43 Morfinany

Acetorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny lek opioidowy objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. Ze względu na bardzo dużą siłę działania służy głównie do uspokajania wielkich zwierząt, takich jak słonie, żyrafy i nosorożce. W Polsce jest na wykazach I-N i IV-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest acetylowaną pochodną etorfiny, która z kolei jest pochodną tebainy.

Acetylodihydrokodeina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid. Znajduje się w grupie II-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Benzylomorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid, pochodna morfiny. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Metylobromek morfiny, poprawnie bromek N-metylomorfiniowy – organiczny związek chemiczny, N-metylowa pochodna morfiny. Jest stosowany jako syntetyczny lek opioidowy. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest w wykazie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Dekstrometorfan – organiczny związek chemiczny, prawoskrętny enancjomer metorfanu używany w medycynie pod postacią bromowodorku jako lek przeciwkaszlowy.

Dekstrorfan – organiczny związek chemiczny, enancjomer leworfanolu, metabolit dekstrometorfanu. Powstaje w wyniku O-demetylacji w wątrobie. Działa na te same receptory co dekstrometorfan, głównie jednak antagonistycznie na receptor NMDA.

Dezomorfina – organiczny związek chemiczny, pochodna morfiny, różniąca się od niej brakiem grupy hydroksylowej i wiązania podwójnego. Ma działanie uspokajające i przeciwbólowe, jest ok. 8–10 razy silniejsza od morfiny. Tradycyjnie syntetyzowana z kodeiny.

Dihydroetorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid, pochodna etorfiny. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (dopisana w 2000 roku). Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Dihydrokodeina – organiczny związek chemiczny, pochodna morfiny o ośrodkowym działaniu przeciwbólowym i przeciwkaszlowym. W dawkach terapeutycznych tj. do 120 mg na dobę, praktycznie nie powoduje zależności fizycznej ani psychicznej. Stosuje się ja w silnych bólach nowotworowych oraz w bólach o innej etiologii.

Dihydromorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid, pochodna morfiny. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Drotebanol – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid, pochodna tebainy. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Etorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny lek opioidowy objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest na wykazach I-N i IV-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Etylomorfina, dionina – organiczny związek chemiczny, pochodna etylowa morfiny.

Fenomorfan – organiczny związek chemiczny stosowany jako syntetyczny lek opioidowy. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest w wykazie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Folkodyna - jest syntetyczną pochodną kodeiny o ok. 3-krotnie silniejszym działaniu przeciwkaszlowym. Nie wywołuje uzależnienia.

6-Glukuronid kodeiny (K6G) – organiczny związek chemiczny, główny metabolit kodeiny. Powstaje on w wyniku połączenia się cząsteczek kodeiny i kwasu glukuronowego w obecności enzymu UGT2B7.

Heroina, diacetylomorfina, diamorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest na wykazach I-N i IV-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Hydrokodon – organiczny związek chemiczny, keton z grupy opioidów, stosowany jako lek przeciwbólowy i przeciwkaszlowy o działaniu podobnym do morfiny. Hydrokodon podawany doustnie ma około 1,5 razy silniejsze działanie od morfiny podawanej tą samą drogą, aczkolwiek dawka wywołująca równoważny efekt analgetyczny może się różnić osobniczo.

Hydromorfinol – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid, pochodna morfiny. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Hydromorfon – organiczny związek chemiczny, silny środek odurzający mający krótsze działanie przeciwbólowe od morfiny. Łatwo wywołuje euforię; jego zażywanie prowadzi do nałogu, tolerancji farmakologicznej oraz objawów abstynencji.

Kodeina, metylomorfina, metylowa pochodna morfiny – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów fenantrenowych. Obok morfiny należy do najważniejszych opiatów; jej zawartość w opium wynosi 0,7–2,5%. Jest zaliczana do grupy substancji opioidowych i ma silny depresyjny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy; w swojej grupie jest druga pod tym względem po morfinie. Została zidentyfikowana i po raz pierwszy wydzielona w postaci czystej w 1832 przez Pierre’a Jeana Robiqueta. Może być również otrzymana z morfiny i wykazuje podobne działanie. Ma działanie przeciwbólowe, wywołuje euforię, senność, błogą apatię, wprowadza w stan niewrażliwości na przykre doznania, spowalnia perystaltykę żołądka i jelit, powoduje zanik odczuwania głodu.

Kodoksym – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid, pochodna hydrokodonu, będącego z kolei pochodną kodeiny. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Lewometorfan – organiczny związek chemiczny, eter metylowy leworfanolu, syntetyczny środek przeciwbólowy działający agonistycznie na receptory opioidowe.

Lewotenacylomorfan – organiczny związek chemiczny, syntetyczny lek opioidowy objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest w wykazie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Metopon – organiczny związek chemiczny z grupy opiatów, który został wynaleziony w 1948 roku jako środek przeciwbólowy.

Metylodezorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid, pochodna dezomorfiny. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Metylodihydromorfina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Mirofina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku

Morfina – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów. Wchodzi w skład opium i jest jego najistotniejszym składnikiem psychoaktywnym. Została wyodrębniona w roku 1804 przez Friedricha Sertürnera. W stanie czystym jest białą substancją stałą, o gorzkim smaku, słabo rozpuszczalną w wodzie.

Nalorfina – organiczny związek chemiczny, opioidowy lek przeciwbólowy o działaniu antagonistycznym na receptory μ oraz agonistycznym na receptory κ. W lecznictwie wykorzystuje się komponentę antagonistyczną w przypadkach przedawkowania morfiny i innych pochodnych fenantrenowych alkaloidów opium, a także propiramu i profadolu. Nie znosi jednak efektów przedawkowania pentazocyny i innych pochodnych benzmorfanu. Przeciwbólowe działanie agonistyczne, mimo dużej skuteczności, nie jest wykorzystywane ze względu na obserwowane objawy dysforyczne i stany senności z zawężoną świadomością. Lek ma mały potencjał uzależniający, a zespół odstawienny obserwuje się jedynie po długotrwałym stosowaniu. U osób uzależnionych od opioidów zastosowanie nalorfiny niesie ze sobą ryzyko zapaści krążeniowej.

Naltrekson – organiczny związek chemiczny, analog kodeiny, odwrotny agonista receptorów opioidowych. Stosowany jest w leczeniu uzależnienia od opioidów i od alkoholu.

Nikodykodyna, nikodykodeina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid. Znajduje się w grupie II-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Nikokodyna, nikokodeina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid. Znajduje się w grupie II-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Nikomofina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęta Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Norkodeina – organiczny związek chemiczny, metabolit kodeiny po N-demetylacji. Ma niewielkie działanie opioidowe, jednak jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii jest w grupie II-N, a jego preparat w grupie III-N.

Normorfina – organiczny związek chemiczny, syntetyczny lek opioidowy objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Oksykodon – organiczny związek chemiczny, pochodna kodeiny, silny opioidowy lek przeciwbólowy zsyntetyzowany po raz pierwszy w 1916 roku w Niemczech z tebainy. W medycynie stosuje się go głównie w postaci chlorowodorku.

Oksymorfon – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

Oripawina (orypawina) – organiczny związek chemiczny z grupy opiatów, główny metabolit tebainy. Jest cząsteczką prototypową serii półsyntetycznych opioidów, wśród których znajduje się buprenorfina. Pomimo właściwości znieczulających zbliżonych do morfiny, rzadko jest stosowana klinicznie ze względu na wysoką toksyczność i niski indeks terapeutyczny.

Tebakon – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny opioid. Znajduje się w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Jest objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku.

N-Tlenek kodeiny, genokodeina – organiczny związek chemiczny, syntetyczny lek opioidowy objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

N-Tlenek morfiny, genomorfina – organiczny związek chemiczny, syntetyczny lek opioidowy objęty Jednolitą konwencją o środkach odurzających z 1961 roku. W Polsce jest w grupie I-N Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.