30 Asteryzmy

Asteryzm – w astronomii, układ gwiazd tworzący na sferze niebieskiej pewien widoczny wzór. Jednakże nie zaliczany do któregokolwiek z oficjalnych gwiazdozbiorów. Asteryzm to części jednego gwiazdozbioru oficjalnego lub sąsiadujących ze sobą. Gwiazdy tworzące asteryzm zwykle nie są ze sobą w żaden sposób fizyczne powiązane, a ich pozorna bliskość jest jedynie wynikiem rzutowania na sferę niebieską z punktu odniesienia obserwatora na Ziemi.

Collinder 399 – asteryzm znajdujący się w konstelacji Liska.

Diament Panny – asteryzm, w skład którego wchodzą cztery gwiazdy: Cor Caroli, Denebola (Lew), Spica (Panna) i Arktur (Wolarz). Jest niewiele większy od Wielkiego Wozu.

Fałszywy Krzyż – asteryzm złożony z czterech jasnych gwiazd, widoczny na niebie półkuli południowej.

Gwiezdne Wrota – asteryzm na który składa się sześć gwiazd konstelacji Kruka.

Kaskada Kemble’a – asteryzm astronomiczny obserwowany w konstelacji Żyrafy. Asteryzm ten tworzy 20 gwiazd ułożonych niemal w linii prostej. Może on być obserwowany już przy użyciu lornetki. Kaskada Kemble’a rozciąga się na przestrzeni odległości kątowej odpowiadającej przeszło pięciu tarczom Księżyca. Nazwa tego asteryzmu pochodzi od Luciana Kemble’a (1922–1999), miłośnika astronomii i zakonnika, który jako pierwszy zwrócił na niego uwagę.

Messier 73 – asteryzm składający się z 4 gwiazd widocznych w gwiazdozbiorze Wodnika. Odkrył go Charles Messier 4 października 1780 roku. Jego jasność obserwowana wynosi 9m, a średnica kątowa 2,8'. Jasność gwiazd wchodzących w skład asteryzmu wynosi od 10 do 12m. Messier 73 pierwotnie zaliczany był do gromad otwartych, jednak dokładne badania wykazały, że bliskość kątowa gwiazd jest przypadkowa i nie wynika z ich wzajemnego powiązania.

Miecz Oriona – umowny fragment gwiazdozbioru Oriona ciągnący się poniżej Pasa Oriona w kierunku gwiazdy Saif, której arabska nazwa oznacza właśnie miecz. W obszarze tym znajduje się widoczna gołym okiem Wielka Mgławica Oriona (M42), będąca jej częścią Mgławica de Mairana (M43), mgławice NGC 1977/1975/1973 oraz gromady otwarte NGC 1981 oraz NGC 1980.

NGC 272 – grupa gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Andromedy, klasyfikowana jako gromada otwarta lub asteryzm. Odkrył ją Heinrich Louis d’Arrest 2 sierpnia 1864 roku. Znajduje się w odległości ok. 3483 lat świetlnych od Słońca oraz 29,7 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki.

NGC 305 – grupa gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Ryb, klasyfikowana jako gromada otwarta lub asteryzm. Odkrył ją John Herschel 17 października 1825 roku. Znajduje się w odległości ok. 4800 lat świetlnych od Słońca oraz 30,7 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki. W starszych katalogach oraz bazie SIMBAD NGC 305 jest nieprawidłowo identyfikowana jako galaktyka MCG+02-03-015.

NGC 358 – grupa czterech gwiazd 11 i 12 wielkości, tworzących asteryzm w kształcie trapezu. Znajduje się w gwiazdozbiorze Kasjopei. Skatalogował ją Heinrich Louis d’Arrest 4 lutego 1865 roku.

NGC 453 – gwiazda potrójna (asteryzm), znajdująca się w gwiazdozbiorze Ryb. Zaobserwował ją Édouard Jean-Marie Stephan 10 listopada 1881 roku i błędnie skatalogował jako obiekt typu mgławicowego. Tworzące ją gwiazdy ustawione są w jednej linii.

NGC 629 – asteryzm znajdujący się w gwiazdozbiorze Kasjopei. Składa się z pięciu położonych blisko siebie gwiazd, ustawionych prawie w linii prostej. Odkrył go Friedrich Georg Wilhelm Struve w 1825 roku.

NGC 737 – gwiazda potrójna (asteryzm) znajdująca się w gwiazdozbiorze Trójkąta, widoczna na tle galaktyki NGC 736. Tworzące ją gwiazdy ustawione są w jednej linii. Zaobserwował ją 11 października 1850 roku Bindon Stoney – asystent Williama Parsonsa i błędnie skatalogował jako obiekt typu mgławicowego.

NGC 1146 – asteryzm składający się z co najmniej czterech gwiazd, znajdujący się w gwiazdozbiorze Perseusza. Skatalogował go Heinrich Louis d’Arrest 29 stycznia 1864 roku, błędnie sądząc, że to zamglona gromada gwiazd.

NGC 1330 – asteryzm składający się z 6 lub 7 gwiazd, znajdujący się w gwiazdozbiorze Perseusza. Skatalogował go Édouard Jean-Marie Stephan 14 grudnia 1881 roku, sądząc, że gwiazdy te są zanurzone w niewielkiej mgławicy, żadnej mgławicy tam jednak nie ma. Przynajmniej niektóre z tych gwiazd mogą być ze sobą fizycznie związane. Baza SIMBAD jako NGC 1330 błędnie identyfikuje galaktykę LEDA 12967.

NGC 1707 – asteryzm znajdujący się w gwiazdozbiorze Oriona. Skatalogował go John Herschel 8 stycznia 1828 roku jako obiekt typu „mgławicowego”. Składa się z czterech gwiazd; piąta, sporo bledsza, znajduje się na północ od nich.

NGC 1724 – grupa gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Woźnicy, przez niektóre źródła klasyfikowana jako gromada otwarta, przez inne uznawana za asteryzm. Nie ma także zgody w źródłach, które gwiazdy traktować za należące do grupy – podawane wartości rozmiaru kątowego NGC 1724 mieszczą się w przedziale od 1,0' do 16,0'. Grupę tę odkrył George Rümker 30 kwietnia 1864 roku. Znajduje się ona w odległości ok. 4,7 tys. lat świetlnych od Słońca oraz 32,1 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki.

NGC 1807 – grupa gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Byka, klasyfikowana jako gromada otwarta lub asteryzm. Odkrył ją John Herschel 25 stycznia 1832 roku. Grupa ta znajduje się w odległości ok. 3,1 tys. lat świetlnych od Słońca oraz 30,9 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki.

NGC 1891 – grupa około 20 gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Gołębia, klasyfikowana jako gromada otwarta lub asteryzm. Odkrył ją John Herschel 26 grudnia 1835 roku. Jest położona w odległości ok. 2,8 tys. lat świetlnych od Słońca oraz 29,2 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki.

NGC 1963 – grupa gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Gołębia, klasyfikowana jako gromada otwarta lub asteryzm. Odkrył ją John Herschel 24 grudnia 1835 roku.

NGC 2039 – grupa gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Oriona, klasyfikowana jako gromada otwarta lub asteryzm. Odkrył ją John Herschel 19 stycznia 1828 roku. Znajduje się w odległości ok. 3 tys. lat świetlnych od Słońca oraz 30,6 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki.

NGC 2132 – grupa gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Malarza, zgrupowana wokół gwiazdy ósmej wielkości SAO 234207. Klasyfikowana jest jako asteryzm lub gromada otwarta. Obejmuje około 20–30 gwiazd. Odkrył ją John Herschel 11 stycznia 1836 roku. Jej odległość od Słońca szacowana jest na ok. 3,2 tys. lat świetlnych.

NGC 2248 – grupa gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Bliźniąt, klasyfikowana jako gromada otwarta lub asteryzm. Odkrył ją Edward Cooper 23 grudnia 1853 roku. Znajduje się w odległości ok. 5675 lat świetlnych od Słońca oraz 33,4 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki.

NGC 2277 – asteryzm znajdujący się w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Odkrył go Heinrich Louis d’Arrest 20 kwietnia 1865 roku. Różnie podawana jest liczba gwiazd wchodzących w skład tego asteryzmu – według niektórych źródeł to trzy leżące blisko siebie gwiazdy, w innych tylko najjaśniejsza z gwiazd tej trójki, wysunięta najbardziej na północ, w jeszcze innych NGC 2277 to pięć gwiazd – wymienione trzy wraz z gwiazdą podwójną leżącą na południe od nich.

NGC 2459 – grupa gwiazd znajdująca się gwiazdozbiorze Małego Psa, klasyfikowana jako gromada otwarta lub asteryzm. Odkrył ją William Herschel 26 grudnia 1785 roku. Grupa ta znajduje się w odległości ok. 4,2 tys. lat świetlnych od Słońca oraz 31,4 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki.

NGC 2664 – grupa gwiazd znajdująca się w gwiazdozbiorze Raka, klasyfikowana jako gromada otwarta lub asteryzm. Odkrył ją John Herschel 20 marca 1830 roku. Jej odległość od Słońca szacowana jest na ok. 5,4 tys. lat świetlnych.

NGC 5571 – asteryzm składający się z czterech gwiazd, znajdujący się w gwiazdozbiorze Wolarza. Odkrył go Guillaume Bigourdan 27 maja 1886 roku.

Sześciokąt zimowy – asteryzm złożony z sześciu, a w zasadzie siedmiu gwiazd, charakterystyczny dla zimowego nieba półkuli północnej, widoczny na wszystkich kontynentach z wyjątkiem południowych krańców Ameryki Południowej, Nowej Zelandii i Antarktyki. Przez środek Sześciokąta zimowego przebiega pas Drogi Mlecznej.

Wielki Wóz – jeden z najbardziej rozpoznawalnych asteryzmów północnej półkuli nieba, złożony z siedmiu najjaśniejszych gwiazd gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy. W jego skład wchodzą α UMa (Dubhe), β UMa (Merak), γ UMa (Phecda), δ UMa (Megrez), tworzące kształt kojarzony z wozem; a także ε UMa (Alioth), ζ UMa (Mizar) oraz η UMa (Alkaid), tworzące trójgwiezdny dyszel wozu. Gwiazdy z czworoboku Wielkiego Wozu to tułów niedźwiedzicy, dyszel natomiast tworzy jej ogon.