36 Przekładnie

Automatyczna skrzynia biegów – skrzynia biegów samoczynnie zmieniająca biegi w zależności od obciążenia silnika pojazdu, zwalniając użytkownika z konieczności ręcznej zmiany biegów.

Przekładnia cierna – przekładnia mechaniczna, w której dwa poruszające się elementy dociskane są do siebie, tak by powstało pomiędzy nimi połączenie cierne. Siła tarcia powstająca pomiędzy elementami odpowiedzialna jest za przeniesienie napędu.

Przekładnia cykloidalna – przekładnia mechaniczna zmniejszająca obroty poprzez wprawianie w ruch mimośrodowy koła cykloidalnego napędzającego wał wyjściowy.

Direct Shift Gearbox, w skrócie DSG – dwusprzęgłowa skrzynia biegów, która została opracowana przez Volkswagena i zastosowana po raz pierwszy w Golfie R32 jesienią 2003 roku.

Przekładnia falowa – przekładnia mechaniczna, w której przekazywanie napędu odbywa się przez przesuwanie się fali odkształcenia podatnego wieńca.

Graziano Trasmissioni to włoska firma motoryzacyjna, specjalizująca się w produkcji zaawansowanych technicznie skrzyń biegów oraz podzespołów układu przeniesienia napędu, często wykorzystywanych w autach sportowych i supersamochodach wielu producentów, m.in. Alfa Romeo, Aston Martin, Ferrari (Modena), Lamborghini, Maserati (Quattroporte), McLaren, Noble i innych. Firma produkuje elementy zębate i podzespoły skrzyń biegów, układów napędowych 4 x 4.

Gwint pociągowy – to rodzaj gwintu stosowany do realizacji ruchu postępowego. Sprawność takiego gwintu powinna mieścić się w zakresie:

Gwint toczny - rodzaj gwintu, w którym między śrubą a nakrętką znajdują się kulki. Poruszają się one w obiegu zamkniętym.

Gwint trapezowy metryczny, dawniejsza nazwa gwint trapezowy symetryczny – gwint o zarysie trapezowym, stosowany w mechanizmach przenoszących duże obciążenia w obu kierunkach oraz w urządzeniach o małych prędkościach obrotowych i rzadko pracujących.

Przekładnia hiperboloidalna – przekładnia zębata o kołach walcowych z zębami skośnymi.

Przekładnia hipoidalna – rodzaj przekładni zębatej o osiach wichrowatych i łukowej linii zęba. Przekładnia hipoidalna różni się od stożkowej poprzecznym przesunięciem osi zębnika w stosunku do osi koła talerzowego.

Przekładnia hydrokinetyczna to przekładnia hydrauliczna, w której wykorzystywana jest energia kinetyczna cieczy, najczęściej oleju hydraulicznego, jako medium przekazującego energię z pompy do turbiny. Pomiędzy pompą a turbiną znajduje się kierownica, zmieniająca parametry energetyczne cieczy.

Przekładnia kierownicza – element mechanizmu kierowniczego służący do zapewnienia odpowiedniego przełożenia kinematycznego i dynamicznego oraz odpowiedniej charakterystyki sprawności mechanizmu kierowniczego. Przekładnia ta musi odznaczać się niezawodnością, a jej konstrukcja musi umożliwić regulację luzów powstających wskutek zużywania się współpracujących powierzchni. Innymi słowy przekładnia kierownicza służy do przełożenia siły rąk poprzez kierownicę na siłę osiową skręcającą kołami. Istnieje wiele odmian przekładni kierowniczych.

Koło cierne – element przekładni ciernej, koło walcowe lub stożkowe o powierzchni roboczej pokrytej okładziną cierną o wysokim współczynniku tarcia.

Koło pasowe – element przekładni pasowej, na który zakłada się pas napędowy.

Przekładnia linowa – w budowie maszyn przekładnia mechaniczna cięgnowa, w której cięgnem jest lina.

Przekładnia łańcuchowa – przekładnia mechaniczna cięgnowa, w której cięgnem jest łańcuch. W takich przekładniach zęby kół łańcuchowych zazębiają się z elementami łańcucha przenosząc w ten sposób napęd.

Mechanizm różnicowy , potocznie dyferencjał – przekładnia mechaniczna zębata, wynaleziona w starożytnych Chinach przez Ma Juna w III w.n.e., stosowana od czasów Carla Friedricha Benza w układzie napędowym pojazdów.

Przekładnia obiegowa – przekładnia zębata, w której jedno lub więcej kół nie ma ustalonej osi obrotu. Przekładnie obiegowe dzielimy na przekładnie obiegowe planetarne i na obiegowe różnicowe.

Pas klinowy – pas stosowany w przekładni pasowej klinowej; ma on przekrój trapezowy i jest wykonywany jako wieniec bez końca. Pasy te są znormalizowane. Pas ten składa się z: warstwy nośnej, z warstwy podatnej oraz z warstwy tkaninowo-gumowej. Natomiast całość jest owinięta zawulkanizowaną taśmą płócienną lub kordową. Budowa taka zapewnia dużą wytrzymałość, giętkość i przyczepność oraz małą rozciągliwość pasa. W pasie rozróżnia się wymiary: długość, szerokość i szerokość skuteczną.

Pasek zębaty – element przekładni pasowej.

Półautomatyczna skrzynia biegów – rodzaj skrzyni biegów, w której zmiany biegów dokonuje się poprzez zmianę pozycji drążka zmiany biegów lub naciśnięcie odpowiednich łopatek przy kierownicy, bez konieczności naciskania pedału sprzęgła. Pracą takiego systemu steruje mikroprocesor, który automatycznie wyciska i załącza sprzęgło w momencie, kiedy kierowca zmienia biegi lub rusza z miejsca. Większość nowych skrzyń biegów tego typu posiada również tryb automatycznej zmiany biegów.

Reduktor – w mechanice i budowie maszyn przekładnia, w której człon napędzany ma mniejszą prędkość niż człon napędzający. Przełożenie reduktora określone jako stosunek prędkości kątowej wałka napędowego do prędkości kątowej wałka napędzanego jest większe od 1.

Ręczna skrzynia biegów, znana też jako manualna bądź mechaniczna – rodzaj skrzyni biegów stosowanej w pojazdach silnikowych. Wyposażona jest ona w sprzęgło obsługiwane za pomocą pedału, co daje kierowcy kontrolę nad przenoszonym na napędzaną oś momentem obrotowym, oraz w dźwignię zmiany biegów, może być ona obsługiwana ręcznie, bądź przy użyciu stóp.

Skrzynia biegów – mechanizm umożliwiający zmianę przełożenia, a przez to służący do efektywnego przekazywania mocy wytwarzanej przez silnik do napędu maszyny roboczej lub pojazdu. Przełożeniem nazywa się stosunek prędkości obrotowej na wale wyjściowym, do prędkości obrotowej na wale wejściowym. Zmiana przełożenia jest wprost proporcjonalna do zmiany przekazywanego momentu obrotowego. Skrzynia biegów łączona jest z silnikiem za pomocą sprzęgła. Biegiem w skrzyni biegów nazywa się realizowanie konkretnego przełożenia.

Przekładnia stożkowa - przekładnia zębata o osiach prostopadłych.

Szpera (LSD) - mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu wewnętrznym, który ma ograniczyć działanie stożkowego mechanizmu różnicowego. Montowany na osi. Ma to na celu zmniejszyć różnice prędkości kół podczas jazdy po łuku. Najczęściej się używa je w samochodach sportowych, by podczas zakrętu miały wciąż możliwość przyspieszania. Stosuje się ją w samochodach o dużej mocy. Szpery dzielą się na dwa rodzaje: mechaniczne i elektryczne. Szpera mechaniczna stara się równo rozdzielić moment sił obrotowych na koła. Jest bardzo popularna w samochodach wyścigowych. Szpera elektroniczna monitoruje prędkość kół, i po wykryciu różnicy wyhamowuje jedno z kół. Jest tańsza w produkcji od szpery mechaniczne, lecz zużywa szybciej mechanizm hamulcowy. Szpera też umożliwia rozpędzenie się auta na nierównej powierzchni.

Przekładnia ślimakowa – przekładnia zębata o osiach prostopadłych leżących w dwóch różnych płaszczyznach. W przekładniach ślimakowych współpracują dwa elementy o odmiennej konstrukcji:ślimak: wirnik śrubowy z gwintem trapezowym. ślimacznica : koło zębate z zębami śrubowymi, wklęsłe w przekroju wzdłużnym.

Przekładnia śrubowa – przekładnia mechaniczna złożona ze śruby i nakrętki. W przekładni tej, zamianie ulega ruch obrotowy jednego z jej elementów na ruch liniowy jednego względem drugiego. W przekładniach śrubowych stosowane są najczęściej gwinty pociągowe i toczne.

Tiptronic – rodzaj zautomatyzowanej (półautomatycznej) skrzyni biegów. Kierowca oprócz możliwości jazdy w trybie automatycznym "D", ma do dyspozycji tryb manualny. W trybie manualnym zmiana biegów następuje sekwencyjnie, czyli kolejno bez możliwości omijania poszczególnych biegów. Skrzynie tiptronic montowane są w samochodach wielu firm, m.in. Audi, VW, Porsche czy Škoda.

Torsen - samoblokujący się mechanizm różnicowy, szczególna odmiana szpery montowana w samochodach dla optymalnego rozdzielenia momentu obrotowego pomiędzy oś przednią i tylną lub między koła jednej osi. Nazwa TORSEN pochodzi od angielskich słów TORque - moment i SENsing - wyczucie.

Przekładnia walcowa – przekładnia zębata o kołach walcowych, o równoległych osiach, leżących w tej samej płaszczyźnie.

Wariator – bezstopniowa skrzynia biegów, w której o aktualnym przełożeniu decydują stożkowe koła współpracujące z paskiem lub łańcuchem.

Przekładnia zębata o zmiennym przełożeniu – szczególny rodzaj przekładni zębatej o specjalnych właściwościach i przeznaczeniu. Podczas gdy zwykła przekładnia jest zoptymalizowana pod kątem przenoszenia napędu na element współpracujący z maksymalną sprawnością, przekładnia o zmiennym przełożeniu może mieć za zadanie generowanie pulsacji w napędzie, cykliczne zmiany odległości osi i inne. Zakres możliwych zastosowań jest ograniczony tylko wyobraźnią wynalazcy i zawiera maszyny włókiennicze, potencjometry, przekładnie bezstopniowe, napędy rolet, napędy pras mechanicznych i silniki hydrauliczne.

Przekładnia zębata – przekładnia mechaniczna, w której przeniesienie napędu odbywa się za pośrednictwem nawzajem zazębiających się kół zębatych.