GlikozydyW
Glikozydy

Glikozydy – grupa organicznych związków chemicznych zbudowanych z części cukrowej i aglikonowej. Są to pochodne cukrów, których półacetalowe grupy –OH przy pierwszym atomie węgla są zastąpione innymi grupami organicznymi, np. −OR lub −NR2. Wiązanie pomiędzy cukrem a aglikonem nazywa się wiązaniem glikozydowym.

Arabinozyd cytozynyW
Arabinozyd cytozyny

Arabinozyd cytozyny – organiczny związek chemiczny, modyfikowany nukleozyd, antymetabolit cytozyny, w którym ryboza została zastąpiona arabinozą. Inhibitor replikacji DNA łączący się z matrycą DNA u eukariota, uniemożliwiając jej rozkręcenie i rozplecenie. Wykorzystywany w hematologii jako lek przeciwnowotworowy w leczeniu białaczek, ziarnicy złośliwej i chłoniaków nieziarniczych. Jest zaliczona do cytostatyków o dużym ryzyku wywołania wymiotów.

ArbutynaW
Arbutyna

Arbutyna – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów fenolowych.

BetaninaW
Betanina

Betanina, czerwień buraczana, E162 – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów. Naturalny barwnik spożywczy koloru ciemnoczerwonego do fioletowego, otrzymywany z buraka ćwikłowego. W zastosowaniach spożywczych jest nieszkodliwa.

EscynaW
Escyna

Escyna – mieszanina saponin z nasion kasztanowca zwyczajnego. Lek działający przeciwzapalnie, łagodzi ból, zmniejsza obrzęki. Poprawia przepływ krwi, zmniejsza kruchość, przywraca elastyczność oraz właściwe napięcie naczyń krwionośnych. Zwiększa dotlenienie tkanek, przyspiesza rozpuszczanie zakrzepów krwi w podskórnych warstwach tkanek.

EskulinaW
Eskulina

Eskulina – organiczny związek chemiczny, glikozyd kumarynowy naturalnie występujący w kasztanowcu zwyczajnym, kasztanowcu kalifornijskim oraz w dafninie, ciemnozielonej żywicy wawrzynka wilczełyko. Występuje głównie w korze oraz nasionach kasztanowca. Wykazuje działanie neurotoksyczne.

EupatolinaW
Eupatolina

Eupatolina – organiczny związek chemiczny będący glikozydem eupatolityny, zawierający przyłączoną ramnozę. Występuje naturalnie m.in. w Eupatorium ligustrinum.

GlikolipidyW
Glikolipidy

Glikolipidy − organiczne związki chemiczne, których cząsteczki zbudowane są z części lipidowej do której przyłączone są fragmenty cukrowe najczęściej galaktoza lub glukoza. Glikolipidy są ważnym składnikiem błon komórkowych.

Glikozydy stewioloweW
Glikozydy stewiolowe

Glikozydy stewiolowe (stewiozydy) – organiczne związki chemiczne z grupy glikozydów odpowiedzialne za słodki smak liści Stevia rebaudiana, rośliny żyjącej w Ameryce Południowej, stosowane jako środek słodzący pod nazwą handlową stevia i paroma innymi.

GlukozynolanyW
Glukozynolany

Glukozynolany, GLS – grupa organicznych związków chemicznych należących do tioglikozydów, zbudowanych z reszty glukozy i siarkoorganicznego łańcucha bocznego zakończonego grupą siarczanową w postaci monoestru.

Indykan (glikozyd)W
Indykan (glikozyd)

Indykan – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów, naturalnie występujący w liściach roślin rodzaju Indigofera oraz w moczu i osoczu ssaków jako naturalny metabolit tryptofanu.

JozamycynaW
Jozamycyna

Jozamycyna – organiczny związek chemiczny, antybiotyk z grupy makrolidów.

KolchikozydW
Kolchikozyd

Kolchikozyd – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów. Mniej toksyczna pochodna kolchicyny.

Kwas karminowyW
Kwas karminowy

Kwas karminowy, koszenila, karmina (E120) – organiczny związek chemiczny, naturalny ciemnoczerwony barwnik pozyskiwany z wysuszonych, zmielonych owadów, zwanych czerwcami kaktusowymi, żyjących w Meksyku. Od starożytności aż po XVI wiek uzyskiwano go także z czerwców polskich. Jest jednym z nielicznych rozpuszczalnych w wodzie naturalnych barwników, które nie ulegają degradacji z upływem czasu. Jest najbardziej odporny na działanie światła, podwyższonej temperatury i utlenianie spośród wszystkich naturalnych barwników, a nawet bardziej trwały niż niektóre barwniki syntetyczne.

Kwas ruberytrynowyW
Kwas ruberytrynowy

Kwas ruberytrynowy – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów, 2-β-prymwerozyd alizaryny. Został wyizolowany z korzeni marzany barwierskiej po raz pierwszy w 1926 roku przez Pierre'a Jeana Robiqueta i Jeana Jacques'a Colina. Występuje także w innych gatunkach z rodziny marzanowatych, m.in. w Oldenlandia umbellata i Morinda officinalis.

Kwas urydyno-5′-difosfo-D-glukuronowyW
Kwas urydyno-5′-difosfo-D-glukuronowy

Kwas urydyno-5′-difosfo-D-glukuronowy, kwas UDP-glukuronowy – organiczny związek chemiczny biorący w wielu przemianach metabolicznych takich jak synteza polisacharydów czy przemiana alkoholu etylowego do glukuronidu etylu.

MaltitolW
Maltitol

Maltitol – organiczny związek chemiczny z grupy polioli. Używany jako środek słodzący.

NatamycynaW
Natamycyna

Natamycyna – organiczny związek chemiczny należący do antybiotyków polienowych. Otrzymywany z hodowli bakterii z rodzaju Streptomyces, np. S. natalensis lub S. chattanoogensis.

NystatynaW
Nystatyna

Nystatyna – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, antybiotyk polienowy o działaniu przeciwgrzybiczym, wyodrębniony z hodowli promieniowców Streptomyces noursei. Nystatyna działa przez wiązanie się z błonami komórkowymi, zwiększa się przepuszczalność między innymi dla K+, co prowadzi do zaburzeń metabolicznych w komórkach grzybów i ich śmierci.

ProtodioscynaW
Protodioscyna

Protodioscyna – steroidowy, organiczny związek chemiczny z grupy saponin. Występuje w wielu roślinach, głównie z rodzajów: Tribulus, Trigonella i Dioscorea. Jest także aktywnym składnikiem buzdyganka naziemnego – rośliny używanej jako afrodyzjak.

SalicynaW
Salicyna

Salicyna – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów fenolowych, będący połączeniem saligeniny z glukozą.

SaponinyW
Saponiny

Saponiny – grupa związków chemicznych należących do glikozydów, których masa cząsteczkowa wynosi 600-1500 u. W ich skład wchodzą dwie części: aglikon - sapogenina (sapogenol) i glikon – sacharyd (cukier). Są wytwarzane przez wiele roślin oraz przez niektóre organizmy morskie, w tym strzykwy.

ScylarenW
Scylaren

Scylaren – lek nasercowy otrzymywany z cebuli morskiej, zawierającej glikozydy o silnym działaniu pobudzającym pracę mięśnia sercowego, z których najważniejszym jest scylaren. Poza bezpośrednim wpływem na akcję serca scylaren oddziałuje podobnie również na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego oraz macicy, a także moczopędnie na pracę nerek. Scylaren stosowany jest przy ostrej niewydolności układu krążenia. Często zastępuje się nim leki otrzymywane z naparstnicy – jest delikatniejszy w działaniu, które następuje znacznie szybciej po podaniu, choć jest krótkotrwałe. Scyalren nie jest kumulowany w organizmie.

SolaninaW
Solanina

Solanina – organiczny związek chemiczny, toksyczny glikoalkaloid zbudowany z trisacharydu solatriozy i glikozydu solanidyny. W znacznym stężeniu występuje w pędach roślin psiankowatych.

TomatynaW
Tomatyna

Tomatyna – organiczny związek chemiczny, steroidowy alkaloid o właściwościach przeciwgrzybiczych i przeciwbakteryjnych, występujący w ekstrakcie liści dzikich roślin pomidora.

WicynaW
Wicyna

Wicyna jest glikozydem alkaloidowym występującym w roślinach strączkowych, takich, jak: ciecierzyca pospolita, fasola zwykła, fasola wielokwiatowa, fasolnik, groch zwyczajny, soczewica jadalna, soja warzywna, bób. Wicyna jest toksyczna u osób, które mają dziedziczną utratę enzymu dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej.