OwiraptorozauryW
Owiraptorozaury

Owiraptorozaury – grupa teropodów, obejmująca takie dinozaury jak m.in. Oviraptor i Gigantoraptor. Podzielona jest ona na kilka rodzin. Owiraptorozaury są blisko spokrewnione z ptakami, a niektórzy badacze uważają je za wtórnie nielotne ptaki. Należą do większej grupy Oviraptoriformes, zdefiniowanej przez Paula Sereno jako obejmującej dinozaury bliżej spokrewnione z owiraptorem niż z wróblem.

AjancingeniaW
Ajancingenia

Ajancingenia – rodzaj niewielkiego teropoda z grupy owiraptorozaurów, występującego na terenach dzisiejszej Mongolii pod koniec kredy, około 76-68 mln lat temu. Wszystkie znane szczątki tego dinozaura pochodzą z czerwonych warstw Khermeen Tsav (Mongolia).

AnomalipesW
Anomalipes

Anomalipes – rodzaj wymarłego dinozaura gadziomiednicznego, teropoda z grupy celurozaurów oraz owiraptorozaurów, a także rodziny cenagnatów.

Anzu (dinozaur)W
Anzu (dinozaur)

Anzu – rodzaj wymarłego dinozaura, teropoda z grupy celurozaurów oraz owiraptorozaurów, a także rodziny cenagnatów. Został opisany w 2014 przez zespół Lamanny na podstawie trzech szkieletów. Znaleziono je w USA, na terenie Dakoty Północnej i Dakoty Południowej, w skałach formacji Hell Creek. Datuje się je na górny mastrycht. Czyni go to najmłodszym przedstawicielem owiraptorozaurów. Nazwę rodzajową nadano mu na pamiątkę ptaka Anzu, upierzonego demona z mitologii mezopotamskiej, z którym skojarzył się badaczom ten duży, upierzony celurozaur. Wyróżniono pojedynczy gatunek Anzu wyliei, co czyni ten rodzaj monotypowym. Epitet gatunkowy honoruje Wylie'ego J. Tuttle'a, wnuka państwa Fosterów i nadany został w uznaniu ich wkładu w pomoc udzieloną Carnegie Museum of Natural History. Analiza filogenetyczna ulokowała go blisko Caenagnathus collinsi. Osiągał duże jak na przedstawiciela swej rodziny rozmiary ciała. Zamieszkiwał prawdopodobnie równiny zalewowe, pożywiając się zróżnicowanym pokarmem, w skład którego mogły wchodzić zarówno rośliny, jak i niewielkie zwierzęta, a być może również jaja.

ApatoraptorW
Apatoraptor

Apatoraptor – wymarły rodzaj dinozaura, teropoda z grupy owiraptorozaurów i rodziny cenagnatów.

AwimimW
Awimim

Awimim (Avimimus) – rodzaj opierzonego dinozaura z podrzędu teropodów, z grupy owiraptorozaurów. Jedyny przedstawiciel rodziny awimimów (Avimimidae). Nazwa rodzajowa Avimimus oznacza „naśladujący ptaka”.

BanjiW
Banji

Banji – rodzaj teropoda z rodziny owiraptorów (Oviraptoridae) żyjącego w późnej kredzie na obecnych terenach Azji. Został opisany w 2010 roku przez Xu Xinga i Hana Fenglu w oparciu o kompletną czaszkę wraz z żuchwą odnalezioną w pobliżu miasta Ganzhou przez amatorskiego zbieracza skamieniałości, który przekazał ją Instytutowi Paleontologii Kręgowców i Paleoantropologii. Analiza skał otaczających kości sugeruje, że pochodzą one z górnokredowych osadów formacji Nanxiong. Morfologia szwów czaszki dowodzi, że w chwili śmierci holotyp był osobnikiem młodocianym. Banji miał wysoką czaszkę z kostnym grzebieniem, podobnie jak niektóre inne owiraptory. Od innych przedstawicieli Oviraptoridae różnił się obecnością bardzo długiego otworu nosowego, ciągnącego się wzdłuż grzebienia niemal do oczodołu. Nazwa gatunku typowego, Banji long, w języku chińskim oznacza „pasiasty grzebieniasty smok”.

BeibeilongW
Beibeilong

Beibeilong – wymarły rodzaj dinozaura, teropoda z grupy celurozaurów i rodziny cenagnatów.

CenagnatazjaW
Cenagnatazja

Cenagnatazja – teropod z rodziny cenagnatów (Caenagnathidae); jego nazwa znaczy azjatycka nowa szczęka. Teropod spokrewniony z cenagnatem.

CenagnatoidyW
Cenagnatoidy

Cenagnatoidy (Caenagnathoidea) – nadrodzina celurozaurów (Coelurosauria) należąca do owiraptozozaurów (Oviraptorosauria).

CenagnatyW
Cenagnaty

Cenagnaty (Caenagnathidae) – rodzina niewielkich, pierzastych teropodów z grupy celurozaurów

ChirostenotW
Chirostenot

Chirostenot (Chirostenotes) – dwunożny, wszystkożerny lub roślinożerny dinozaur z rodziny owiraptorów. Teropod spokrewniony z elmizaurem.

CitipatiW
Citipati

Citipati – rodzaj niewielkiego teropoda z grupy owiraptorozaurów, występującego pod koniec kredy, ok. 82-78 mln lat temu, na terenach współczesnej Mongolii.

CitipesW
Citipes

Citipes – rodzaj wymarłego dinozaura, niewielkiego teropoda z grupy owiraptorozaurów i rodziny cenagantów.

ElmizaurW
Elmizaur

Elmizaur, Elmisaurus – rodzaj drapieżnego dinozaura z grupy owiraptorozaurów z rodziny Caenagnathidae z późnej kredy. Był teropodem, który posiadał zrośnięte kości śródstopia.

EpichirostenotesW
Epichirostenotes

Epichirostenotes – rodzaj owiraptorozaura z rodziny Caenagnathidae żyjącego w późnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest E. curriei, którego holotypem jest niekompletny szkielet oznaczony ROM 43250 z zachowaną lewą kością szczękową, kością czaszki prawdopodobnie będącą lewą kością podniebienną, niekompletną puszką mózgową, trzema kręgami szyjnymi, dwoma grzbietowymi i pięcioma ogonowymi, synsakrum składającym się z sześciu kręgów, jednym żebrem i dwoma żebrami szyjnymi, kawałkami obu kości biodrowych, obiema kośćmi łonowymi, prawą kością kulszową, niekompletnym końcem dalszym prawej kości piszczelowej oraz innymi, zniszczonymi i niemożliwymi do identyfikacji kośćmi.

GanzhousaurusW
Ganzhousaurus

Ganzhousaurus – rodzaj wymarłego dinozaura, teropoda z grupy celurozaurów i rodziny owiraptorów.

GigantoraptorW
Gigantoraptor

Gigantoraptor – rodzaj dużego teropoda z nadrodziny owiraptorozaurów, żyjącego ok. 70 milionów lat temu w późnym okresie kredowym. Został odkryty w 2005 roku w formacji skalnej Dabasu Iren na chińskiej części pustyni Gobi w Mongolii Wewnętrznej.

GobiraptorW
Gobiraptor

Gobiraptor – rodzaj wymarłego dinozaura, teropoda z rodziny owiraptorów. Do rodzaju Gobiraptor zalicza się tylko jeden gatunek: Gobiraptor minutus. Jego pozostałości znaleziono na mongolskiej pustyni Gobi, pośród skał formacji Nemegt, datowanej na kredę późną. Nazwa rodzajowa odwołuje się do pustyni Gobi, gdzie znaleziono szczątki. Jako że raptor to łacińskie słowo na określenie zlodzieja, nazwę rodzajową przełumaczyć można jako rabuś z Gobi. Epitet gatunkowy minutus odnosi się do niewielkich rozmiarów znalezionego okazu. Budowa kości udowej wskazuje, że pojedynczy znaleziony i wskazany za holotypowy szkielet jest pozostałością młodego osobnika. Charakterystyczne cechy, na podstawie których wyodrębniono nowy rodzaj, dotyczą głównie żuchwy, w tym jej spojenia, jak i półek kostnych i otworów kości zębowej. Autorzy opisu rodzaju przywiązują do tych cech dużą wagę. Dostrzegają w nich dowód bardziej wyspecjalizowanej diety zwierzęcia, składającej się zapewne z twardego pokarmu, być może chodzi o małże. Przeprowadzili oni również analizę filogenetyczną, która pozwoliła uznać Gobiraptor za zaawansowanego ewolucyjnie przedstawiciela Oviraptoridae. Lee i współpracownicy (2019) nie widzieli w nim jednak bliskiego krewnego innych członków tej rodziny znanych z formacji Nemegt, uznając go za bliższego raczej owiraptorydom z Ganzhou.

HagryfW
Hagryf

Hagryf – teropod z rodziny cenagnatów (Caenagnathidae).

HeyuanniaW
Heyuannia

Heyuannia – rodzaj teropoda z grupy owiraptorozaurów.(Oviraptorosauria).

HuanansaurusW
Huanansaurus

Huanansaurus – rodzaj wymarłego dinozaura, niewielkiego teropoda z grupy owiraptorozaurów i rodziny Oviraptoridae, zamieszkującego kredową Azję.

IncisivosaurusW
Incisivosaurus

Incisivosaurus – rodzaj niewielkiego teropoda z grupy owiraptorozaurów. Żył we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszych Chin. Holotyp odkryto w najniższej warstwie dolnokredowej formacji Yixian na zachodzie prowincji Liaoning. Mierząca około 10 cm długości czaszka Incisivosaurus była niska, a w szczękach znajdowały się zęby. Dwa przednie zęby premaksillarne były znacznie powiększone i przypominały siekacze gryzoni, zaś zęby policzkowe niewielkie i liściokształtne. Uzębienie Incisivosaurus gauthieri jest poznane najlepiej spośród wszystkich owiraptorozaurów. Budowa zębów sugeruje, że dinozaur ten był roślinożerny. Według przeprowadzonej przez Xu Xinga i współpracowników analizy filogenetycznej Incisivosaurus jest owiraptorozaurem bardziej bazalnym niż Caudipteryx i Oviraptoridae. Cechami odróżniającymi Incisivosaurus od innych owiraptorozaurów był pysk dłuższy niż połowa całej czaszki, smukła żuchwa z dużym oknem oraz obecność dużych, spłaszczonych przednich zębów. Występowanie zębów potwierdza bazalną pozycję Incisivosaurus wśród innych owiraptorozaurów, gdyż bardziej zaawansowani przedstawiciele tej grupy byli bezzębni.

IngenieW
Ingenie

Ingenie (Ingeniinae) – podrodzina teropodów z rodziny owiraptorów (Oviraptoridae). Została nazwana przez Rinczena Barsbołda w 1981 roku, w jego publikacji opisującej gatunek „Ingenia” yanshini. Pierwszą definicję filogenetyczną przedstawili w 2004 roku Halszka Osmólska, Philip J. Currie i Barsbołd. Według niej klad Ingeniinae obejmuje ostatniego wspólnego przodka „Ingenia” yanshini i Conchoraptor gracilis oraz wszystkich jego potomków. Stwierdzili również, że Oviraptoridae dzieli się na dwa główne klady – Ingeniinae oraz Oviraptorinae. Paul Sereno stwierdził, że w takim przypadku lepszym rozwiązaniem mogło być nadanie obu tym grupom definicji typu branch-based w oparciu o ich najbardziej zaawansowanych przedstawicieli. Oprócz ingenii i konchoraptora do Ingeniinae w definicji Osmólskiej i współpracowników należą także Heyuannia i Khaan.

KaudipteryksW
Kaudipteryks

Kaudipteryks (Caudipteryx) – rodzaj teropoda z grupy celurozaurów, jedyny oprócz similikaudipteryksa znany przedstawiciel rodziny Caudipteridae. Jego nazwa oznacza "opierzony ogon".

KaudipteryksyW
Kaudipteryksy

Kaudipteryksy (Caudipteridae) – grupa dinozaurów z nadrodziny owiraptorozaurow. Nazwa Caudipteridae znaczy "opierzony ogon". Dinozaury z tej rodziny żyły na początku okresu kredowego w Azji. Do tej grupy dinozaurów należał kaudipteryks oraz similikaudipteryks.

KhaanW
Khaan

Khaan – pierzasty dinozaur z rodziny owiraptorów (Oviraptoridae).

KonchoraptorW
Konchoraptor

Konchoraptor – mięsożerny, górnokredowy ptakopodobny dinozaur z grupy teropodów, którego szczątki znaleziono na terenie obecnej pustyni Gobi. Nazwa muszlowy rabuś, rabuś muszli ilustruje zmianę w poglądach naukowców, którzy początkowo uważali, że owiraptorozaury żywiły się głównie jajami, a obecnie coraz częściej mówią o możliwości używania bezzębnego dzioba do miażdżenia skorup małżów. Jak na owiraptorozaura, konchoraptor był małych rozmiarów. Nie miał też grzebienia na czaszce. Z tych powowodów był początkowo brany za młodocianego przedstawiciela rodzaju Oviraptor. W roku 2007 opublikowano wyniki badań nad odlewem puszki mózgowej konchoraptora znalezionej przez polskich paleontologów. Dinozaur okazał się mieć mózg pod pewnymi względami bardziej ptasi od mózgu archeopteryksa, oraz wysoki EQ.

MachairasaurusW
Machairasaurus

Machairasaurus – rodzaj teropoda z rodziny owiraptorów (Oviraptoridae) żyjącego w późnej kredzie na terenach współczesnej Azji. Został opisany w 2010 roku przez Nicholasa Longricha i współpracowników w oparciu o niemal kompletne, połączone stawowo przedramię i nadgarstek oraz fragmenty lewego nadgarstka i paliczki stóp. Do Machairasaurus wstępnie przypisano również IVPP V15980 – niekompletny szkielet obejmujący paliczki, kości śródręcza, kręgi, żebra i szewrony. Okazy te pochodzą z datowanych na kampan osadów formacji Bajan Mandahu w Mongolii Wewnętrznej. Longrich i współpracownicy wyróżnili jedną autapomorfię tego taksonu: paliczki paznokciowe palców kończyn przednich wydłużone i przypominające ostrze przy spojrzeniu z boku. Porównanie z innymi owiraptorami sugeruje, że Machairasaurus wykazywał kombinację cech zaawansowanych i prymitywnych dla tego kladu. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów na drzewie rodowym Ingeniinae Machairasaurus zajmuje pozycję pośrednią pomiędzy formami bazalnymi, takimi jak Khaan i Conchoraptor, a zaawansowanymi, jak „Ingenia” i Heyuannia.

MikrowenatorW
Mikrowenator

Mikrowenator (Microvenator) to wczesnokredowy teropod, którego nazwa oznacza mały szybki myśliwy. Pierwsze szczątki tego gada odkrył Barnum Brown na terenach północnoamerykańskiej Formacji Cloverly, obejmującej Montanę i Wyoming w 1930 r. Znalezione szczątki zostały oznaczone jako AMNH 3041 i składały się z zębów, 28 kręgów, 4 żeber, kości ramieniowej, kości promieniowej, kości łokciowej, fragmentów dłoni, kości łonowej, kości piszczelowej, części kości strzałkowej, kości skokowej, fragmentów stopy. Odkrywca uznał, że nowo odkryte zwierzę miało nieproporcjonalnie dużą głowę w stosunku do reszty ciała, dlatego je Megadontosaurus.. Po dokładniejszych oględzinach znaleziska okazało się że to hybryda: zęby należały do deinonycha, a reszta szczątków do nieznanego wcześniej gatunku dinozaura. W 1970 Ostrom nadał nowo odkrytemu gadu dzisiejszą nazwę - Microvenator i dokonał jego formalnego opisu. Znalezione kości najprawdopodobniej należały do osobnika młodocianego. Obecnie mikrowenatora uważa się za bazalnego owiraptozaura. Długość dorosłego osobnika szacuje się na ok. 3 m. Microvenator najprawdopodobniej jak swoi krewniacy był pokryty zaawansowanym upierzeniem i wysiadywał swoje jaja. Jest on jednym z najprymitywniejszych owiraptozaurów. Mógł się żywić jajami, jaszczurkami, mięczakami oraz małymi ssakami. Równie dobrze mógł być wszystkożercą. Obecnie formalnie uznaje się że do rodzaju Microvenator należy tylko jeden gatunek - Microvenator celer. Domiemany Microvenator chagyabi jest nomen nudum, a Microvenator chagyanensis pojawią się wyłącznie w liście fauny Zhaunga i Li z 1997 r. Ze względu na podobieństwo nazw Microvenator chagyabi i Microvenator chagyanensis uważają, że ten drugi jest synonimem M. chagyabi. Wymiary osobnika, do którego należały znalezione szczątki szacuje się na około 1,2-1,5 m długości, 0,5 m wysokości i 5-7 kg wagi.

NemegtomaiaW
Nemegtomaia

Nemegtomaia – rodzaj wymarłego dinozaura z nadrodziny owiraptorozaurów, żyjącego na terenach dzisiejszej Mongolii w epoce kredy późnej, około 70 milionów lat temu. Pierwszy okaz znaleziono w 1996 i na jego podstawie w 2004 stworzono nowy rodzaj i gatunek N. barsboldi, pierwotnie z nazwą rodzajową Nemegtia, zmienioną na Nemegtomaia w 2005, gdyż poprzednia nazwa była już zajęta. Pierwsza część nazwy rodzajowej odnosi się do Kotliny Nemegt, gdzie znaleziono pozostałości zwierzęcia. Druga część oznacza „dobrą matkę”, stanowiąc odniesienie do faktu opieki nad jajami przez owiraptorozaury. Epitet gatunkowy honoruje mongolskiego paleontologa Rinczena Barsbolda. W 2007 znaleziono dwa kolejne okazy, z których jeden pozostał na szczycie gniazda wypełnionego jajami.

NomingiaW
Nomingia

Nomingia – teropod z rodziny cenagnatów (Caenagnathidae).

OwiraptorW
Owiraptor

Owiraptor to niewielki teropod, którego nazwa oznacza ,,złodziej jaj lubiący ceratopsy". Jego nazwa pochodzi od tego, że pierwszą skamieniałość tego dinozaura – zmiażdżoną czaszkę, znaleziono obok rzekomych jaj protoceratopsa. Z tego powodu uznano, że owiraptor kradł jaja protoceratopsa i został zabity przez matkę broniącą gniazda. Dopiero późniejsze odkrycia szkieletów przedstawicieli rodziny Oviraptoridae wysiadujących gniazda i badania struktury rzekomych jaj protoceratopsa wykazały, że jaja odkrywane wraz ze skamieniałościami owiraptorów należały do nich, a nie do protoceratopsów. Owiraptor żył na terenach dzisiejszej Mongolii w późnej kredzie ok. 80-70 mln lat temu. Jego szczątki znalazł paleontolog Roy Chapman Andrews, a opisał Henry Fairfield Osborn w 1924.

OwiraptoryW
Owiraptory

Owiraptory to rodzina teropodów, do której należą m.in.: ingenia, konchoraptor, owiraptor i odkryty w 2007 gigantyczny gigantoraptor.

Owiraptory (podrodzina)W
Owiraptory (podrodzina)

Owiraptory (Oviraptorinae) − grupa dinozaurów z rodziny owiraptorów. Od ingenii (Ingeniinae) różniły się posiadaniem grzebienia na głowie.

ProtarcheopteryksW
Protarcheopteryks

Protarcheopteryks (Protarchaeopteryx) – rodzaj teropoda z grupy owiraptorozaurów (Oviraptorosauria); jego nazwa znaczy "poprzednik archeopteryksa".

RincheniaW
Rinchenia

Rynchenia – teropod z rodziny owiraptorów (Oviraptoridae).

ShixinggiaW
Shixinggia

Shixinggia – dinozaur z grupy owiraptorozaurów (Oviraptorosauria).

SimilikaudipteryksW
Similikaudipteryks

Similikaudipteryks (Similicaudipteryx) – rodzaj teropoda z rodziny Caudipteridae żyjącego we wczesnej kredzie na obecnych terenach Azji. Jego szczątki odnaleziono w datowanych na około 120 mln lat osadach formacji Jiufotang w północno-wschodnich Chinach. Rodzaj obejmuje jeden gatunek – opisany w 2008 przez He, Wanga i Zhou Similicaudipteryx yixianensis. Nazwa rodzajowa Similicaudipteryx oznacza „podobny do kaudipteryksa”, zaś gatunkowa yixianensis odnosi się do Yixian w prowincji Liaoning, gdzie odnaleziono skamieniałości.