonarnych. Aktualnie wydział nie prowadzi studiów niestacjonarnych.

Wyspa Pomorska – niewielka wyspa na Odrze we Wrocławiu, oddzielona od znacznie większej, położonej na północ od niej Kępy Mieszczańskiej przez Śluzę Mieszczańską, leży w obrębie Śródmiejskiego Węzła Wodnego – Dolnego. Wyspa połączona jest z Kępą Mieszczańską mostem Pomorskim Środkowym oraz ze Starym Miastem mostem Pomorskim Południowym. Wyspa Pomorska powstała w wyniki wykonania przekopu na potrzeby budowy Śluzy Mieszczańskiej i szlaku wodnego.

Wzgórze Słowiańskie we Wrocławiu, to sztucznie usypane wzniesienie położone na osiedlu Nadodrze we Wrocławiu przy Placu Słowiańskim. Zajmuje obszar około 3 ha. Otoczone jest niewielkim parkiem – drzewostanem.

Pomnik Zesłańcom Sybiru we Wrocławiu — pomnik według projektu artysty-rzeźbiarza Jarosława Perszko w ścisłej współpracy artystycznej z inżynierem architektem Czesławem Bieleckim wzniesiony we Wrocławiu na Skwerze Sybiraków obok placu Strzeleckiego. Sylwetka pomnika o wysokości 12 metrów przedstawia Krzyż łaciński przebijający mur.