W

Dach czterospadowy, inaczej dach czteropołaciowy – dach o dwóch przeciwległych połaciach podłużnych w kształcie trapezu i dwóch przeciwległych połaciach bocznych w kształcie trójkąta. W przeciwieństwie do dachu dwuspadowego – w dachu czterospadowym nie występują trójkątne ściany zwane szczytami.

W

Dach dwuspadowy, inaczej dach dwupołaciowy, szczytowy lub siodłowy – dach o dwóch przeciwległych połaciach połączonych w kalenicy. Cechą charakterystyczną dachu dwuspadowego jest występowanie trójkątnych ścian bocznych, zwanych szczytami, zamykających bryłę dachu w płaszczyznach prostopadłych do kalenicy.

W

Dach hełmowy, hełm – zwieńczenie wieży (dach) o konstrukcji drewnianej, rzadziej murowanej z cegły lub kamienia, zwykle o ozdobnym kształcie.

W

Iglica – zwieńczenie wieży lub hełmu w formie wysmukłego ostrosłupa lub stożka. Czasem iglicą nazywany jest również dach wieżowy o dużej wysokości.

W

Dach kopulasty – dach w kształcie kopuły o różnym kształcie najczęściej w postaci czaszy.

W

Kosz dachowy – wklęsła krawędź dachu powstająca na przecięciu dwóch połaci dachowych pod kątem rozwartym, wzdłuż tak zwanej linii koszowej.

W

Dach krakowski – odmiana łamanego dachu polskiego stosowana głównie w budownictwie cywilnym w epoce Renesansu i Oświecenia.

W

Dach krążynowy – dach, którego konstrukcja wykonana jest w formie krążyn. Umożliwia to nadanie mu form sferycznych. Taki rodzaj dachu zwany jest także od nazwiska swego wynalazcy: "dachem Delorme’a". Krążyny, które Philibert Delorme stosował, były w części górnej zaostrzone, co powodowało, że przekrój dachu przybierał formę łuku ostrego.

W

Łamany dach polski – odmiana dachu łamanego, uskokowego. Łamany dach polski jest dachem czterospadowym, składającym się z dwóch części o jednakowym lub bardzo zbliżonym kącie nachylenia połaci. Części dolna i górna dachu oddzielone są niewielką ścianką. Stosowany od początków XVII wieku, najczęściej w architekturze rezydencjonalnej lub usługowej, niekiedy spotykany w architekturze sakralnej.

W

Dach łamany – dach dwu- lub czterospadowy, w którym każda z połaci składa się co najmniej z dwóch części wydzielonych załamaniem, uskokiem, gzymsem lub ścianką.

W

Dach mansardowy – typ dachu łamanego, w którym każda z połaci składa się z dwóch części: górnej - o mniejszym kącie nachylenia oraz dolnej - stromej, co zwiększa możliwości użytkowania poddasza. Dach mansardowy może być dachem dwu- lub czterospadowym.

W

Dach naczółkowy – dach dwuspadowy z dodatkowymi, niewielkimi, trójkątnymi połaciami umieszczonymi ukośnie w górnej części ścian szczytowych.

W

Dach namiotowy – dach o kilku trójkątnych połaciach zbiegających się w jednym wierzchołku, przykrywający budynek na planie wielokąta foremnego. Liczba połaci zależy od kształtu rzutu budynku.

W

Daszek okapowy, inaczej przydaszek lub przydach – wąski dach jednospadowy, mocowany do ściany, charakterystyczny dla architektury drewnianej. W odróżnieniu od sobót, które wsparte są na słupach, daszki okapowe mocowane są na wspornikach. Podstawową funkcją daszka okapowego jest ochrona ściany lub jej części przed opadami atmosferycznymi.

W

Dach pilasty, inaczej dach szedowy lub zębaty – dach składający się z kilku niesymetrycznych dachów dwuspadowych ułożonych jeden za drugim w taki sposób, że przekrój poprzeczny dachu jest linią zębatą. Zazwyczaj w dachu pilastym dachy mniej strome tworzą przekrycie, natomiast w połaciach bardziej stromych umieszczone są okna. Dach pilasty może tworzyć również kilka dachów jednospadowych. Dachy takie stosowane są przede wszystkim do krycia hal przemysłowych.

W

Dach płatwiowo-krokwiowy – konstrukcja dachu, która nie mieści się w klasycznych ciesielskich rozwiązaniach budowy więźby dachowej. Rozwiązanie to pozwala wyeliminować drewnianą konstrukcję wiązarów, ścianek stolcowych, zastrzałów i innych elementów. Dzięki temu otrzymuje się szerokie możliwości zabudowy i zagospodarowania poddasza. Elementem nośnym są tutaj płatwie, krokwie i murłaty, a także osadzenie na żelbetowych wieńcach i stalowych lub żelbetowych słupach i wzmocnieniach. Tradycyjne zasady rzemiosła ciesielskiego nie wystarczają do wykonania tej konstrukcji. Konieczne jest przeprowadzenie pełnych obliczeń statycznych, które pozwalają dokładnie określić równowagę wszystkich elementów, które ją tworzą.

W

Dach pogrążony, inaczej dach wklęsły lub wgłębiony – dach dwu- lub wielopołaciowy, którego połacie nachylone są do środka budynku. Na styku połaci tworzy się niecka, z której, poprzez system rynien odprowadzana jest woda deszczowa. Dachem wklęsłym nazywany jest również dach o jednej połaci posiadający formę wklęsłej krzywizny. Dachy pogrążone często posiadają budynki, których elewacje zwieńczone są attyką.

W

Połać dachowa – określenie poszczególnych górnych powierzchni dachu. Linie ograniczające połacie to:okap – najniższa, najczęściej pozioma krawędź połaci; kalenica główna (grzbiet) – górna krawędź dachu na przecięciu połaci dachowych; kalenica narożna (naroże) – skośna krawędź wypukła na przecięciu dwóch połaci; kosz – krawędź wklęsła na przecięciu dwóch połaci, ułatwia odpływ wody z opadów atmosferycznych najczęściej do rynny dachowej; krawędź szczytowa – odgraniczenie połaci od pionowego szczytu budynku.

W

Dach półszczytowy, inaczej dach przyczółkowy lub dymnikowy – odmiana dachu dwuspadowego z szerokim okapem umieszczonym w ścianie szczytowej. Znajdujący się nad okapem fragment ściany zwany jest półszczytem górnym lub przyczółkiem. Dach charakterystyczny jest dla architektury Podhala, stąd zwany jest również dachem zakopiańskim lub podhalańskim.

W

Przekrycie strukturalne – stalowa konstrukcja nośna dachu wykonana jako ustrój prętowy, wykorzystujący przestrzenną współpracę poszczególnych elementów. Duża sztywność, ekonomiczność wykorzystania materiału oraz walory architektoniczne są doceniane na całym świecie.

W

Dach pulpitowy – dach jednospadowy. Ściany boczne budynku zwane są szczytowymi, tylna ściana na wysokości poddasza nazywana jest ścianą pulpitową. Ściana ta, ze względów przeciwpożarowych może wystawać ponad dach.

W

Stropodach – strop nad ostatnią kondygnacją budynku, który spełnia jednocześnie rolę dachu; jest to dach płaski. Cechą charakterystyczną takiego rozwiązania jest brak poddasza. Ze względów konstrukcyjnych i fizycznych stropodachy dzielimy na:stropodachy wentylowane – uważane za poprawne rozwiązanie dla budownictwa mieszkaniowego stropodachy pełne – stosowane częściej w budownictwie przemysłowym.

W

Dach wieżowy – dach namiotowy o dużej wysokości, czasem rozszerzający się w części dolnej, co umożliwia przejście od ścian budowli do wysokiego zwieńczenia. W przypadkach, gdy dach wieżowy jest bardzo wysmukły, może być również nazwany iglicą.

W

Zielony dach – pokrycie dachowe, składające się z warstw umożliwiających uprawę na nim roślin.