Mechanika płynówW
Mechanika płynów

Mechanika płynów – dział mechaniki ośrodków ciągłych zajmujący się analizą ruchu płynów. Przez płyny rozumie się tutaj zarówno ciecze, jak i gazy. Rozwiązaniem zagadnień mechaniki płynów zwykle jest określenie własności płynu i własności danego przepływu, w zależności od współrzędnych przestrzennych i czasu.

PłynW
Płyn

Płyn – każda substancja, która może płynąć, tj. charakteryzuje się wielką łatwością zmieniania wzajemnego położenia poszczególnych elementów nawet dla niewielkich sił, w przeciwieństwie do ciał stałych, które przy niewielkich siłach wykazują proporcjonalność odkształcenia do naprężeń. W wyniku czego płyn może swobodnie przemieszczać się (przepływać).

Ciśnienie całkowiteW
Ciśnienie całkowite

Ciśnienie całkowite – ciśnienie poruszającego się płynu, uzyskane przez zamianę energii kinetycznej płynu na energię ciśnienia. Ciśnienie całkowite jest sumą ciśnienia statycznego oraz ciśnienia dynamicznego.

DyszaW
Dysza

Dysza – przyrząd do sterowania kierunkiem lub charakterystyką wypływu płynu. Dysza jest najczęściej rurą o zmiennym przekroju, niekoniecznie okrągłym.

Efekt CheeriosW
Efekt Cheerios

Efekt Cheerios – tendencja niewielkich, pływających przedmiotów do przyciągania się do siebie i do ścianek naczynia.

Efekt CoandyW
Efekt Coandy

Efekt Coandy – zjawisko fizyczne polegające na tym, iż strumień płynu ma tendencję do przylegania do najbliższej powierzchni. Efekt został nazwany od nazwiska odkrywcy Henri Coandy.

Efekt MagnusaW
Efekt Magnusa

Efekt Magnusa – zjawisko polegające na powstawaniu siły prostopadłej do kierunku ruchu, działającej na obracający i poruszający się względem płynu walec lub inną bryłę obrotową.

Elipsoida JakobiegoW
Elipsoida Jakobiego

Elipsoida Jacobiego to trójosiowa elipsoida w równowadze, która występuje, gdy oddziałujące ze sobą polem grawitacyjnym płynne ciało wiruje ze stałą prędkością kątową. Jest nazwana na cześć niemieckiego matematyka Carla Gustava Jakoba Jacobiego..

Implozja (fizyka)W
Implozja (fizyka)

Implozja – przeciwieństwo eksplozji ze względu na kierunek wybuchu, nagłe zapadanie się materii w zamkniętym obszarze pod wpływem panującego w nim podciśnienia.

KawitacjaW
Kawitacja

Kawitacja – zjawisko fizyczne polegające na gwałtownej przemianie fazowej z fazy ciekłej w fazę gazową pod wpływem zmniejszenia ciśnienia. Jeżeli ciecz gwałtownie przyspiesza zgodnie z zasadą zachowania energii, ciśnienie statyczne cieczy musi zmaleć. Dzieje się tak np. w wąskim otworze przelotowym zaworu albo na powierzchni śruby napędowej statku. Kawitacja występuje wyłącznie w cieczach.

LepkośćW
Lepkość

Lepkość – właściwość płynów i plastycznych ciał stałych charakteryzująca ich tarcie wewnętrzne wynikające z przesuwania się względem siebie warstw płynu podczas przepływu. Lepkość jest jedną z najważniejszych cech płynów.

Liczba MachaW
Liczba Macha

Liczba Macha, mach – liczba podobieństwa, wyrażająca:stosunek prędkości przepływu płynu w danym miejscu do prędkości dźwięku w tym płynie w tym samym miejscu, stosunek prędkości obiektu poruszającego się w płynie do prędkości dźwięku w tym płynie, niezakłóconym ruchem obiektu, czyli formalnie – w nieskończoności,

Linia prąduW
Linia prądu

Linia prądu – w mechanice płynów linia styczna w każdym punkcie do kierunku prędkości cząstki płynu. Linie prądu są liniami wektorowego pola prędkości płynu. W przepływie stacjonarnym linie prądu pokrywają się z trajektoriami cząstek płynu.

MeniskW
Menisk

Menisk – zakrzywienie powierzchni swobodnej cieczy w pobliżu rozdzielenia od siebie powierzchni swobodnej cieczy i ciała stałego lub innej niemieszającej się cieczy.

Metoda dużych wirówW
Metoda dużych wirów

Metoda dużych wirów – metoda aproksymacji drobnoskalowych własności turbulencji używana w numerycznych symulacjach przepływu cieczy. Przykładem jest symulacja komputerowa rozwoju chmur stratocumulus czy rozwoju konwekcji, kiedy Ziemia jest podgrzewana w czasie dnia.

Naczynia połączoneW
Naczynia połączone

Naczynia połączone – co najmniej dwa naczynia skonstruowane tak, że ciecz może swobodnie między nimi przepływać, na przykład przez połączenie znajdujące się w dnie każdego z nich.

NadciekłośćW
Nadciekłość

Nadciekłość – stan materii charakteryzujący się całkowitym zanikiem lepkości.

Napęd magnetohydrodynamicznyW
Napęd magnetohydrodynamiczny

Napęd magnetohydrodynamiczny (MHD) – napęd jednostek pływających, zwłaszcza okrętów podwodnych, oparty na zasadach magnetohydrodynamiki (MHD).

Napięcie powierzchnioweW
Napięcie powierzchniowe

Napięcie powierzchniowe – zjawisko fizyczne występujące na styku powierzchni cieczy z ciałem stałym, gazem lub inną cieczą, dzięki któremu powierzchnia ta zachowuje się jak sprężysta błona. Napięciem powierzchniowym nazywa się również wielkość fizyczną ujmującą to zjawisko ilościowo: jest to energia przypadająca na jednostkę powierzchni, co jest równoważne pracy potrzebnej do powiększenia powierzchni o tę jednostkę.

Niestabilność Kelvina-HelmholtzaW
Niestabilność Kelvina-Helmholtza

Niestabilność Kelvina-Helmholtza – zjawisko fizyczne zachodzące, gdy w jednorodnym płynie lub na granicy dwóch płynów występuje ścinanie. Zostało nazwane na cześć naukowców, którzy je opisali. Przykładem tej niestabilności jest powstawanie fal na wodzie, nad którą wieje wiatr. Niestabilność jest również obserwowana w chmurach, w głębi oceanu, w magnetosferze i atmosferze Saturna, w otoczeniu Wielkiej Czerwonej Plamy na Jowiszu, a także w koronie słonecznej.

Obliczeniowa mechanika płynówW
Obliczeniowa mechanika płynów

Obliczeniowa mechanika płynów, numeryczna mechanika płynów – dział mechaniki płynów wykorzystujący metody numeryczne do rozwiązywania zagadnień przepływu płynów.

Opór aero(hydro)dynamicznyW
Opór aero(hydro)dynamiczny

Opór aero(hydro)dynamiczny – składowa wektora siły aerodynamicznej lub hydrodynamicznej, równoległa do kierunku ruchu ciała względem płynu i skierowana zawsze przeciwnie do kierunku ruchu ciała. Siła aerodynamiczna powstaje podczas ruchu ciała w płynie; gdy ruch ciała ustaje, siła oporu zanika. Opór aero(hydro)dynamiczny traktować można jako rodzaj siły biernej, przyłożonej do poruszającego się ciała.

Paradoks d’AlembertaW
Paradoks d’Alemberta

Paradoks d'Alamberta – paradoks w mechanice płynów sformułowany przez Jeana le Rond d’Alemberta. Paradoks ten polega na tym, że ze wzorów wynika, iż siła działająca na ciało opływane płynem nielepkim przy ruchu potencjalnym (bezwirowym) równa jest zero - co jest sprzeczne z doświadczeniem.

Paradoks hydrostatycznyW
Paradoks hydrostatyczny

Paradoks hydrostatyczny – paradoks związany z mechaniką płynów, polegający na tym, że ciśnienie na dnie naczynia nie zależy wprost od ciężaru cieczy zawartej w naczyniu, a zależy od wysokości słupa cieczy nad dnem. Natomiast parcie cieczy na dno naczynia zależy od pola powierzchni dna, wysokości słupa cieczy i ciężaru właściwego cieczy. Wynika z tego, że parcie cieczy na dno w naczyniach o różnych kształtach będzie takie samo, jeżeli pole powierzchni dna każdego z tych naczyń i wysokość słupa cieczy w tych naczyniach będą równe.

Parcie hydrostatyczneW
Parcie hydrostatyczne

Parcie hydrostatyczne – siła nacisku jaką płyn wywiera na daną powierzchnię. Siła ta jest normalna do danej powierzchni.

Płyn barotropowyW
Płyn barotropowy

Płyn barotropowy - płyn, którego gęstość jest stała lub zależna tylko od ciśnienia. Przybliżenie płynu barotropowego jest używane w fizyce atmosfery, oceanografii czy też w astrofizyce.

Powierzchnia swobodnaW
Powierzchnia swobodna

Powierzchnia swobodna cieczy – powierzchnia styku cieczy z próżnią lub płynem. Kształt jaki przyjmuje zależy od sił działających na granicy cieczy i dla cieczy nie poddawanej przyspieszeniu jest zawsze prostopadła do siły wypadkowej działającej na ciecz na jej powierzchni.

Prawo ArchimedesaW
Prawo Archimedesa

Prawo Archimedesa – prawo hydro- i aerostatyki określające siłę wyporu płynu, odkryte przez Archimedesa z Syrakuz. Prawo Archimedesa głosi, że na ciało zanurzone w płynie działa pionowa, skierowana ku górze siła wyporu której wartość jest równa ciężarowi płynu wypartego przez to ciało:

Prawo StokesaW
Prawo Stokesa

Prawo Stokesa – prawo określające siłę oporu ciała w kształcie kuli poruszającego się w płynie. Zostało odkryte w roku 1851 przez George’a Stokesa.

Prawo TorricellegoW
Prawo Torricellego

Prawo Torricellego – zależność opisująca prędkość wypływu cieczy z naczynia przez otwór (rysunek)

Przepływ wielofazowyW
Przepływ wielofazowy

Przepływ wielofazowy – w mechanice płynów równoczesny przepływ materiałów o dwóch lub więcej fazach termodynamicznych. Praktycznie wszystkie techniki przetwarzania, od kawitacji w pompach i turbinach po produkcję papieru i tworzyw sztucznych, pociągają za sobą pewną formę przepływu wielofazowego. Przepływ taki jest również powszechny w wielu zjawiskach naturalnych.

Rurka PitotaW
Rurka Pitota

Rurka Pitota – przyrząd do pomiaru ciśnienia całkowitego przy przepływie płynów stosowany również do wyznaczania prędkości przepływu.

Rurka PrandtlaW
Rurka Prandtla

Rurka Prandtla – przyrząd do pomiaru prędkości przepływu płynu poprzez pomiar ciśnienia w przepływającym płynie. Składa się on z dwóch osadzonych w sobie rurek, z czego pierwsza wewnętrzna służy do badania ciśnienia całkowitego płynu, natomiast zewnętrzna do badania ciśnienia statycznego.

Siła gradientu ciśnieniaW
Siła gradientu ciśnienia

Siła gradientu ciśnienia – siła działająca na objętość płynu gdy występuje różnica ciśnienia na powierzchni elementu płynu.

Siła wyporuW
Siła wyporu

Siła wyporu – siła działająca na ciało zanurzone w płynie, czyli w cieczy lub gazie w obecności ciążenia. Siłę tę opisuje prawo Archimedesa.

StalagmometrW
Stalagmometr

Stalagmometr – przyrząd do pomiaru napięcia powierzchniowego na granicy cieczy i gazu lub na granicy dwóch nierozpuszczalnych w sobie faz ciekłych. Składa się z pojemnika na ciecz podlegającą badaniu oraz kapilary z odpowiednio ukształtowanym zakończeniem zwanym stopką. Taka konstrukcja pozwala na powolny, swobodny wypływ zgromadzonej cieczy dyskretnymi porcjami – kroplami, tworzącymi się pod stopką kapilary i regularnie odrywającymi się od niej.

Struga (mechanika płynów)W
Struga (mechanika płynów)

Struga – spójny pęk sąsiadujących ze sobą linii prądu.

SuperkawitacjaW
Superkawitacja

Superkawitacja – zjawisko fizyczne polegające na powstaniu wokół obiektu zanurzonego w cieczy bąbla gazowego otaczającego cały ten obiekt. Może się tak zdarzyć np. gdy emituje on wibracje lub porusza się z dużą prędkością względem cieczy.

Twierdzenie transportu ReynoldsaW
Twierdzenie transportu Reynoldsa

Twierdzenie transportu Reynoldsa – jedno z kluczowych twierdzeń w dynamice płynów. Umożliwia sformułowanie podstawowych praw wykorzystywanych w dynamice płynów – równania zachowania masy, drugiej zasady dynamiki Newtona oraz praw termodynamiki.

Wir (dynamika płynów)W
Wir (dynamika płynów)

Wir – jednospójny obszar płynu, w którym wektor rotacji prędkości płynu jest różny od zera, ma ten sam kierunek i zwrot w każdym punkcie pola. Taki wir zapisać można w postaci:

Zjawiska kapilarneW
Zjawiska kapilarne

Zjawiska kapilarne – szereg zjawisk związanych z zachowaniem par i cieczy, a pojawiających się dla wielu obiektów o małym wymiarze charakterystycznym i silnie zależne od tego wymiaru, przy kącie zwilżania powyżej 90 stopni. W zależności od kąta zwilżania zjawisko może się pojawiać lub zanikać, promień rurki kapilarnej ma wpływ na wysokość podsiąkania.

Zwężka VenturiegoW
Zwężka Venturiego

Zwężka Venturiego, dysza Venturiego – przepływomierz – przyrząd służący do pomiaru szybkości przepływu płynu, wynaleziony przez Giovanniego Battistę Venturiego. Zasada jej działania jest ilustracją prawa Bernoulliego: