29 Elektrotechnika

Elektrotechnika – dziedzina techniki i nauki, która zajmuje się zagadnieniami związanymi z wytwarzaniem, przetwarzaniem (przekształcaniem), przesyłaniem, rozdziałem, magazynowaniem oraz użytkowaniem energii elektrycznej.

American wire gauge – znormalizowany system średnic przewodów elektrycznych stosowany w Stanach Zjednoczonych. Przekrój przewodu bezpośrednio przenosi się na maksymalne natężenie prądu, jaki może bezpiecznie płynąć przez przewód.

Dobroć – wielkość charakteryzująca ilościowo układ rezonansowy. Określa, ile razy amplituda wymuszonych drgań rezonansowych jest większa niż analogiczna amplituda w obszarze częstości nierezonansowych.

Medal Edisona – prestiżowe wyróżnienie wręczane corocznie przez Institute of Electrical and Electronics Engineers za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk o elektryczności i inżynierii elektrycznej. To najstarsze i najbardziej poważane odznaczenie w dziedzinie nauk technicznych w USA. Na nagrodę składają się złoty medal, replika z brązu, złota miniaturka, certyfikat i nagroda pieniężna. Może być przyznana tylko osobom indywidualnym.

Elektryczna tomografia pojemnościowa – technika obrazowania pozwalająca na wizualizację przestrzennego rozkładu przenikalności elektrycznej w badanej objętości. Obraz przestrzennego rozkładu przenikalności elektrycznej jest rekonstruowany na podstawie pomiarów pojemności wzajemnych elektrod powierzchniowych otaczających badaną objętość.

Hallotron, halotron, sensor/czujnik Halla – sensor pola magnetycznego i prądu, wykorzystuje zjawisko Halla wynikające z oddziaływania pola magnetycznego na właściwości półprzewodników. Ma najczęściej kształt płytki prostopadłościennej, na której krawędziach umieszczone są cztery elektrody. Dwie z nich służą do doprowadzenia prądu ze źródła zewnętrznego – są to elektrody prądowe lub sterujące. Pozostałe dwie elektrody „punktowe” (napięciowe) znajdują się na środku dłuższych krawędzi płytki. Całość jest umieszczona w obudowie. Mechanizm zjawiska Halla polega na wykorzystaniu zmiany drogi przepływu prądu w elemencie na skutek oddziaływania pola magnetycznego. W wyniku tego oddziaływania na jednym brzegu elementu gromadzą się ładunki dodatnie, a na drugim ujemne. Powstała różnica potencjału jest miarą natężenia pola magnetycznego. Hallotrony największe zastosowanie znajdują w obszarze pól silnych, powyżej 1 mT.

Składowa harmoniczna, alikwot – w akustyce część składowa dźwięku muzycznego o przebiegu sinusoidalnym i częstotliwości gdzie jest częstotliwością tonu podstawowego, natomiast jest liczbą naturalną większą od 1. Długości fal kolejnych składowych harmonicznych są elementami szeregu harmonicznego.

Intermodulacja – proces, który zachodzi w nieliniowym urządzeniu lub ośrodku transmisyjnym, w sytuacji, gdy składowe widma sygnału lub sygnałów wejściowych oddziaływają na siebie i powstają w rezultacie nowe składowe o częstotliwościach równych kombinacji częstotliwości wejściowych składowych widma ze współczynnikami całkowitymi.

Lica lub przewód licowy – przewód elektryczny wykonany jako skrętka z wielu cienkich przewodów odizolowanych od siebie elektrycznie.

PELV – obwód o napięciu znamionowym bardzo niskim, z uziemieniem roboczym, zasilany ze źródła bezpiecznego zapewniający niezawodne oddzielenie elektryczne od innych obwodów. Najbardziej istotna różnica między obwodami PELV i SELV polega na tym, że części czynne obwodu PELV, tj. jeden przewód roboczy lub jeden biegun obwodu powinny być uziemione. Również części przewodzące dostępne urządzeń i obwodów PELV powinny być uziemione.

Posobnik – przetwornik napięcia na prąd. Jest to bardzo dokładny rezystor. Włączony szeregowo z miernikiem, którego wskazania są funkcją prądu, służy do rozszerzenia napięciowego zakresu pomiarowego takiego miernika.

Przegląd Elektrotechniczny – najstarsze polskie czasopismo publikujące artykuły związane z elektrotechniką. Objętość pojedynczego numeru wynosi około 200 stron, format A4, kolorowy papier, miesięczny nakład wynosi około 700 egzemplarzy.

Przemysł elektrotechniczny i elektroniczny – gałąź przemysłu elektromaszynowego obejmująca produkcję wyrobów elektroenergetycznych, elektrotechnicznych, elektronicznych, teleelektronicznych i teletechnicznych, jak również zakłady remontowe i usługowe, jak też jednostki pomocnicze.

Przepust kablowy – element umożliwiający przeprowadzenie kabla przez ścianę lub obudowę urządzenia elektronicznego, w handlu często nazywany dławikiem. Przepust częściowo usztywnia przeprowadzany odcinek kabla, ograniczając możliwość uszkodzeń mechanicznych, które mogłyby powstać w wyniku zmęczenia materiału spowodowanego częstym zginaniem. Ponadto zabezpiecza izolację przewodu przed przecięciem ostrymi krawędziami blaszanej obudowy urządzenia, może też dodatkowo utrudniać lub uniemożliwiać wyrwanie przewodu z wnętrza urządzenia. Przepusty kablowe są wykonywane z tworzyw sztucznych, gumy, rzadziej jako elementy metalowe. W urządzeniach produkowanych masowo przepust może stanowić integralny element izolacji kabla. W specjalistycznych zastosowaniach przepusty kablowe mogą pełnić dodatkowo rolę izolacyjną.

Przewód elektryczny – element obwodu elektrycznego służący do prowadzenia prądu elektrycznego wzdłuż określonej drogi. Wykonany jest z materiału przewodzącego (żyła), najczęściej z miedzi lub aluminium, w postaci drutu, linki lub szynoprzewodu. Może być izolowany lub bez izolacji jak ma to miejsce w linii napowietrznej.

Przezczaszkowa stymulacja prądem stałym – procedura lecznicza oparta o neuromodulację poprzez dostarczanie słabego prądu stałego do kory mózgowej przy użyciu elektrod umieszczanych na głowie.

Punkt ładowania – urządzenie, które umożliwia ładowanie pojedynczego pojazdu elektrycznego lub wymianę akumulatora pojedynczego pojazdu elektrycznego.

Punkt pracy – punkt na charakterystyce danego urządzenia lub elementu, w którym zachodzi jego działanie, i w którym mogą zostać określone chwilowe parametry pracy takiego urządzenia lub elementu.

SELV - obwód o napięciu znamionowym bardzo niskim (ELV) bez uziemienia funkcjonalnego. Obwód ten zasilany ze źródła napięcia bardzo niskiego. W obwodzie SELV części czynne nie powinny być połączone z uziomem ani częściami czynnymi innych obwodów. Natomiast części przewodzące dostępne nie powinny być połączone ani z uziomem, ani z przewodami ochronnymi innych instalacji.

Separacja galwaniczna – izolacja między co najmniej dwoma blokami funkcyjnymi systemu elektrycznego tak, aby prąd elektryczny nie przepływał bezpośrednio z jednego bloku do drugiego. Energia i informacje mogą być nadal wymieniane między blokami za pomocą sprzężenia optycznego, indukcyjnego, pojemnościowego, za pomocą fal elektromagnetycznych lub akustycznych. Izolacja galwaniczna jest stosowana wtedy, gdy dwa lub więcej układów elektrycznych mają wymieniać informacje lub energię, ale ich masy elektryczne są na różnych potencjałach.

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Elektrotechniki – instytut badawczy prowadzi prace badawczo-rozwojowe, produkcję jednostkową i małoseryjną, produkcję doświadczalną, certyfikację wyrobów oraz prace wydawnicze i normalizacyjne w obszarze elektrotechniki. Znajduje się w Międzylesiu w warszawskiej dzielnicy Wawer. Dyrektorem instytutu jest dr inż. Sebastian Wydra.

Sprawność, sprawność energetyczna – skalarna bezwymiarowa wielkość fizyczna określająca w jakim stopniu w danym procesie przekształcana jest energia jednego rodzaju w energię innego rodzaju; jest to parametr określający efektywność wykorzystania paliwa. Sprawność to stosunek ilości energii wychodzącej z procesu do ilości energii wchodzącej do procesu.

Straty mocy jest to zjawisko fizyczne polegające na traceniu części energii przetwarzanej przez dany układ, dlatego też ma ono bezpośrednie powiązanie ze sprawnością układu.

Stripper – jeden z rodzajów urządzenia do zdejmowania izolacji z przewodów. Usunięcie izolacji jest konieczne do połączenia przewodu z urządzeniem końcowym.

Terapia elektrowstrząsowa – procedura lecznicza stosowana w przypadkach niektórych zaburzeń psychicznych m.in. w ciężkiej depresji, zwłaszcza lekoopornej, epizodach maniakalnych, epizodach psychotycznych, zwłaszcza z objawami katatonicznymi. Terapia ta polega na wywoływaniu, za pomocą prądu elektrycznego przepuszczanego przez mózg pacjenta, napadu drgawkowego.

Uzwojenie Ayrtona-Perry’ego – rodzaj uzwojenia bifilarnego, w którym przewody nawinięte są na element nośny w przeciwnych kierunkach: prawoskrętnie i lewoskrętnie, a następnie połączone równolegle.

Uzwojenie bifilarne – rodzaj uzwojenia nawiniętego jednocześnie dwoma przewodami, które są połączone szeregowo, ale przeciwsobnie, co powoduje znoszenie się indukcyjności obydwu części uzwojenia.

Uzwojenie koszykowe lub cewka koszykowa – uzwojenie wykonane przez nawinięcie cewki tak, aby przewody w sąsiadujących warstwach przebiegały pod największym, jak najbardziej zbliżonym do 90 stopni kątem.