WSprzęgło – mechanizm stosowany w budowie maszyn do łączenia oraz rozłączania wałów w celu przekazywania momentu obrotowego. Inaczej jest to zespół części służących do połączenia dwóch niezależnie obrotowo osadzonych wałów, czynnego – napędowego i biernego – napędzanego, w celu przeniesienia momentu obrotowego.
WBendiks – część rozrusznika silnika spalinowego. Bendiks to potoczne, nieco przestarzałe określenie na „zespół sprzęgający”.
WOkładzina cierna jest elementem występującym w hamulcach i sprzęgłach. Ma postać nakładek w klockach hamulcowych, okładzin sprzęgłowych, taśm hamulcowych lub okładzin szczęk hamulcowych.
WPrzegub Cardana, przegub krzyżakowy, przegub wychylny – sprzęgło przymusowe nierozłączne, kompensacyjne, rodzaj przegubu asynchronicznego. Jego nazwa pochodzi od nazwiska Girolama Cardana.
WPrzegub dwukrzyżakowy – przegub homokinetyczny złożony z dwu połączonych ze sobą przegubów krzyżakowych. Przez odpowiednią geometrię można zapewnić równobieżność wałka wejściowego i wyjściowego, mimo tego że wałek pośredni będzie poruszał się cyklicznie ze zmienną prędkością.
WSprzęgło cierne – rodzaj sprzęgła poślizgowego, w którym przeniesienie momentu następuje poprzez połączenie cierne. Zwykle para lub więcej elementów ciernych dociskanych jest do siebie za pomocą elementów pomocniczych zwykle cięgien lub sprężyn. Pełni ono rolę ogranicznika maksymalnego momentu obciążającego mechanizmy. W momencie powstania obciążeń dynamicznych znacznie przekraczających wartość momentu obrotowego silnika, dochodzi do poślizgu sprzęgła, przez co mechanizmy napędowe są zabezpieczone przed przeciążeniem. Ze względu na to, że w czasie poślizgu energia mechaniczna zamieniana jest w cieplną, często konieczne jest chłodzenie sprzęgła. Zwykle stosuje się chłodzenie olejowe.
WSprzęgło elektromagnetyczne przenosi napęd dzięki oddziaływaniu pola magnetycznego, powodującego zaciśnięcie tarczy ciernej lub zestalenie proszku lub pasty ferromagnetycznej, znajdujących się pomiędzy elementami napędzającymi i napędzanymi.
WSprzęgło hydrokinetyczne – sprzęgło, w którym ruch obrotowy z elementu czynnego do biernego jest przenoszony za pośrednictwem cieczy, przeważnie oleju, emulsji lub wody. Zasada działania sprzęgła hydrokinetycznego została opracowana przez prof. Hermanna Föttingera (1877-1945). Główne założenie polega na połączeniu w jednej obudowie pompy oraz turbiny napędzanej przez ciecz.
WSprzęgło kłowe – sprzęgło przenoszące moment w wyniku zazębienia czołowo uzębionych tarcz dociskanych sprężyną.
WSprzęgło kołnierzowe, sprzęgło tarczowe stałe – znormalizowane sprzęgło przymusowe, sztywne, stałe.
WSprzęgło odśrodkowe – rodzaj sprzęgła ciernego, które samoczynnie łączy wałek wejściowy z wyjściowym po przekroczeniu pewnej prędkości obrotowej.
WSprzęgło Oldhama – sprzęgło przymusowe, rozłączne, kompensacyjne. Nazwa sprzęgła pochodzi od jego wynalazcy irlandzkiego inżyniera Johna Oldhama który wynalazł je w roku 1820.
WSprzęgło oponowe - sprzęgło przymusowe, kompensacyjne, stałe. Człon czynny i bierny są kolistymi tarczami (1), których piasty (2) zamontowane są na wałach przy użyciu połączenia wpustowego (3). Oba człony połączone są za pomocą gumowej opony (4). Guma może absorbować drgania powstające na wale napędowym oraz w pewnym zakresie kompensować obciążenia dynamiczne w czasie rozruchu i hamowania.
WSprzęgło palcowe - sprzęgło przymusowe, kompensacyjne, stałe. Człon czynny i bierny są kolistymi tarczami (1), których piasty (2) zamontowane są na wałach przy użyciu połączenia wpustowego (3). Oba człony połączone są za pomocą śrub (4). W jednej z tarcz śruby osadzone są w gumowych tulejach (5). Guma może absorbować drgania powstające na wale napędowym oraz w pewnym zakresie kompensować obciążenia dynamiczne w czasie rozruchu i hamowania.
WSprzęgło rozruchowe – należy do tzw. sprzęgieł specjalnych, ponieważ obok swojej podstawowej funkcji, jaką jest łączenie wałów spełnia dodatkowe funkcje. Stosuje się je wtedy, gdy rozruch układu napędowego o dużych momentach bezwładności jest utrudniony.
WSprzęgło tarczowe – sprzęgło poślizgowe posiadające jedną lub wiele tarcz, w którym przeniesienie napędu odbywa się za pomocą siły tarcia. Jest stosowane w większości pojazdów samochodowych z silnikami spalinowymi.
WSprzęgło tulejowe – sprzęgło przymusowe sztywne, stałe. Elementem łączącym, który jednocześnie pełni funkcje członu czynnego i biernego, jest tuleja (1) osadzona na wałach przy zastosowaniu połączenia wpustowego (2). Wzdłużnemu przesuwaniu się tulei zapobiega wkręt lub kołek (3).
WSprzęgło wiskotyczne - typ sprzęgła umożliwiającego płynną regulację rozdziału momentu obrotowego - od rozłączenia do niemal sztywnego połączenia. Przeniesienie momentu obrotowego pomiędzy dwoma obracającymi się elementami następuje za pośrednictwem cieczy o dużej lepkości. Regulację stopnia zasprzęglenia uzyskuje się poprzez zmianę ilości cieczy pomiędzy tarczami sprzęgła, zmianę odległości pomiędzy tarczami, bądź też poprzez zmianę lepkości tej cieczy, uzyskiwaną w wyniku zmiany temperatury lub innych parametrów fizycznych.
WSprzęgło zębate – sprzęgło przymusowe kompensacyjne stałe lub rozłączne. Składa się z dwóch kół zębatych cylindrycznych lub stożkowych, o tej samej liczbie zębów. Koło tworzące człon czynny sprzęgła ma zwykle uzębienie wewnętrzne, bierny – zewnętrzne. Wsprzęglenie polega na wsunięciu członu biernego w człon czynny. Obciążenie przenoszą zęby kół zębatych.
WTarcza sprzęgła – element sprzęgła w układzie przeniesienia napędu pojazdów. Zbudowana z piasty osadzonej na wielowypuście wałka sprzęgłowego oraz tarczy nośnej z okładzinami ciernymi. Jest elementem przenoszącym napęd z wału korbowego silnika na wałek sprzęgłowy skrzyni biegów, dzięki oporom tarcia dociśniętych do siebie części. Większość tarcz jest wyposażona w tłumiki drgań skrętnych, których zadaniem jest zabezpieczenie układu napędowego przed możliwością wystąpienia silnych drgań skrętnych o charakterze rezonansowym. Aby nie dopuścić do drgań rezonansowych w tarczach, należy skorygować sumaryczną sprężystość układu napędowego. W tym celu stosuje się sprężynę o odpowiedniej charakterystyce, która jest umieszczona między tarczą nośną a piastą.
WWolne koło – sprzęgło jednokierunkowe w skrzyni biegów samochodów napędzanych silnikami dwusuwowymi o smarowaniu mieszankowym.