23 Elektryczność

Elektryczność – zjawisko związane z oddziaływaniem ciał mających ładunek elektryczny oraz z przepływem tych ładunków. W fizyce elektryczność obejmuje elektrostatykę, elektrodynamikę i prąd elektryczny. Można wyróżnić elektryczność naturalną, np. atmosferyczną oraz elektryczność związaną z techniką.

Butelka lejdejska – urządzenie służące do gromadzenia ładunku elektrycznego będące pierwszym kondensatorem. Jest to szklana butelka, której obie powierzchnie – zewnętrzna i wewnętrzna – pokryte są odizolowanymi warstwami metalu. Warstwy te pełnią rolę okładek kondensatora, zaś szkło butelki jest izolatorem.

Cewka (induktor) Ruhmkorffa – urządzenie skonstruowane w 1850 roku przez Heinricha Daniela Ruhmkorffa, służące do otrzymywania wysokich napięć. Jest połączeniem transformatora o dużej liczbie zwojów w uzwojeniu wtórnym i iskrownika przerywającego przepływ prądu w uzwojeniu pierwotnym.

Dziura elektronowa – w pasmowej teorii przewodnictwa jest to brak elektronu w pełnym paśmie walencyjnym. Pojęcie to występuje w opisie przewodnictwa elektrycznego izolatorów i półprzewodników; jest to tzw. przewodnictwo dziurowe. Nazwa pochodzi stąd, że gdy w paśmie walencyjnym brakuje pojedynczego elektronu, to występująca „dziura” zachowuje się niczym dodatni nośnik ładunku elektrycznego. O występowaniu w przewodnikach dziur i ich udziale w przewodnictwie świadczy zjawisko Seebecka.

Medal Edisona – prestiżowe wyróżnienie wręczane corocznie przez Institute of Electrical and Electronics Engineers za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk o elektryczności i inżynierii elektrycznej. To najstarsze i najbardziej poważane odznaczenie w dziedzinie nauk technicznych w USA. Na nagrodę składają się złoty medal, replika z brązu, złota miniaturka, certyfikat i nagroda pieniężna. Może być przyznana tylko osobom indywidualnym.

Efekt Peltiera – zjawisko termoelektryczne w ciałach stałych, polegające na wydzielaniu lub pochłanianiu energii pod wpływem przepływu prądu elektrycznego przez złącze.

Efektem Pockelsa nazywa się liniowy efekt elektrooptyczny, czyli inaczej mówiąc dwójłomność wymuszoną. Zjawisko polega na zmianie współczynnika załamania światła proporcjonalnie do zewnętrznego pola elektrycznego.

Elektron, negaton, e−, β− – trwała cząstka elementarna (lepton), jeden z elementów atomu.

Generator kaskadowy – układ diod i kondensatorów, wytwarzający wysokie stałe napięcie elektryczne z niższego napięcia przemiennego. Jeden stopień powielacza składa się z dwóch kondensatorów i dwóch diod. Uzyskiwane napięcie jest zależne od liczby stopni i wyraża się wzorem:

Generator magnetohydrodynamiczny, generator magnetogazodynamiczny – urządzenie do przetwarzania energii cieplnej gazu w energię elektryczną. W urządzeniu zamiana energii cieplnej w energię mechaniczną przebiega bez wprawiania w ruch elementów urządzenia. Zamiana energii następuje poprzez zamianę energii cieplnej na energię kinetyczną plazmy, a ta na energię elektryczną. W celu łatwiejszej jonizacji gazu stosuje się tzw. posiew, czyli wprowadzenie do gazu metali alkalicznych o niskich potencjałach jonizacji, jak cez, rubid, potas, sód, w ilości 0,1-1%.

Generator Marksa – skonstruowane przez Erwina Marksa w 1924 urządzenie wytwarzające bardzo wysokie napięcie impulsowe. Generator Marksa w Sandia National Laboratories był elementem Z-maszyny stosowanej do wytwarzania promieniowania rentgenowskiego.

Jajo elektryczne – stosowana w XIX wieku nazwa przyrządu do badań nad elektrycznością, w szczególności nad wyładowaniami elektrycznymi.

Krzyż termoelektryczny – termoelektryczny przyrząd pomiarowy. Do pomiaru natężenia prądu lub napięcia elektrycznego. Przyrząd składa się z drutu oporowego rozpiętego między dwoma wspornikami, oraz termopary, której złącze znajduje się w środku długości drutu oporowego.

Kula plazmowa – urządzenie z charakterystyczną szklaną kulą wypełnioną neonem, ksenonem bądź odpowiednią mieszanką gazów szlachetnych, wewnątrz której wiją się wstęgi wyładowań elektrycznych pierścieniowych. Urządzenie to nie ma żadnego praktycznego zastosowania. Służy ono do celów edukacyjnych, jako widowiskowy sposób prezentacji tworzenia się wyładowań elektrycznych oraz pełni rolę atrakcyjnej ozdoby wnętrz. Kulę plazmową wynalazł Nikola Tesla.

Kwadrupol – obiekt posiadający moment kwadrupolowy, a nie posiadający wyższych momentów.

Odbiornik energii elektrycznej, elektryczne urządzenie odbiorcze – urządzenie elektryczne, którego funkcjonowanie jest uzależnione od pobierania energii elektrycznej dostarczanej w postaci prądu elektrycznego.

Porażenie prądem elektrycznym – reakcja fizjologiczna, zranienie lub odczucie, powstające w wyniku przepływu znacznego prądu elektrycznego przez ciało organizmów żywych – ludzi i zwierząt. Następuje w wyniku zetknięcia tkanek organizmu ze źródłem energii elektrycznej.

Prawo Joule’a, zwane również prawem Joule’a-Lenza, pozwala wyznaczyć ilość ciepła, które wydziela się podczas przepływu prądu elektrycznego przez przewodnik elektrycznyIlość ciepła wydzielanego w czasie przepływu prądu elektrycznego przez przewodnik elektryczny jest wprost proporcjonalna do iloczynu oporu elektrycznego przewodnika, kwadratu natężenia prądu i czasu jego przepływu.

Prąd elektryczny – uporządkowany ruch ładunków elektrycznych.

Puszka Faradaya – metalowa komora otwarta z jednej strony, rodzaj klatki Faradaya, przeznaczona do doświadczeń i prac nad ładunkami elektrycznymi. Ciało naelektryzowane, przewodzące prąd elektryczny wprowadzone do wnętrza puszki po dotknięciu ścianki puszki oddaje całkowicie swój ładunek elektryczny puszce.

Reguła śruby prawoskrętnej – reguła określająca umowny zwrot wektorów związanych z ruchem obrotowym. W matematyce służy do ustalenia zwrotu wektora na osi OZ w kartezjańskim układzie współrzędnych, szczególnie w przypadku obrazowania przestrzeni trójwymiarowej na powierzchni. Reguła ta jest stosowana przy ustalaniu zwrotu wektora c będącego wynikiem iloczynu wektorowego.

Wartość maksymalna przebiegu jest zdefiniowana jako najwyższa wartość chwilowa amplitudy dowolnego przebiegu czasowego.

Wartość minimalna przebiegu jest zdefiniowana jako najniższa wartość chwilowa amplitudy dowolnego przebiegu czasowego.