45 Zabytki starożytnego Rzymu we Włoszech

Amphitheatrum Castrense – niewielki amfiteatr znajdujący się na obszarze starożytnego Sessorium w Rzymie, w sąsiedztwie bazyliki Świętego Krzyża z Jerozolimy.

Ara Pacis, Ołtarz Pokoju, Ara Pacis Augustae – marmurowy ołtarz (ara) wzniesiony przez cesarza Oktawiana Augusta na wschodnim krańcu Pola Marsowego po zachodniej stronie via Flaminia w Rzymie, na pamiątkę zakończenia długotrwałych wojen domowych i zaprowadzenia pokoju. August ślubował wzniesienie ołtarza po powrocie do miasta z kampanii w Galii i Hiszpanii w dniu 4 lipca 13 roku p.n.e. Jego uroczystego poświęcenia dokonano 30 stycznia 9 roku p.n.e., w dniu urodzin cesarzowej Liwii. Obecnie zrekonstruowany w pobliżu swojej oryginalnej lokalizacji.

Arco di Portogallo – nieistniejący obecnie łuk triumfalny znajdujący się dawniej na obszarze Pola Marsowego w Rzymie, przy skrzyżowaniu ulic via del Corso i via della Vite.

Arcus Novus – nieistniejący obecnie łuk triumfalny znajdujący się dawniej na via Lata w Rzymie, w miejscu północno-wschodniego narożnika dzisiejszego kościoła Santa Maria in Via Lata.

Bazylika Matki Bożej Ołtarza Niebiańskiego – zabytkowa bazylika na rzymskim Kapitolu. Kościół tytularny.

Byk Farnezyjski, Byk Farnese – marmurowa grupa rzeźbiarska, przedstawiająca mitologiczną scenę ukarania tebańskiej królowej Dirke przez przywiązanie jej do rogów byka. Dokonali tego Amfion i Zetos.

Circus Maximus – najstarszy i największy cyrk starożytnego Rzymu. Był usytuowany pomiędzy wzgórzami Palatynu i Awentynu. Jego początki wiążą się z panowaniem Tarkwiniusza Starego. Od VI w. p.n.e. do IV w. cyrk wielokrotnie rozbudowywano i przebudowywano. W ostatecznym kształcie mieścił widownię na 250 000 osób i miał wymiary 544 x 129 m. Rozgrywano w nim przede wszystkim wyścigi rydwanów, ale nie tylko, np. Juliusz Cezar urządzał także polowania.

Cloaca Maxima – główny kanał ściekowy w Rzymie, którego budowę zainicjował Tarkwiniusz Stary w VII w. p.n.e.

Dom Liwii – budynek, jeden z lepiej zachowanych na rzymskim Palatynie. Uważany za część pierwotnej rezydencji cesarza Oktawiana Augusta. Budynek datowany jest na I wiek p.n.e. W budynku zachowała się posadzka i część fresków przedstawiających sceny mitologiczne, pejzaże oraz widoki miejskie.

Grobowiec Eurysacesa – starożytny grobowiec piekarza Marka Wergiliusza Eurysacesa i jego żony Atistii, znajdujący się w Rzymie u zbiegu via Labicana i via Praenestina, obok bramy Porta Maggiore.

Grobowiec Scypionów – starożytny grobowiec rodzinny, w którym chowani byli członkowie rodziny Scypionów, znajdujący się w Rzymie pomiędzy via Appia a via Latina.

Koloseum, właściwie amfiteatr Flawiuszów – amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70-72 do 80 n.e. przez Wespazjana i Tytusa – cesarzy z dynastii Flawiuszów.

Kolumna Marka Aureliusza – pomnik w Rzymie wzniesiony dla upamiętniania zwycięstw cesarza, obecnie znajdujący się na Piazza Colonna.

Łuk Augusta w Rimini – rzymski łuk triumfalny znajdujący się we włoskim Rimini.

Łuk Augusta w Susie – rzymski łuk triumfalny znajdujący się we włoskiej Susie.

Łuk Galiena – łuk triumfalny na drodze Via di San Vito, w Rzymie, we Włoszech. Powstał w wyniku przebudowy bramy Porta Esquilina, jednej z bram w murach serwiańskich.

Łuk Gawiuszów w Weronie – rzymski łuk triumfalny znajdujący się obok Castelvecchio w Weronie. Współczesna budowla jest wzniesioną w 1932 roku rekonstrukcją oryginalnego łuku, zniszczonego przez Francuzów w 1805 roku.

Łuk Janusa – potoczna nazwa czwórbramnego łuku triumfalnego, znajdującego się w Rzymie pomiędzy Forum Boarium a Velabrum, oryginalnie poświęconego najprawdopodobniej Konstantynowi Wielkiemu. Wzniesiony został na początku IV wieku, przypuszczalnie na miejscu wcześniejszej konstrukcji.

Łuk Klaudiusza – niezachowany do czasów współczesnych łuk triumfalny, wzniesiony w Rzymie w latach 51–52 n.e. dla uczczenia podboju Brytanii przez cesarza Klaudiusza. Budowla ta znajdowała się na via Lata, w pobliżu dzisiejszego Palazzo Sciarra. Łuk służył jednocześnie jako podstawa przebiegającego nad ulicą akweduktu Aqua Virgo.

Łuk Konstantyna Wielkiego – łuk zbudowany w latach 312–315 dla uhonorowania dziesięciolecia sprawowania władzy przez cesarza Konstantyna oraz dla uczczenia jego zwycięstwa nad Maksencjuszem.

Łuk Marka Aureliusza – niezachowany do czasów współczesnych łuk triumfalny w Rzymie, wzniesiony w 176 roku na mocy uchwały senatu dla uczczenia zwycięstwa cesarza Marka Aureliusza nad Markomanami, Kwadami i Sarmatami.

Łuk Trajana w Ankonie – rzymski łuk triumfalny znajdujący się we włoskiej Ankonie.

Łuk Trajana w Benewencie – rzymski łuk triumfalny, wzniesiony w 114 roku n.e. na pamiątkę zakończenia budowy drogi, łączącej Benewent z portem w Brundisium.

Łuk Tyberiusza – łuk triumfalny zbudowany na Forum Romanum w Rzymie w 16 roku, upamiętniający odzyskanie insygniów aquila przez Germanika w 15 lub 16 roku. Insygnia te zaginęły w 9 roku po klęsce trzech dowodzonych przez Warusa legionów w Lesie Teutoburskim w bitwie przeciwko Germanom.

Mauzoleum Augusta – budowla wzniesiona w 28 roku p.n.e. przez cesarza Augusta na Polu Marsowym w Rzymie, będąca miejscem spoczynku władcy, jego rodziny i następców.

Most Augusta, zwany też Mostem Tyberiusza – starożytny rzymski most na rzece Marecchia we włoskim Rimini, w ciągu drogi via Aemilia.

Mury serwiańskie, mury Serwiusza – mylna nazwa muru obronnego wzniesionego z rozkazu senatu po 378 p.n.e. wokół antycznego Rzymu po najeździe Galów w 390 p.n.e. pod wodzą Brennusa. Mur ten miał około 3,5 metra grubości i ponad 7 metrów wysokości, a jego obwód wynosił około 11 kilometrów i zbudowany był z wykorzystaniem resztek ziemnego wału (agger) istniejącego najprawdopodobniej od czasów króla Serwiusza Tuliusza. Szczątki murów serwiańskich zachowały się do dziś w stanie pozwalającym na określenie ich zasięgu.

Pałac Flawiuszy – pałac zbudowany na jednym z siedmiu wzgórz rzymskich – Palatynie, przez cesarza Domicjana. Został zaprojektowany przez Rabiriusa, nadwornego architekta cesarza. Dla potrzeb budowy wzgórze palatyńskie zostało zniwelowane. Pałac posiadał dwa skrzydła, jedno reprezentacyjne, drugie prywatne. Z części reprezentacyjnej zachowały się fragmenty trzech sal:Basilica Jovis – sala sądowa Aula Regia – sala tronowa składająca się z 12 nisz z posągami i apsydy z tronem Lararium – sanktuarium bóstw domowych (larów)

Panteon w Rzymie – okrągła świątynia na Polu Marsowym, ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 na miejscu wcześniejszej z 27 r. p.n.e., zniszczonej w pożarze w 64 r. n.e.

Porta Borsari – rzymska brama znajdująca się we włoskiej Weronie, na końcu dzisiejszej ulicy Corso Porta Borsari.

Septizonium – nieistniejąca budowla wzniesiona w 203 roku w starożytnym Rzymie na zlecenie cesarza Septymiusza Sewera.

Świątynia Jowisza Najlepszego Największego, Świątynia Jowisza Kapitolińskiego – centralna, największa w Italii świątynia Jowisza, znajdująca się w starożytności na wzgórzu kapitolińskim w Rzymie, a ściślej na jego północnym wierzchołku zwanym Capitolium.

Świątynia Westy w Tivoli – rzymska świątynia zbudowana na początku I w. p.n.e. Wznosi się na wysokim podium. Znajduje się na planie koła, jest otoczona kolumnadą w porządku kompozytowym, fryz poniżej dachu zdobi girlandowa kompozycja.

Teatr rzymski w Weronie – starożytny teatr rzymski, znajdujący się we włoskiej Weronie.

Termy Agryppy – nieistniejące obecnie termy na Polu Marsowym w Rzymie, w pobliżu Panteonu. Był to pierwszy kompleks łaźni publicznych, jaki zbudowano w mieście.

Termy Dioklecjana – niezachowany do czasów współczesnych wielki kompleks łaźni publicznych w Rzymie.

Termy Karakalli – najlepiej zachowane rzymskie termy, znajdujące się za Porta Capena w okręgu XII, na południowy zachód od via Appia.

Termy Konstantyna – nieistniejący obecnie kompleks łaźni publicznych, znajdujący się dawniej na rzymskim Kwirynale, w pobliżu Hal Trajana.

Termy Nerona – nieistniejące obecnie termy w Rzymie, zbudowane za panowania cesarza Nerona. Znajdowały się na Polu Marsowym, na obszarze pomiędzy północno-zachodnim narożnikiem Panteonu a cyrkiem Domicjana. Był to drugi, po termach Agryppy, kompleks łaźni publicznych w mieście.

Termy Trajana – nieistniejący obecnie kompleks łaźni publicznych w Rzymie, znajdujący się na wzgórzu Oppius, stanowiącym część Eskwilinu.

Termy Tytusa – nieistniejący obecnie kompleks łaźni publicznych w Rzymie, znajdujący się na południowo-wschodnim stoku wzgórza Oppius, stanowiącego część Eskwilinu.

Willa Hadriana - willa zbudowana na polecenie cesarza Hadriana w Tivoli w latach 118–134.

Willa Liwii – starożytna willa rzymska należąca do Liwii Druzylii, żony cesarza Augusta. Położona jest w Prima Porta na północ od Rzymu, na prawym brzegu Tybru, w odległości 9 kamieni milowych od via Flaminia.

Willa Papirusów - podmiejska willa w Herkulanum, zasypana podczas wybuchu Wezuwiusza ; odsłonięta podczas badań archeologicznych 1711 i po 1738. Przy okazji odnaleziono bibliotekę konsula Lucjusza Kalpurniusza Pizona Cezoninusa, liczącą ponad 2 tys. papirusowych zwojów oraz rzeźby z marmuru i brązu. W 1974 willę zrekonstruowano w Malibu (Kalifornia).

Zamek Świętego Anioła, Mauzoleum Hadriana – grobowiec cesarza Hadriana, jego rodziny oraz następców, znajdujący się na prawym brzegu Tybru w Rzymie, w pobliżu Watykanu.