Burza magnetycznaW
Burza magnetyczna

Burza magnetyczna (geomagnetyczna) – nagłe i intensywne zmiany pola magnetycznego Ziemi (magnetosfery). Zaburzenia te powodowane przez koronalne wyrzuty masy ze Słońca, powstające w czasie trwania rozbłysków, wywołują gwałtowne zmiany parametrów fizycznych wiatru słonecznego. Te z obłoków cząstek naładowanych, które przemieszczają się w kierunku Ziemi, docierają tam przeważnie po 20-70 godzinach i natrafiają na ziemską magnetosferę. Powodują także istotne zmiany w jonosferze w czasie burzy magnetycznej, która może trwać około dwóch dni. Rozróżnia się początkową fazę dodatnią i następującą potem bardziej długotrwałą ujemną.

Efekt Rossitera-McLaughlinaW
Efekt Rossitera-McLaughlina

Efekt Rossitera-McLauglina – zjawisko astronomiczne, obserwowane dla gwiazd zmiennych zaćmieniowych i niektórych pozasłonecznych układów planetarnych, polegające na zmianie kształtu profilu i położenia wierzchołka linii widmowej gwiazdy podczas tranzytu słabszego składnika. Efekt ten odkryli w 1924 roku R.A. Rossiter, podczas obserwacji gwiazdy Beta Lyrae i D.B. McLaughlin, badający Algola.

Katastrofa kosmicznaW
Katastrofa kosmiczna

Katastrofy kosmiczne – rodzaj katastrof naturalnych, której źródła znajdują się poza Ziemią. Chodzi tu głównie o upadki komet bądź planetoid na powierzchnię Ziemi, ale także o takie zjawiska jak bliski Ziemi wybuch supernowej czy burze magnetyczne zakłócające działalność sztucznych satelitów.

KriowulkanizmW
Kriowulkanizm

Kriowulkanizm – erupcja cieczy lub pary, złożonej z wody lub innych substancji, które są zamrożone w temperaturze panującej normalnie na powierzchni lodowego ciała niebieskiego. Termin ten obejmuje ogół procesów analogicznych do wulkanizmu, zachodzących na księżycach lodowych oraz prawdopodobnie na innych ciałach niebieskich o odpowiednim składzie i dostatecznie niskiej temperaturze, w szczególności obiektach transneptunowych.

Linia śnieguW
Linia śniegu

Linia śniegu – odległość od protogwiazdy, poza którą dysk protoplanetarny jest w czasie formowania się planet na tyle chłodny, że następuje zestalenie wody, a także innych substancji lotnych. Zgodnie z jedną z hipotez dotyczących tworzenia się planet, przed linią śniegu promieniowanie gwiazdy wymiata dużą część substancji gazowych i w obszarze tym powstają planety skaliste.

MagnetosferaW
Magnetosfera

Magnetosfera – obszar wokół ciała niebieskiego, w którym ruchy i zjawiska dotyczące naładowanych cząstek są zdominowane przez pole magnetyczne danego obiektu. W Układzie Słonecznym następujące ciała niebieskie posiadają magnetosferę: Słońce, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Ziemia, Merkury oraz Ganimedes, księżyc Jowisza. Pojęcie to jest również stosowane jako określenie obszaru zdominowanego przez oddziaływanie pola magnetycznego, pochodzącego od obiektów astronomicznych jak np. magnetosfera pulsara.

Obrót synchronicznyW
Obrót synchroniczny

Obrót synchroniczny – zjawisko astronomiczne obserwowane w układach dwóch wzajemnie obiegających się ciał niebieskich polegające na tym, że okres obrotu jednego z nich wokół własnej osi jest równy okresowi obiegu wokół drugiego ciała.

Palimpsest (planetologia)W
Palimpsest (planetologia)

Palimpsest – pozostałość dawnego krateru uderzeniowego na powierzchni lodowego księżyca w zewnętrznym Układzie Słonecznym, którego pierwotny relief został zatarty wskutek procesów geologicznych. Procesy te to przede wszystkim relaksacja zdeformowanej przy uderzeniu powierzchni, która prowadzi do izostatycznego podniesienia dna krateru wskutek napływu (pełznięcia) materii lodowej z cieplejszego wnętrza księżyca; możliwe są także procesy kriowulkaniczne, czyli wypływ stopionej materii.

Planeta skalistaW
Planeta skalista

Planeta skalista, planeta typu ziemskiego – typ planety, która ma skalną lub skalno-lodową powłokę jądra metalicznego. Charakteryzuje ją duża gęstość w porównaniu z gazowymi olbrzymami, stała powierzchnia i niewielka masa – do kilkunastu mas Ziemi.

Planeta ziemiopodobnaW
Planeta ziemiopodobna

Planeta ziemiopodobna – planeta, na której panują podobne warunki jak na Ziemi.

Polarna czapa lodowaW
Polarna czapa lodowa

Polarna czapa lodowa − obszar okołobiegunowy planety pokryty lodem. Termin ten obejmuje zarówno obszary pokryte lądolodami, jak też lód morski. Na Ziemi występują one w Arktyce i Antarktyce.

Pustynia NeptunowaW
Pustynia Neptunowa

Pustynia Neptunowa – obszar wokół gwiazdy, w którym nie znaleziono planet wielkości Neptuna. Taki region jest poddawany silnemu promieniowaniu gwiazdy, co uniemożliwia planetom utrzymanie gazowej atmosfery, pozostaje jedynie skaliste jądro.

Pył kosmicznyW
Pył kosmiczny

Pył kosmiczny – materia wypełniająca przestrzeń kosmiczną złożona z cząstek o wielkości od kilku atomów do 0,1 μm średnicy.

RegolitW
Regolit

Regolit – warstwa luźnej, zwietrzałej skały pokrywająca Ziemię i inne planety skaliste. Regolit powstaje, gdy lita skała zostaje wyeksponowana na powierzchni planety i poddana długotrwałym procesom fizycznym i chemicznym zmieniającym jej strukturę i skład chemiczny. Można powiedzieć, że pojęcie to obejmuje wszystko to, co znajduje się „między świeżą skałą a świeżym powietrzem”; gleba jest więc częścią ziemskiego regolitu.

Retrogradacja (astronomia)W
Retrogradacja (astronomia)

Retrogradacja – ruch ciała niebieskiego, które pozornie obraca się lub porusza po orbicie w kierunku przeciwnym, niż większość ciał w danym układzie orbitalnym. W Układzie Słonecznym ruch wsteczny ma kierunek przeciwny względem ruchu Ziemi wokół Słońca, który widziany z północnego bieguna Słońca odbywa się odwrotnie do ruchu wskazówek zegara.

Ruch wstecznyW
Ruch wsteczny

Ruch wsteczny – ruch obiegowy obiektu, okrążającego większe ciało niebieskie, w kierunku przeciwnym do ruchu obrotowego większego ciała.