DromeozauryW
Dromeozaury

Dromeozaury (Dromaeosauridae) – rodzina teropodów należących do grupy Maniraptora. Często potocznie nazywane „raptorami”. Określenie to spopularyzował film Park Jurajski Stevena Spielberga. Nazwa Dromaeosauridae oznacza „biegające jaszczury” – od greckich słów dromeus/δρομευς („biegacz”) i sauros/σαυρος („jaszczur”).

WelociraptoryW
Welociraptory

Welociraptory (Velociraptorinae) – podrodzina mięsożernych dinozaurów z rodziny dromeozaurów definiowana jako teropody, którym bliżej do welociraptora niż do innych dromeozaurów.

AcheroraptorW
Acheroraptor

Acheroraptor – wymarły rodzaj dinozura, teropoda z grupy celurozaurów i rodziny dromeozaurów. Jego skamieniałości znaleziono w USA, w Montanie, pośród skał formacji Hell Creek, datowanych na późny mastrycht w kredzie późnej. O ile szczątki mastrychckich dromeozaurydów wcześniej należały do rzadkości i zwykle stanowiły pojedyncze zęby, w tym przypadku odnaleziono nieco bogatsze szczątki w postaci kości szczękowej z zachowanym uzębieniem oraz kości zębowej. Badacze zdołali odnaleźć w tych kościach cechy odróżniające okaz od poprzednio znanych rodzajów, jak przerośnięty postantral wall rozpościerający się w tył za oknem przedoczodołowym, okno szczękowe ulokowane nisko w dole przedoczodołowym, bezpośrednio za innym oknem, w końcu zaś zęby o wydatnych krawędziach. Dzięki tym cechom zespół Evansa zaliczył znalezisko do nowego rodzaju i gatunku, nadając mu nazwę Acheroraptor temertyorum. Tworząc nazwę rodzajową, autorzy odwołali się do mitologii greckiej. Występująca w niej River of Pain, czyli Rzeka Boleści, przepływający świat podziemi Acheron, mroczna i wiecznie zamulona rzeka, przez którą Charon przeprawia dusze zmarłych, skojarzyła im się z nazwą formacji Hell Creek. Drugi człon nazwy rodzajowej, raptor, oznacza rabusia i często stosuje się go w nazwach dromeozaurydów. Epitet gatunkowy jedynego gatunku upamiętnia Jamesa i Louise Temerty, zasłużonych wsparciem udzielonym Royal Ontario Museum. Przeprowadzone badania pozwoliły zaliczyć nowy rodzaj do podrodziny Velociraptorinae w obrębie dromeozaurydów. Okazało się, że jego najbliższych krewnych szukać należy wśród taksonów azjatyckich, jak Tsaagan czy sam Velociraptor, a nie wśród innych dromeozaurydów kontynentu północnoamerykańskiego.

AchillobatorW
Achillobator

Achillobator – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów; jego nazwa oznacza „gigantyczny dinozaur Achillesa”.

AdazaurW
Adazaur

Adazaur – teropod z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae); jego nazwa znaczy "jaszczur Ada z Mongolii". Teropod spokrewniony z deinonychem

AtrociraptorW
Atrociraptor

Atrociraptor – teropod z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae); jego nazwa oznacza "okrutny rabuś Marshala".

AustroraptorW
Austroraptor

Austroraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae) żyjącego w późnej kredzie, około 70 mln lat temu, na terenie dzisiejszej Argentyny. Gatunek typowy rodzaju, Austroraptor cabazai, został opisany w 2009 roku przez Fernanda Novasa i współpracowników. Holotyp został odkryty w prowincji Río Negro.

BambiraptorW
Bambiraptor

Bambiraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae).

BoreonykusW
Boreonykus

Boreonykus – wymarły rodzaj dinozaura, teropoda z rodziny dromeozaurów.

BuitreraptorW
Buitreraptor

Buitreraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae), podrodziny Unenlagiinae. Żył w późnej kredzie na terenach współczesnej Ameryki Południowej. Gatunek typowy rodzaju, Buitreraptor gonzalezorum, został opisany w 2005 roku przez Petera Makovicky'ego i współpracowników w oparciu o niemal kompletny szkielet, jednak z wieloma kośćmi uszkodzonymi przez padlinożerców, odkryty w datowanych na cenoman–turon osadach warstw La Buitrera w formacji Candeleros, na terenie argentyńskiej prowincji Río Negro. W pobliżu odnaleziono drugi szkielet należący prawdopodobnie do buitreraptora, a także szczątki innych kręgowców, w tym dinozaurów. Nazwa Buitreraptor pochodzi od warstw La Buitrera, w których odnaleziono holotyp, oraz łacińskiego słowa raptor („rabuś”). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, gonzalezorum, honoruje braci Fabiána i Jorge Gonzálezów, którzy przez wiele lat uczestniczyli w wykopaliskach w La Buitrera i odkryli holotyp buitreraptora.

ChangyuraptorW
Changyuraptor

Changyuraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów. Żył we wczesnej kredzie. Gatunkiem typowym rodzaju jest Changyuraptor yangi. Był drapieżnym dinozaurem z piórami na wszystkich czterech kończynach; prawdopodobnie był zdolny do lotu ślizgowego. Skamieniałości dinozaura odkryto w osadach grupy Jehol w chińskiej prowincji Rehe.

DakotaraptorW
Dakotaraptor

Dakotaraptor (Dakotaraptor) – rodzaj dużego dromeozaura pochodzący z okresu późnej kredy z Ameryki Północnej. Osiągał do 5-6 m długości. Reprezentowany był przez jeden gatunek- Dakotaraptor steini.

DeinonychW
Deinonych

Deinonych – rodzaj niewielkiego teropoda występującego we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Do tego rodzaju należy tylko jeden gatunek – D. antirrhopus. Deinonych osiągał ok. 3-4 m długości. Skamieniałości tego dinozaura zostały znalezione w stanach Montana, Wyoming i Oklahoma, choć przypisywane do niego zęby odkryto także w Marylandzie. John Ostrom badał deinonycha w 1960 r., w czasie renesansu dinozaurów. Podczas tych badań uznał deinonycha za czynnego i zręcznego zabójcę. Deinonych zmienił sposób patrzenia na dinozaury jako na „przerośnięte jaszczurki” i dał nowy, pełen dynamizmu obraz dinozaurów.

DromeozaurW
Dromeozaur

Dromeozaur (Dromaeosaurus) – rodzaj wymarłego teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae) żyjącego w późnej kredzie, około 76–70 mln lat temu, na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej. Jego nazwa pochodzi od greckich słów δρομευς/dromeus i σαυρος/sauros i oznacza „biegający jaszczur”. Dromeozaury były niewielkimi i jednymi z najbardziej ptakopodobnych teropodów – istnieją dowody pozwalające twierdzić, że były również opierzone. Mimo iż Dromaeosaurus jest pierwszym opisanym przedstawicielem swojej rodziny, ze względu na ubogi materiał kopalny jest także jednym z gorzej poznanych.

DromeozauroidW
Dromeozauroid

Dromeozauroid (Dromaeosauroides) – rodzaj dinozaura gadziomiednicznego, teropoda z rodziny dromeozaurów. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Danii w epoce wczesnej kredy. Odkryto go w skałach formacji Jydegaard w Robbedale na wyspie Bornholm na Morzu Bałtyckim. Jest to prawdopodobnie jedyne miejsce w Danii, gdzie znaleziono szczątki nieptasiego dinozaura, jako że osady mezozoiczne pozostałej części terytorium Danii są pochodzenia morskiego. Dromaeosauroides jest pierwszym znanym dinozaurem z tego miejsca i jedynym, któremu jak dotąd nadano nazwę. Należy do najstarszych znanych dromeozaurów świata i jest pierwszym niekwestionowanym dromeozaurem wczesnej kredy z Europy.

GraciliraptorW
Graciliraptor

Graciliraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae)

HalszkaraptorW
Halszkaraptor

Halszkaraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów, opisanego z późnej kredy Mongolii. Należy tu jeden gatunek, Halszkaraptor escuilliei.

HesperonychusW
Hesperonychus

Hesperonychus – rodzaj niewielkiego teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae) żyjącego w późnej kredzie na terenie Ameryki Północnej. Skamieniałości gatunku typowego, Hesperonychus elizabethae, zostały wydobyte z datowanych na kampan osadów formacji Dinosaur Park w kanadyjskiej prowincji Alberta. Jedyną odnalezioną kością Hesperonychus jest kość miedniczna, odkryta przez dr Elizabeth Nicholls w 1982 roku, a opisana przez Nicholasa Longricha i Philipa Currie'ego w 2009. Liczne niewielkie kości kończyn oraz pazury, znajdujące się w zbiorach Royal Tyrrell Museum of Palaeontology, mogą również należeć do Hesperonychus. Pomimo niewielkich rozmiarów kości łonowe były już ze sobą połączone, co dowodzi, że osobnik, którego kości odnaleziono, był już dorosły. Na podstawie analizy szczątków Longrich i Currie oszacowali jego długość na mniej niż jeden metr, a masę – na około 1,9 kg, co sprawia, że Hesperonychus jest najmniejszym znanym dinozaurem mięsożernym żyjącym na terenach obecnej Ameryki Północnej. Alwarezauryd Albertonykus był jeszcze mniejszy, jednak prawdopodobnie żywił się on owadami.

LinheraptorW
Linheraptor

Linheraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae) żyjącego w późnej kredzie na obecnych terenach Azji.

LuanchuanraptorW
Luanchuanraptor

Luanchuanraptor to nowy dinozaur z rodziny dromeozaurów opisany w 2007 roku przez Lü i współpracowników. Jest pierwszym dromeozaurem znalezionym poza obszarami pustyni Gobi. Nazwa Luanchuanraptor oznacza "Rabuś z Luanchuan".

Mahakala (dinozaur)W
Mahakala (dinozaur)

Mahakala – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae) żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Azji. Jego szczątki odkryto w datowanych na kampan osadach formacji Dżadochta w Mongolii. Mahakala była niewielkim dromeozaurem, a jej szkielet wykazywał cechy znajdowane wcześniej również u troodontów i Avialae. Mimo iż jest późnym przedstawicielem dromeozaurów, jest też jednym z najbardziej bazalnych. Niewielkie rozmiary mahakali oraz innych bazalnych deinonychozaurów sugerują, że niewielkie rozmiary pojawiły się wcześniej niż zdolność do lotu. Nazwa rodzajowa Mahakala pochodzi od imienia Mahakali – jednego ze strażników Dharmy, a epitet gatunkowy gatunku typowego, omnogovae, odnosi się do miejsca znalezienia holotypu.

MikroraptorW
Mikroraptor

Mikroraptor (Microraptor) – rodzaj niewielkich opierzonych, czteroskrzydłych teropodów z rodziny dromeozaurów, żyjący na terenie dzisiejszych Chin we wczesnej kredzie. Opisano trzy gatunki należące do tego rodzaju: Microraptor zhaoianus, Microraptor gui i Microraptor hanqingi.

NekenraptorW
Nekenraptor

Nekenraptor (Neuquenraptor) – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae).

PyroraptorW
Pyroraptor

Pyroraptor – rodzaj ptakopodobnego późnokredowego teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae). Jego nazwa oznaczająca „rabuś olimpijskiego ognia” odnosi się do faktu, że jego skamieniałości znaleziono w czasie igrzysk olimpijskich, po pożarze lasu. Znany z zębów, kości ramienia oraz nogi. Osiągał około 2 metrów długości. Występował na terenach dzisiejszej Francji, w późnej kredzie, ok. 70 mln lat temu.

RahonawisW
Rahonawis

Rahonawis – rodzaj niewielkiego teropoda występującego na terenach północno-zachodniego Madagaskaru w późnej kredzie. Znany z niekompletnego szkieletu znalezione w kamieniołomie Berivotra. Był ptakopodobnym drapieżnikiem, wielkości mniej więcej archeopteryksa. Miał długi kostny ogon i uzębione szczęki.

SinornitozaurW
Sinornitozaur

Sinornitozaur (Sinornithosaurus) – rodzaj niewielkiego wczesnokredowego teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae). Występował ok. 125 mln lat temu na terenach współczesnej formacji Liaoning (Chiny). Był pokryty prymitywnymi piórami.

SzanagW
Szanag

Szanag – teropod z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae).

TianyuraptorW
Tianyuraptor

Tianyuraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae) żyjącego we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszych Chin. Został opisany w oparciu o niemal kompletny szkielet pochodzący z dolnokredowych osadów formacji Yixian w zachodnim Liaoning. Tianyuraptor ostromi był średniej wielkości dromeozaurem o stosunkowo niewielkich widełkach obojczykowych i krótkich kończynach przednich. Miał względnie dużą czaszkę, dłuższą niż kość udowa. Kręgi szyjne są tej samej długości co grzbietowe, co odróżnia Tianyuraptor od innych dromeozaurów z Liaoning, których kręgi szyjne są dłuższe od grzbietowych. Ogon był stosunkowo długi, około 4,8 razy dłuższy od kości udowej. U holotypu i jedynego znanego okazu Tianyuraptor ostromi mierzy on 960 mm długości – tylne kręgi ogonowe nie zachowały się jednak. Holotyp (STM1–3) był w chwili śmierci prawdopodobnie osobnikiem niemal dorosłym, na co wskazuje szereg cech związanych ze zrastaniem się niektórych kości w miarę dojrzewania. Kończyny przednie są stosunkowo bardzo krótkie, stanowiąc 53% długości kończyn tylnych – są proporcjonalnie krótsze niż u niektórych większych dromeozaurów, takich jak krótkoręki Austroraptor. Stosunek długości kończyn przednich do tylnych u będącego podobnej wielkości welociraptora wynosił 0,75. U występujących na obecnych terenach grupy Jehol przedstawicieli Microraptorinae kończyny przednie były znacznie bardziej wydłużone, a u form bardziej zaawansowanych mogły pełnić funkcje aerodynamiczne. Mimo iż Tianyuraptor osiągał większe rozmiary niż Microraptorinae miał podobnie wydłużone kończyny tylne.

TsaaganW
Tsaagan

Tsaagan – teropod z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae).

UnenlagiaW
Unenlagia

Unenlagia (Unenlagia) – ptakopodobny dinozaur z rodziny dromeozaurów. Żył w późnej kredzie na terenach Ameryki Południowej (Argentyna). Długość ciała 2-2,5 m.

UtahraptorW
Utahraptor

Utahraptor – rodzaj teropoda z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae). Obejmuje jeden gatunek – Utahraptor ostrommaysi.

WelociraptorW
Welociraptor

Welociraptor (Velociraptor) – rodzaj niewielkich teropodów z rodziny dromeozaurów (Dromaeosauridae). Velociraptor był dwunożnym drapieżnikiem zamieszkującym tereny dzisiejszej Mongolii pod koniec okresu kredy 83 do 70 milionów lat temu. Obecnie wyróżniane są tylko dwa gatunki należące do tego rodzaju – Velociraptor mongoliensis i V. osmolskae.

ZaurornitolestW
Zaurornitolest

Zaurornitolest (Saurornitholestes) – rodzaj ptakopodobnych dinozaurów z rodziny dromeozaurów.

ZhenyuanlongW
Zhenyuanlong

Zhenyuanlong – rodzaj wymarłego dinozaura z rodziny dromeozaurów, którego szczątki znaleziono w formacji Yixian w chińskiej prowincji Liaoning. Żył w apcie, około 125 milionów lat temu. Znany jest z pojedynczego okazu zaliczanego do gatunku Zhenyuanlong suni. Holotyp obejmuje prawie całkowicie zachowany szkielet, zawiera też ślady piór, w tym długich piór ogona i dużych skrzydeł. Komplikując w dalszym ciągu zróżnicowanie dromeozaurydów z Liaoning, okaz ten dostarcza pierwszego jak dotąd dowodu na istnienie dobrze rozwiniętych piór konturowych u dużych, niezdolnych do lotu dinozaurów, co prowadzi do pytania o funkcję tych skrzydeł.