Ceratopsy (rodzina)W
Ceratopsy (rodzina)

Ceratopsy (Ceratopsidae) – rodzina dinozaurów z infrarzędu ceratopsów (Ceratopsia).

AchelozaurW
Achelozaur

Achelozaur (Achelousaurus) – rodzaj wymarłego dinozaura rogatego z rodziny ceratopsów. Żył w epoce kredy późnej, około 74,2 miliona lat temu, na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Achelousaurus znany jest z formacji Two Medicine. Żył na kontynencie wyspowym Laramidii. Pierwsze skamieniałości zebrał w Montanie w 1987 zespół prowadzony przez Jacka Hornera, więcej znalezisk odkryto w 1989. W 1994 Scott Sampson opisał gatunek Achelousaurus horneri, tworząc nazwę rodzajową oznaczającą jaszczura Acheloosa, odnosząc się do postaci z mitologii greckiej, i epitet gatunkowy upamiętniający Hornera. Rodzaj znany jest z kilku okazów składających się głównie z pozostałości czaszki osobników młodocianych i dorosłych.

AgataumasW
Agataumas

Agataumas – wątpliwy rodzaj dinozaura z rodziny ceratopsów występującego w późnej kredzie. Występował na terenie stanu Wyoming w Stanach Zjednoczonych. Szacuje się, że miał 9 metrów długości i ważył 6 ton. W czasie gdy go odkryto był uważany za największe zwierzę lądowe.

AgujaceratopsW
Agujaceratops

Agujaceratops (Agujaceratops) − średniej wielkości dinozaur należący do ceratopsów.

AlbertaceratopsW
Albertaceratops

Albertaceratops (Albertaceratops) – roślinożerny dinozaur z rodziny ceratopsów (Ceratopsidae).

AnchiceratopsW
Anchiceratops

Anchiceratops (Anchiceratops) – rogaty, czworonożny dinozaur z rodziny ceratopsów (Ceratopsidae). Spokrewniony z triceratopsem.

ArrhinoceratopsW
Arrhinoceratops

Arrhinoceratops, arhinoceratops (Arrhinoceratops) − roślinożerny dinozaur, przedstawiciel ceratopsów.

AwaceratopsW
Awaceratops

Awaceratops (Avaceratops) − średniej wielkości dinozaur rogaty.

BrachyceratopsW
Brachyceratops

Brachyceratops − roślinożerny dinozaur z rodziny ceratopsów

BravoceratopsW
Bravoceratops

Bravoceratops – rodzaj wymarłego dinozaura, ceratopsa z rodziny ceratopsów.

CentrozaurW
Centrozaur

Centrozaur (Centrosaurus) – rodzaj dinozaura z grupy ceratopsów.

CentrozauryW
Centrozaury

Centrozaury to podrodzina dinozaurów z rodziny Ceratopsów. Najczęściej miały róg na nosie.

CeratopsinaeW
Ceratopsinae

Ceratopsinae – jedna z dwóch, obok centrozaurów (Centrosaurinae), podrodzin ceratopsów (Ceratopsidae). Według definicji filogenetycznej przedstawionej w 2005 roku przez Paula Sereno, należą do niej zwierzęta bliżej spokrewnione z Triceratops horridus niż z Centrosaurus apertus.

ChasmozaurW
Chasmozaur

Chasmozaur (Chasmosaurus) – roślinożerny, czworonożny, rogaty dinozaur należący do ceratopsów. Spokrewniony z triceratopsem.

CoahuilaceratopsW
Coahuilaceratops

Coahuilaceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae żyjącego w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Skamieniałości należące prawdopodobnie zarówno do dorosłego, jak i młodego osobnika odkryto w osadach formacji Cerro del Pueblo, ok. 40 km na zachód od miasta Saltillo w stanie Coahuila w Meksyku; Coahuilaceratops jest pierwszym opisanym ceratopsem z Meksyku. Zwierzę osiągało ponad 6,5 m długości, ok. 2 m wysokości od ziemi do stawów biodrowych i ważyło od 3,6 do 4,5 tony. Miało krótki róg na nosie oraz dwa długie rogi nad oczodołami; rogi znad oczodołów nie zachowały się w całości, jednak autorzy opisu Coahuilaceratops szacują, że osiągały one ok. metra długości. Według przeprowadzonej przez autorów jego opisu analizy kladystycznej Coahuilaceratops należy do podrodziny Ceratopsinae i tworzy nierozwikłaną trychotomię z rodzajami Anchiceratops i Arrhinoceratops; te trzy rodzaje były z kolei bliżej spokrewnione z kladem tworzonym przez rodzaje Triceratops, Eotriceratops, Torosaurus i Nedoceratops niż z bazalnymi rodzajami Chasmosaurus, Pentaceratops i Agujaceratops. Według późniejszej analizy kladystycznej Sampsona i współpracowników (2010) Coahuilaceratops jest taksonem siostrzanym kladu obejmującego pozostałych przedstawicieli Ceratopsinae poza bazalnymi rodzajami Chasmosaurus, Mojoceratops, Agujaceratops, Pentaceratops i Utahceratops. Razem ze skamieniałościami Coahuilaceratops w osadach formacji Cerro del Pueblo odkryto też skamieniałości dwóch innych ceratopsów - z czego jeden należał do podrodziny Centrosaurinae, drugiego natomiast nie można z pewnością zaliczyć ani do Ceratopsinae ani do Centrosaurinae - a także dwóch hadrozaurów oraz skamieniałości teropodów, w tym tyranozaurów i dromeozaurów. Obszar dzisiejszego stanu Coahuila w kampanie był prawdopodobnie najdalej na południe wysuniętą częścią kontynentu północnoamerykańskiego. Razem ze skamieniałościami dinozaurów znajdowano tam skamieniałości morskich małży i ślimaków, co sugeruje, że dinozaury z formacji Cerro del Pueblo żyły niedaleko wybrzeża morskiego; część z nich mogła nawet zginąć zabita przez występujące nad wybrzeżem huragany.

CrittendenceratopsW
Crittendenceratops

Crittendenceratops – rodzaj wymarłego dinozaura z kredy, amerykańskiego ceratopsa z rodziny ceratopsów.

DiabloceratopsW
Diabloceratops

Diabloceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae żyjącego w późnej kredzie na obecnych terenach Ameryki Północnej. Został formalnie opisany w 2010 roku przez Jamesa Kirklanda i Donalda DeBlieuxa w oparciu o skamieniałości odkryte w górnokredowych osadach formacji Wahweap na południu stanu Utah. Holotypem gatunku typowego, Diabloceratops eatoni, jest tzw. „czaszka z Last Chance”, obejmująca całą lewą stronę czaszki oraz niektóre fragmenty prawej strony. Wiek osadów, z których ją wydobyto, szacuje się na środkowy kampan, około 79,57 mln lat. D. eatoni był stosunkowo niewielkim przedstawicielem centrozaurów (Centrosaurinae) – długość czaszki od rostrum do kłykci wynosi 62 cm, a od dzioba do końca kryzy około 1 m. Z końca kryzy wyrastały dwa zakrzywione kolce o długości około 0,5 m. D. eatoni miał stosunkowo długie i proste rogi nadoczodołowe, co jest rzadką cechą u centrozaurów – spośród znanych wcześniej przedstawicieli tej grupy opisano je jedynie u albertaceratopsa. Róg nosowy był stosunkowo mały. D. eatoni miał dobrze wykształcone dodatkowe okno przedoczodołowe otoczone kośćmi przedszczękową, szczękową i nosową – cecha obecna również u zuniceratopsa i nielicznych bardziej bazalnych neoceratopsów. Szwy są ze sobą mocno złączone, co dowodzi, że UMNH VP 16699 był dojrzały w chwili śmierci, jednak zakrzywione ku tyłowi koniuszki rogów nadoczodołowych sugerują, że był młodym dorosłym. Kirkland i DeBlieux wyróżnili dziewięć autapomorfii odróżniających D. eatoni od innych znanych przedstawicieli Centrosaurinae. W 1998 roku w formacji Wahweap odkryto również czaszkę większego centrozauryna, tzw. „czaszkę z Nipple Butte”, należącą prawdopodobnie do osobnika bardziej dojrzałego, niż holotyp D. eatoni. Różnice pomiędzy nimi sugerują, że oba te dinozaury prawdopodobnie należały do różnych gatunków, jednak podobieństwa wskazują, iż mogą reprezentować ten sam rodzaj, dlatego Kirkland i DeBlieux wstępnie przypisali „czaszkę z Nipple Butte” do rodzaju Diabloceratops.

EiniozaurW
Einiozaur

Einiozaur (Einiosaurus), ejniozaur – duży przedstawiciel ceratopsów.

EotriceratopsW
Eotriceratops

Eotriceratops – roślinożerny dinozaur z rodziny ceratopsów (Ceratopsidae). Nazwa Eotriceratops nawiązuje do wieku zwierzęcia, oznacza bowiem "wczesny triceratops". Nazwa gatunkowa odnosi się do Dry Island Buffalo Jump Provincial Park [en], gdzie znaleziono skamieniałości.

KosmoceratopsW
Kosmoceratops

Kosmoceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae. Żył w późnej kredzie na terenach Laramidii, stanowiących obecnie zachód Ameryki Północnej. Został opisany w 2010 roku przez Scotta Sampsona i współpracowników w oparciu o niemal kompletną czaszkę oznaczoną numerem katalogowym UMNH VP 17000. Oprócz niej odnaleziono również szczątki trzech innych osobników, obejmujące szczątki czaszki i około 45% szkieletu pozaczaszkowego. Skamieniałości te wydobyto z dolnych i środkowych warstw górnokampańskiej formacji Kaiparowits w południowym Utah. Kosmoceratops charakteryzował się wydłużonymi, skierowanymi na boki rogami nadoczodołowymi i krótką, szeroką kryzą zakończoną dziesięcioma hakowatymi rogami. Spośród wszystkich znanych dinozaurów Kosmoceratops miał w największym stopniu zdobioną czaszkę. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów sugeruje, że należy on do kladu Chasmosaurinae (Ceratopsinae), a jego najbliższym krewnym jest Vagaceratops irvinensis.

MedusaceratopsW
Medusaceratops

Medusaceratops – rodzaj roślinożernego dinozaura rogatego zaliczanego do podrodziny Centrosaurinae. Jego nazwa rodzajowa, stworzona przez kanadyjskiego paleontologa Michaela J. Ryana z Cleveland Museum of Natural History w jego dysertacji, oznacza "rogatą twarz Meduzy" i odnosi się do potwora z mitologii greckiej, o właściwości zmieniania w kamień ludzi patrzących na niego. Monstrum posiadać miało węże zamiast włosów, z którymi skojarzyły się uczonym hakowate kolce kryzy. Gatunek typowy to M. lokii. Nosi on imię przybierającego różne formy nordyckiego bożka oszustwa Lokiego w związku z kośćmi przypominającymi spotykane u kilku różnych zwierząt, a także pomieszanymi z należącymi do przedstawicieli innego rodzaju.

MojoceratopsW
Mojoceratops

Mojoceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae żyjącego w późnej kredzie na terenach współczesnej Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest Mojoceratops perifania, opisany w 2010 roku przez Nicholasa Longricha w oparciu o niekompletną czaszkę odkrytą w górnokampańskich osadach formacji Dinosaur Park w kanadyjskiej prowincji Alberta. Z tych samych warstw pochodzi również kość ciemieniowa, a w formacji Dinosaur Park w prowincji Saskatchewan odnaleziono kolejną izolowaną kość ciemieniową, której wiek oszacowano na około 75 mln lat. Do rodzaju Mojoceratops wstępnie przypisano też szczątki kilku innych osobników. Zdaniem Longricha materiał typowy gatunków Eoceratops canadensis i Chasmosaurus kaiseni nie wykazuje cech diagnostycznych, a nazwy te zostały przez niego uznane za nomina dubia. Longrich wskazał na podobieństwa w morfologii szczątków tych gatunków i skamieniałości mojoceratopsa, sugerując, że prawdopodobnie należą one do tego rodzaju. Nietypowymi cechami mojoceratopsa są m.in.: rozszerzone ku przodowi okna ciemieniowe, szeroka kostna kryza kształtem przypominająca serce oraz poprzeczne rozszerzenie zaczołowych ciemiączek. Longrich nie wykluczył, że szczątki te mogą należeć do więcej niż jednego gatunku, stwierdził jednak, że znanych jest zbyt mało okazów mojoceratopsa i zbyt mało wiadomo o ich stratygrafii, by faworyzować tę hipotezę. Ponadto różnice w morfologii kryz kostnych mogą reprezentować zmienność wewnątrzgatunkową, tak jak u niektórych innych ceratopsów.

MonokloniusW
Monoklonius

Monoklonius (Monoclonius) – rodzaj dinozaura z rodziny ceratopsów (Ceratopsidae).

NasutoceratopsW
Nasutoceratops

Nasutoceratops – rodzaj roślinożernych dinozaurów z rodziny ceratopsów, zamieszkujący na terenie kontynentu północnoamerykańskiego w okresie późnej kredy.

NedoceratopsW
Nedoceratops

Nedoceratops – rodzaj dinozaura z rodziny ceratopsów (Ceratopsidae) żyjącego w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Jego szczątki odnaleziono w stanie Wyoming w Stanach Zjednoczonych. Nedoceratops ma niepewny status. W opinii niektórych naukowców jest ważnym taksonem. Według innych jest młodszym synonimem Triceratops.

OjoceratopsW
Ojoceratops

Ojoceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae i podrodziny Chasmosaurinae żyjącego w późnej kredzie lub we wczesnym trzeciorzędzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Jego znaleziska mogą reprezentować rodzaj Triceratops. Opisany na podstawie skamieniałych kości czaszki, w tym wyrastającej z tyłu czaszki kostnej kryzy, odkrytych w 2005 roku w skałach formacji Ojo Alamo na północnym zachodzie stanu Nowy Meksyk. Tylna część kryzy Ojoceratops miała kształt zbliżony do kwadratu, czym różniła się od kryzy triceratopsa. Jednak niektórzy naukowcy uważają, że O. fowleri nie odróżnia się na tyle od innych ceratopsów, aby uznać jego ważność - taki kształt kryzy jest obecny u co najmniej jednego osobnika Triceratops.

PachyrinozaurW
Pachyrinozaur

Pachyrinozaur (Pachyrhinosaurus) – rodzaj późnokredowego ceratopsa z Ameryki Północnej.

PentaceratopsW
Pentaceratops

Pentaceratops – rodzaj dinozaura należącego do grupy ceratopsów.

RegaliceratopsW
Regaliceratops

Regaliceratops – wymarły rodzaj dinozaura, ceratopsa z rodziny Ceratopsidae. Był dużym czworonożnym roślinożercą o czaszce bogato ornamentowanej.

RubeosaurusW
Rubeosaurus

Rubeosaurus – wyróżniany przez część autorów rodzaj ceratopsów z rodziny Ceratopsidae i podrodziny Centrosaurinae, żyjących w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Obejmuje jeden gatunek, R. ovatus, który został opisany w 1930 roku przez Charlesa Gilmore'a pod nazwą Styracosaurus ovatus na podstawie skamieniałości pochodzących z montańskiej formacji Two Medicine. Holotyp obejmuje część kości ciemieniowej kryzy. Do gatunku tego przypisywane są również dwa inne okazy: niekompletną czaszkę dorosłego osobnika oznaczoną MOR 492, obejmującą złączone niekompletne kości nosowe, fragment lewej kości przedszczękowej i zaoczodołowej, proksymalną część pośrodkowej przegrody ciemieniowej oraz prawą boczną przegrodę ciemieniową, oraz USNM 14765 – szkielet młodego osobnika, wcześniej przypisywany do gatunku Brachyceratops montanensis, obejmujący niekompletną czaszkę i kręgi tułowiowe, żebra, łopatkę, kości udowe i dwa paliczki.

SinoceratopsW
Sinoceratops

Sinoceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae żyjącego w późnej kredzie na terenie Azji. Został opisany w 2010 roku przez Xu Xinga i współpracowników w oparciu o dwie niekompletne skamieniałe czaszki i jedną puszkę mózgową odnalezione w górnokredowych osadach grupy Wangshi w Zhucheng, w chińskiej prowincji Szantung. Holotypem jest niekompletna czaszka obejmująca większość dachu czaszki oraz puszki mózgowej. Oprócz szczątków ceratopsa odnaleziono również skamieniałości hadrozaurów z rodzaju Shantungosaurus. Według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez autorów jego opisu Sinoceratops jest najbardziej bazalnym przedstawicielem grupy centrozaurów (Centrosaurinae); z późniejszej analizy przeprowadzonej przez Ryana i współpracowników (2012) wynika natomiast, że był on przedstawicielem Centrosaurinae siostrzanym do kladu obejmującego rodzaje Rubeosaurus, Einiosaurus, Achelousaurus i Pachyrhinosaurus. Sinoceratops jest znacznie większy od większości pozostałych centrozaurów, a rozmiarami bardziej zbliżony do bazalnych przedstawicieli Ceratopsinae; autorzy szacują, że jego czaszka mierzyła 180 cm od dzioba do kości ciemieniowych, co czyniłoby ją jedną z największych znanych czaszek centrozaurów. Również niektóre inne cechy, jak budowa kości ciemieniowych, upodabniają go bardziej do Ceratopsinae niż do centrozaurów. Jeśli ta hipoteza dotycząca jego pozycji filogenetycznej jest poprawna, wówczas Sinoceratops mógłby być jedynym znanym ceratopsydem spoza Ameryki Północnej – być może oprócz azjatyckiego turanoceratopsa, który może należeć do Ceratopsidae lub być taksonem siostrzanym tego kladu; według analizy kladystycznej Xu i współpracowników turanoceratops był taksonem siostrzanym do Ceratopsidae.

StyrakozaurW
Styrakozaur

Styrakozaur (Styracosaurus) – rodzaj roślinożernego dinozaura z grupy ceratopsów żyjącego w późnej kredzie, w kampanie i mastrychcie na obszarze Ameryki Północnej. Jego skamieniałości były znajdywane w kanadyjskiej prowincji Alberta. Miał od czterech do sześciu rogów wyrastających z chroniącej szyję kryzy, mniejsze rogi na policzkach oraz jeden róg nosowy, dochodzący do 60 cm długości i 15 cm szerokości. Funkcja rogów i kryzy była przedmiotem wieloletnich debat.

TatankaceratopsW
Tatankaceratops

Tatankaceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae żyjącego w późnej kredzie na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej. Opisany na podstawie skamieniałych kości czaszki i niekompletnego szkieletu pozaczaszkowego odkrytych w osadach formacji Hell Creek na terenie hrabstwa Harding w Dakocie Południowej. Tatankaceratops żył współcześnie z ceratopsami z rodzajów Triceratops i Torosaurus; podobnie jak one miał trzy rogi - jeden nosowy i dwa nadoczodołowe. O ile jednak u triceratopsa i torozaura rogi nadoczodołowe były znacznie dłuższe od rogu nosowego, u Tatankaceratops wszystkie trzy rogi były zbliżonej długości. Tatankaceratops był też mniejszy od triceratopsa i torozaura; autorzy jego opisu szacują, że jego czaszka osiągała niecały metr długości, zaś całe zwierzę osiągało ok. 3,5 m długości. Przeprowadzona przez autorów jego opisu analiza kladystyczna sugeruje, że Tatankaceratops był najbardziej bazalnym znanym przedstawicielem podrodziny Ceratopsinae, jednak autorzy zastrzegają, że ze względu na niekompletność jego szkieletu oraz fakt, że badania nad nim są wciąż na wstępnym etapie, ta pozycja filogenetyczna jest niepewna. Według Longricha (2011) holotyp Tatankaceratops ma zarówno niektóre cechy budowy ciała spotykane u młodych triceratopsów, jak i niektóre cechy dorosłych przedstawicieli tego rodzaju; nie jest zatem pewne, czy holotyp jest szkieletem nietypowego triceratopsa, który przestał rosnąć przed osiągnięciem dojrzałości, czy faktycznie należał do przedstawiciela odrębnego rodzaju.

TitanoceratopsW
Titanoceratops

Tytanoceratops (Titanoceratops) – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae i podrodziny Ceratopsinae żyjącego w późnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest T. ouranos, którego holotypem jest niekompletny szkielet oznaczony OMNH 10165 z zachowanymi m.in. niekompletną czaszką i żuchwą, kręgami szyjnymi, grzbietowymi i krzyżowymi, żebrami, kośćmi ramiennymi, prawą kością promieniową, kośćmi udowymi i piszczelowymi, prawą kością strzałkową oraz kośćmi biodrowymi i kulszowymi. Okaz holotypowy odkryto w 1941 roku na terenie hrabstwa San Juan w amerykańskim stanie Nowy Meksyk, w osadach należących do formacji Fruitland lub formacji Kirtland; potem przez kilkadziesiąt lat po odkryciu pozostawał w Sam Noble Oklahoma Museum of Natural History, niewydobyty ze skał i niezbadany. Badania nad okazem rozpoczęto dopiero w 1995 roku. OMNH 10165 pierwotnie został uznany za szkielet przedstawiciela gatunku Pentaceratops sternbergi. Okaz ten jest jednak znacznie większy od innych znanych przedstawicieli gatunku P. sternbergi. Lehman (1998) oszacował całkowitą długość ciała OMNH 10165 na 6,8 m; porównując go z okazem oznaczonym PMU R268 odkrył, że kości kończyn i obręczy kończyn OMNH 10165 są o 14-29% większe od odpowiadających im kości PMU R268. Według obliczeń Longricha (2011) OMNH 10165 jest szkieletem zwierzęcia o masie ok. 6550 kg, co czyniłoby go największym znanym ceratopsem żyjącym w kampanie, o masie porównywalnej z masą żyjących w późnym mastrychcie rodzajów Triceratops i Torosaurus. Inne znane skamieniałości P. sternbergi należały do zwierząt o masie nie przekraczającej 2500 kg. Według Longricha nie tylko wielkie rozmiary OMNH 10165 różnią go od P. sternbergi; budowa jego szkieletu sugeruje jego bliższe pokrewieństwo z mastrychckimi rodzajami Torosaurus i Triceratops niż z pentaceratopsem. Hipotezę tę wspierają rezultaty przeprowadzonej przez Longricha analizy kladystycznej, z której wynika, że OMNH 10165 był siostrzany do kladu tworzonego przez rodzaje Triceratops, Torosaurus i Eotriceratops. Aby OMNH 10165 stał się taksonem siostrzanym do P. sternbergi konieczne jest wydłużenie drzewa filogenetycznego aż o dziesięć stopni w stosunku do najbardziej parsymonicznego, co sugeruje, że bliskie pokrewieństwo OMNH 10165 z pentaceratopsem jest mało prawdopodobne. Longrich przeniósł więc ten okaz do nowego rodzaju Titanoceratops, ustanawiając go holotypem gatunku typowego T. ouranos; zaliczył też rodzaje Titanoceratops, Eotriceratops, Torosaurus i Triceratops do grupy Triceratopsini, zdefiniowanej jako klad obejmujący wszystkie gatunki bliżej spokrewnione z Triceratops horridus niż z Anchiceratops ornatus lub Arrhinoceratops brachyops. Titanoceratops jest obecnie najstarszym znanym przedstawicielem Triceratopsini, starszym o 5-6 mln lat od eotriceratopsa. Jeśli Titanoceratops faktycznie jest rodzajem odrębnym od pentaceratopsa i przedstawicielem Triceratopsini, oznacza to, że wielkie rozmiary osiągnęli przedstawiciele tylko jednej linii ewolucyjnej Ceratopsinae, a nie dwóch. T. ouranos może też dostarczać dowodów na to, że w kampanie różne części ówczesnego kontynentu Laramidii były zasiedlane przez endemiczne fauny dinozaurów. T. ouranos dostarcza dowodów na to, że przedstawiciele Triceratopsini żyli w kampanie na terenach dzisiejszego południowego zachodu Stanów Zjednoczonych; żadni kampańscy przedstawiciele tej grupy nie są natomiast znani z terenów położonych dalej na północ, takich jak Montana czy Alberta, gdzie pojawiają się dopiero w mastrychcie. Longrich interpretuje to jako możliwy dowód na to, że w kampanie Triceratopsini zasiedlały jedynie południe Laramidii, a w mastrychcie rozprzestrzeniły się na północ kontynentu.

TorozaurW
Torozaur

Torozaur (Torosaurus) – duży przedstawiciel ceratopsów. Nazwa rodzajowa Torosaurus oznacza „podziurawiony jaszczur” albo „byczy jaszczur”. Jego znaleziska mogą reprezentować w rzeczywistości w pełni dorosłe osobniki Triceratops, co czyniłoby rodzaj Torosaurus nieważnym.

TriceratopsW
Triceratops

Triceratops – rodzaj roślinożernego dinozaura rogatego z rodziny ceratopsów, żyjącego w mastrychcie, od 68 do 65,5 milionów lat temu na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Należy do ostatnich nieptasich dinozaurów, które pojawiły się przed wymieraniem kredowym. Nazwa rodzajowa pochodzi z greki i oznacza twarz o trzech rogach.

UtahceratopsW
Utahceratops

Utahceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest U. gettyi opisany przez Scotta Sampsona i współpracowników w 2010 roku. Holotypem U. gettyi jest niekompletna czaszka odkryta w osadach formacji Kaiparowits na południu amerykańskiego stanu Utah, oznaczona UMNH VP 16784. Autorzy jego opisu zidentyfikowali też szereg dodatkowych kości czaszek i szkieletów pozaczaszkowych z formacji Kaiparowits reprezentujących ten gatunek; w sumie znane jest ok. 96% czaszki i 70% szkieletu pozaczaszkowego. Do autapomorfii wyróżniających ten gatunek należy róg nosowy rosnący stosunkowo blisko oczu, prawie w całości za nozdrzami; dwa krótkie, spłaszczone, tępo zakończone rogi nadoczodołowe, skierowane dorsolateralnie ; niskie wyrostki na środkowej części zewnętrznej krawędzi kryzy o wydłużonej podstawie oraz rostralnie wgięta środkowa część poprzecznej kostnej przegrody kości ciemieniowej.

VagaceratopsW
Vagaceratops

Vagaceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae żyjącego w późnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest V. irvinensis, opisany w 2001 roku przez Roberta B. Holmesa i współpracowników jako nowy gatunek z rodzaju Chasmosaurus, C. irvinensis. Holotypem są: podzielona na kawałki, ale w dużej części kompletna czaszka oraz prawie kompletny szkielet pozaczaszkowy odkryte w osadach formacji Dinosaur Park na południu kanadyjskiej prowincji Alberta, oznaczone NMC 41357; z formacji Dinosaur Park znane są też dwie niekompletne czaszki należące do ceratopsów z tego gatunku, oznaczone TMP 87.45 1 i TMP 98.102.8. V. irvinensis różni się od gatunków zaliczanych do rodzaju Chasmosaurus m.in. brakiem rogów nadoczodołowych, zamiast których miał dwa niewielkie, pofałdowane guzy. Według przeprowadzonej przez Holmesa i współpracowników analizy kladystycznej gatunek ten był najbliżej spokrewniony z kanadyjskimi gatunkami zaliczanymi do rodzaju Chasmosaurus – miał on być taksonem siostrzanym do gatunku Chasmosaurus belli, zaś oba te gatunki miały tworzyć klad siostrzany do gatunku C. russelli. Z kolei według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Scotta D. Sampsona i współpracowników (2010) najbliższym krewnym Chasmosaurus irvinensis nie był żaden z gatunków z rodzaju Chasmosaurus, lecz opisany przez tych autorów nowy gatunek Kosmoceratops richardsoni z amerykańskiego stanu Utah; w związku z tym autorzy przenieśli C. irvinensis do odrębnego rodzaju, nazwanego przez nich Vagaceratops. Według Sampsona i współpracowników w późnym kampanie, ok. 77 mln lat temu, między północną a południową częścią Laramidii powstała bariera uniemożliwiająca ceratopsom przemieszczanie się między obiema częściami, co w konsekwencji miało doprowadzić do wyodrębnienia się endemicznych linii ewolucyjnych ceratopsów na północy i południu Laramidii. Bliskie pokrewieństwo żyjącego na północy Laramidii Vagaceratops z żyjącym na południu tego lądu Kosmoceratops autorzy interpretują jako rezultat zaniku bariery ok. 75,7 mln lat temu, co umożliwiło ceratopsom z południa skolonizowanie północy Laramidii. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Campbella i współpracowników (2016) nie potwierdza szczególnie bliskiego pokrewieństwa Vagaceratops i Kosmoceratops; z analizy tej wynika, że najbliższymi znanymi krewnymi V. irvinensis są gatunki Chasmosaurus belli i Chasmosaurus russelli.

XenoceratopsW
Xenoceratops

Xenoceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae i podrodziny Centrosaurinae żyjącego w późnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Gatunkiem typowym jest X. foremostensis znany ze skamieniałości odkrytych w osadach formacji Foremost na terenie kanadyjskiej prowincji Alberta. Holotypem jest niekompletna kość ciemieniowa oznaczona CMN 53282, zaś paratypami – kości ciemieniowe dwóch innych osobników, oznaczone CMN 54950 i CMN 54951. Inne znane skamieniałości tego dinozaura to: kości ciemieniowe CMN 54952, 54953, 54958, 54960 i 54964, kości łuskowe CMN 54954, 54956 i 54957, niekompletna kość nosowa CMN 54955, kawałek kości ciemieniowej CMN 54959 oraz kostne guzy na brzegu kości ciemieniowej oznaczone CMN 54961, 54962 i 54963. Dodatkowo zdaniem autorów opisu Xenoceratops rodzaj ten reprezentuje także wspomniana przez nich, ale formalnie nieopisana w publikacji niekompletna czaszka oznaczona TMP 2010.76.24.