W

Ekspansja dna oceanicznego (spreading) w geologii – proces rozrastania się dna oceanicznego w rejonie grzbietu śródoceanicznego.

W

Hipoteza ekspandującej Ziemi – hipoteza geotektoniczna, traktująca o rozwoju Ziemi, alternatywna dla teorii tektoniki płyt. Głównym jej założeniem jest brak kompensacji powstawania nowej skorupy oceanicznej w strefach spreadingu, co powoduje wykładniczo narastający od jury wzrost promienia Ziemi. Współcześnie jest to teoria nieuznawana przez zdecydowaną większość geologów. Uważają oni za poprawną teorię tektoniki płyt.

W

Izostazja – stan równowagi pomiędzy różnymi wycinkami skorupy ziemskiej. Bloki stosunkowo sztywnej i lekkiej litosfery „pływają” po plastycznej astenosferze. Na głębokości określanej jako poziom wyrównania izostatycznego ciśnienie hydrostatyczne (petrostatyczne) jest jednakowe, czyli siła z jaką Ziemia przyciąga daną część skorupy jest zrównoważona siłą wyporu Archimedesa. Jest to siła hydrostatyczna. Zaburzenie równowagi w skorupie ziemskiej powoduje izostatyczne ruchy dźwigania bądź zapadania części skorupy ziemskiej, prowadzące do zrównoważenia sił czyli izostazji. Do zaburzenia izostazji może dojść w wyniku lokalnego obciążenia litosfery lub lokalnego odciążenia. Do obciążenia dochodzi w wyniku tworzenia lądolodu, zwiększenia ilości wody w morzach lub jeziorach, sedymentacji oraz ruchów górotwórczych, erozja lodu lub lądu prowadzi zaś do odciążenia bloku litosfery. W przypadku obszaru, pod którym istnieje intensywna konwekcja, na obszar działają też siły hydrodynamiczne, które mogą naruszać izostazję.

W

Konwekcja w płaszczu Ziemi – zjawisko ruchu konwekcyjnego zachodzącego w materii skalnej i skalno-magmowej w płaszczu Ziemi wykazującej własności półplastyczne. Ruchy te są powolne – odbywają się z prędkością kilku centymetrów na rok.

W

Krawędź pasywna, krawędź typu atlantyckiego – granica pomiędzy litosferą kontynentalną a oceaniczną w obrębie jednej płyty tektonicznej.

W

Lądowacenie, lądowienie – proces przekształcania środowiska wodnego w lądowe. Lądowacenie może zachodzić w skali geologicznej lub ekologicznej. W przypadku lądowienia wielkich jezior, może trwać ono równie długo i obejmować równie szerokie obszary, jak lądowienie mórz.

W

Przekrój geologiczny – graficzne przedstawienie modelu budowy fragmentu litosfery na pionowej płaszczyźnie cięcia, wykonanego na podstawie analizy powierzchniowych oraz wgłębnych danych geologicznych i geofizycznych, zebranych z otoczenia tej pionowej płaszczyzny.

W

Subdukcja – w teorii tektoniki płyt proces polegający na wciąganiu lub wpychaniu jednej płyty litosferycznej pod drugą. Strefy subdukcji są jednym z rodzajów granic zbieżnych płyt litosfery. Na ogół zagłębia się płyta oceaniczna, lecz w kilku przypadkach obserwuje się też subdukcję płyty kontynentalnej.

W

Tektonika płyt – dominująca współcześnie teoria tłumacząca wielkoskalowe ruchy ziemskiej litosfery, w szczególności przejawiające się w obserwowanym zjawisku dryfu kontynentalnego, powstawania gór, rozmieszczeniu stref sejsmicznych i inne.