23 Zbrodnie niemieckie w powstaniu warszawskim

Zbrodnie niemieckie w powstaniu warszawskim – masowe mordy na ludności cywilnej i jeńcach wojennych, ataki na niebronione obiekty cywilne, gwałty, wysiedlenia, grabieże, niszczenie mienia oraz inne poważne naruszenia prawa wojennego, których dopuszczały się niemieckie oddziały policyjne i wojskowe biorące udział w tłumieniu powstania warszawskiego.

Dulag 121 Pruszków – niemiecki nazistowski obóz przejściowy, w którym gromadzono cywilną ludność Warszawy i okolicznych miejscowości, wypędzaną z domów w trakcie oraz po zakończeniu powstania warszawskiego.

Egzekucja przy ulicy Dworkowej – mord na blisko 140 wziętych do niewoli żołnierzach Armii Krajowej dokonany przez Niemców w ostatnich dniach powstania warszawskiego. 27 września 1944 roku niemieccy policjanci wymordowali dziesiątki obrońców warszawskiego Mokotowa, którzy omyłkowo wyszli z kanałów w pobliżu komendy żandarmerii przy ulicy Dworkowej.

Egzekucja przy ulicy Powązkowskiej – masowy mord na 22 mieszkańcach warszawskich Powązek, dokonany przez Niemców w dniu 1 sierpnia 1944. Egzekucja, której ofiarą padli mężczyźni zamieszkujący dom przy ul. Powązkowskiej 41, była jedną z pierwszych niemieckich zbrodni popełnionych w czasie tłumienia powstania warszawskiego.

Egzekucje w „dzielnicy policyjnej” – masowe egzekucje mieszkańców Śródmieścia oraz południowych dzielnic Warszawy, przeprowadzane przez Niemców w czasie powstania warszawskiego na terenie tzw. dzielnicy policyjnej w Śródmieściu Południowym.

Eksplozja „czołgu pułapki” na ulicy Kilińskiego w Warszawie – wybuch zdobytego przez powstańców warszawskich niemieckiego pojazdu specjalnego Sd.Kfz.301, do którego doszło 13 sierpnia 1944 przy ul. Jana Kilińskiego na Starym Mieście w Warszawie.

Likwidacja powstańczych szpitali na Starówce – wymordowanie przez oddziały Reinefartha i Dirlewangera rannych powstańców warszawskich, wziętych do niewoli na Starym Mieście. Masakra powstańczych szpitali miała miejsce 2 września 1944 r., a jej ofiarą padło blisko 1 tys. rannych jeńców oraz kilka tysięcy osób cywilnych. W tym samym czasie, wśród mordów, gwałtów i grabieży oddziały niemieckie wypędziły ze Starówki ocalałą ludność cywilną.

Masakra na ulicy Olesińskiej – jedna z największych i najgłośniejszych zbrodni popełnionych przez Niemców na Mokotowie w czasie powstania warszawskiego. Ofiarą masakry padło od 100 do 200 cywilów – mężczyzn, kobiet i dzieci – których w dniu 4 sierpnia 1944 niemieccy żandarmi stłoczyli w piwnicach domów przy ulicy Olesińskiej 5 i 7, po czym wymordowali za pomocą granatów.

Masakra przy ulicy Brackiej – szereg mordów, podpaleń oraz innych poważnych naruszeń prawa wojennego, których dopuścili się żołnierze niemieckiego Wehrmachtu podczas prób odblokowania utrzymywanego przez powstańców warszawskich odcinka al. Jerozolimskich.

Masakra w klasztorze jezuitów przy ul. Rakowieckiej w Warszawie – masowy mord dokonany przez Niemców w drugim dniu powstania warszawskiego na kilkudziesięciu Polakach przebywających w klasztorze jezuitów na warszawskim Mokotowie. 2 sierpnia 1944 w jezuickim Domu Pisarzy przy ulicy Rakowieckiej 61 żołnierze SS zamordowali blisko 40 osób – w tym 8 kapłanów i 8 braci Towarzystwa Jezusowego oraz ponad 20 osób świeckich.

Masakra w więzieniu mokotowskim – masowy mord na pensjonariuszach więzienia mokotowskiego w Warszawie dokonany przez Niemców w drugim dniu powstania warszawskiego. 2 sierpnia 1944 żołnierze 3. zapasowego batalionu grenadierów pancernych SS rozstrzelali na terenie zakładu przy ulicy Rakowieckiej 37 około 600 Polaków. Była to jedna z największych zbrodni popełnionych przez Niemców na Mokotowie podczas tłumienia powstania warszawskiego. W trakcie masakry część więźniów stawiła esesmanom czynny opór, dzięki czemu kilkuset osobom udało się uciec na teren opanowany przez powstańców.

Pacyfikacja Czerniakowa – fala masowych mordów, grabieży i gwałtów, które przetoczyły się przez warszawski Solec w czasie powstania warszawskiego.

Pacyfikacja Marymontu – fala mordów, podpaleń, grabieży i gwałtów, która przetoczyła się przez warszawski Marymont w czasie powstania warszawskiego. W dniach 14–15 września 1944 szturmujące Marymont formacje Wehrmachtu i wschodnich jednostek ochotniczych zamordowały kilkuset polskich cywilów, jak również wielu rannych i wziętych do niewoli żołnierzy Armii Krajowej.

Pacyfikacja Mokotowa – fala masowych mordów, grabieży, podpaleń i gwałtów, które przetoczyły się przez warszawską dzielnicę Mokotów w okresie powstania warszawskiego 1944 roku. Zbrodnie na jeńcach wojennych i cywilnej ludności dzielnicy popełniane były przez Niemców do momentu kapitulacji Mokotowa 27 września 1944, choć największe natężenie przybrały w pierwszych dniach powstania.

Pacyfikacja Wawrzyszewa – pacyfikacja podwarszawskiej osady Wawrzyszew, dokonana przez Niemców w trzecim dniu powstania warszawskiego. 3 sierpnia 1944 oddziały niemieckie częściowo spaliły miejscowość, mordując ponad 30 osób – w tym kobiety i dzieci.

Rzeź Ochoty – fala masowych pogromów, grabieży, podpaleń, rozstrzeliwań i gwałtów, jakie przetoczyły się przez warszawską dzielnicę Ochota w czasie powstania warszawskiego w dniach 4–25 sierpnia 1944 roku. Największe zbrodnie popełniono w szpitalach Ochoty, w budynku Instytutu Radowego, kolonii Staszica i obozie przejściowym na tzw. Zieleniaku. Ich sprawcą był głównie, tłumiący powstanie warszawskie w ramach sił niemieckich, pułk brygady SS RONA. Ogółem śmierć w powstaniu poniosło ok. 10 tysięcy mieszkańców Ochoty.

Więzienie w Stauferkaserne – prowizoryczne więzienie, a zarazem punkt zborny dla wypędzanych mieszkańców Warszawy, utworzone przez Niemców w pierwszych dniach powstania warszawskiego na terenie kompleksu koszarowego SS-Stauferkaserne przy ulicy Rakowieckiej 4. W sierpniu i wrześniu 1944 przez koszary SS na Mokotowie przeszło tysiące mieszkańców dzielnicy. Przetrzymywano ich tam w ciężkich warunkach i poddano wyjątkowo brutalnemu traktowaniu. W czasie powstania warszawskiego na terenie Stauferkaserne miały miejsce liczne egzekucje, których ofiarą padło co najmniej 100 osób.

Wypędzenie ludności Warszawy – masowe wysiedlenia mieszkańców Warszawy i miejscowości podwarszawskich, przeprowadzone przez okupantów niemieckich w trakcie oraz tuż po zakończeniu powstania warszawskiego.

Zagłada przytułków nowomiejskich – masakra pensjonariuszy zakładów opiekuńczych na warszawskim Nowym Mieście, dokonana przez Niemców w trakcie tłumienia powstania warszawskiego.

Zbrodnia przy ulicy Dzikiej – masowy mord na polskich cywilach dokonany przez Niemców w trakcie tłumienia powstania warszawskiego.

Zbrodnia przy ulicy Marszałkowskiej 111 – zbrodnia na cywilnej ludności warszawskiego Śródmieścia Północnego popełniona przez Niemców podczas powstania warszawskiego. 3 sierpnia 1944 obok gospody „Pod Światełkami” załoga niemieckiego samochodu pancernego rozstrzelała ok. 30–44 polskich cywilów – mieszkańców kamienic przy ul. Marszałkowskiej nr 109, 111, 113.

Zbrodnie niemieckie w rejonie placu Teatralnego w Warszawie (1944) – masowe egzekucje mieszkańców Śródmieścia Północnego przeprowadzane przez oddziały SS podczas powstania warszawskiego 1944 roku.

Zburzenie Warszawy – operacja planowego wyburzania i palenia Warszawy prowadzona przez Niemców po upadku powstania warszawskiego.