ArandaspisW
Arandaspis

Arandaspis – wymarły przedstawiciel bezżuchwowców z gromady heterostraków. Żył w okresie ordowiku. Jego skamieniałości znaleziono w Australii w okolicach miasta Alice Springs w 1959 roku. Nazwa zwierzęcia pochodzi od lokalnego plemienia Aborygenów Aranda.

AstraspidyW
Astraspidy

Astraspidy (†Astraspida) – słabo poznana grupa wymarłych bezżuchwowców wodnych zaliczanych do pteraspidomorfów (†Pteraspidomorphi), klasyfikowana w randze podgromady. Odkryte szczątki obejmują głównie luźne tarczki i łuski pokrywające ciało tych zwierząt. Takson opisany naukowo przez rosyjskiego ichtiologa Lwa Berga w 1940.

HemicyclaspisW
Hemicyclaspis

Hemicyclaspis – rodzaj bezżuchwowców z gromady kostnopancernych. Zaliczany do rodziny Ateleaspidae. Występował w sylurze i dewonie na obszarze dzisiejszej Europy i Ameryki Północnej. Zwierzę miało masywny pancerz głowowy, z parą wycięć po bokach i jednym wycięciem na szczycie, określanymi jako pola czuciowe. Na szczycie głowy znajdywały się oczy, otwór nosowo-przysadkowy i otwór ciemieniowy. Płetwa ogonowa epicerkalna.

HeterostrakiW
Heterostraki

Heterostraki (†Heterostraci) – grupa wymarłych bezżuchwowców wodnych zaliczanych do pteraspidokształtnych (†Pteraspidomorphi), obejmująca opancerzone kręgowce z okresu od wczesnego syluru do późnego dewonu. Poznano około 300 gatunków kopalnych. Cechą charakterystyczną dla tej grupy są pojedyncze otwory skrzelowe w pancerzu na każdym boku zwierzęcia. Zewnętrzny pancerz składał się z płytek kostnych zawierających zębinę i aspidynę. Małe oczy były położone w grzbietowej części głowy. Osiągały maksymalnie 1,5 m długości, zwykle mniej.

KostnopancerneW
Kostnopancerne

Kostnopancerne, osteostraki (†Osteostraci) − gromada wymarłych bezżuchwowców morskich.

OstrakodermyW
Ostrakodermy

Ostrakodermy, bezszczękowce pancerne (Ostracodermi) – nazwa stosowana dla kilku grup niewielkich paleozoicznych wodnych kręgowców o rybim pokroju ciała, należących do kilku rzędów lub gromad bezżuchwowców (Agnatha), pospolitych zwłaszcza w późnym sylurze i wczesnym dewonie w Europie i Ameryce Północnej. Zwierzęta te nie miały jeszcze wykształconych szczęk i zwykle płetw parzystych. Cechy te wiążą ostrakodermy ze współczesnymi krągłoustymi – minogami i śluzicami – z którymi często łączy się je w nadgromadę bezżuchwowców. Ich ciało okrywał pancerz skórny ; niekiedy występowały także skostnienia szkieletu wewnętrznego. Osiągały kilkadziesiąt centymetrów długości.

TelodontyW
Telodonty

Telodonty (Thelodonti) – wymarła gromada bezżuchwowych kręgowców. Najstarsi przedstawiciele znani są ze skał wczesnosylurskich, lub nawet jeszcze późnoordowickich, ostatni wymarli w późnym dewonie. Nie wszyscy uważają telodonty za jednostkę naturalną (klad), może się okazać, że to w istocie parafiletyczna grupa obejmująca bazalnych przedstawicieli kilku grup. Cechą charakterystyczną telodontów są malutkie łuski pokrywające całe ciało.