36 Sikory

Sikory, sikorowate (Paridae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes).

Baeolophus – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Bogatka zwyczajna, bogatka, sikora bogatka – gatunek niewielkiego, częściowo wędrownego ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Cyanistes – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Czarnogłówka, czarnogłówka zwyczajna, sikora czarnogłowa, sikora czarnogłówka – gatunek małego, częściowo wędrownego ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Czubatka europejska, czubatka, sikora czubatka, sikora czubata – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Lophophanes – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Machlolophus – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Melaniparus – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Modraszka kanaryjska – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkujący Afrykę Północną oraz Wyspy Kanaryjskie.

Modraszka zwyczajna, modraszka, sikora modra – gatunek niewielkiego, osiadłego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkującego w zależności od podgatunku całą Europę z wyjątkiem północnej Skandynawii i Rosji, a także część zachodniej Azji. Preferuje przy tym głównie świetliste lasy liściaste i mieszane, rzadziej iglaste, zamieszkiwane również przez dzięcioła dużego, w którego starych, opuszczonych dziuplach gniazduje. Nie jest zagrożona wyginięciem, a w większości krajów jest nawet liczna.

Pardaliparus – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Parus – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Periparus – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Poecile – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Pseudosójeczka, sójeczka mała – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae), który jeszcze do niedawna był umieszczany w rodzinie krukowatych (Corvidae). Występuje w Chinach od prowincji Syczuan na zachód poprzez Tybet aż po Nepal i północne Indie. Jest jedyną sikorą, która całkowicie żyje w stepie, unikając terenów zalesionych. W Polsce nie występuje. Nie wyróżnia się podgatunków.

Sikora białoczelna – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae). Występuje na Filipinach. Słabo poznany, bliski zagrożenia.

Sikora brunatna – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkujący zachodnią część Ameryki Północnej. Występuje od Gór Skalistych na wschodzie aż po wybrzeże Pacyfiku, od środkowej Kalifornii aż po Alaskę na północy. Jest to obszar około 960 000 km2. W ciągu kilku ostatnich dekad obszar występowania rozszerzył się na południe i zachód. Gatunek liczny na tym obszarze, w czasie godowo-lęgowym żyjący w parach, a jesienią i zimą często widziany w wielogatunkowych stadach. Jest ptakiem osiadłym i jest często spotykany blisko ludzkich osiedli.

Sikora cynamonowa – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae). Występuje endemicznie w centralnych Chinach. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Sikora czarnoczuba – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae). Zamieszkuje Himalaje i obszary na wschód i północny wschód od nich, położone na terytoriach następujących państw: Bhutan, Chiny, Indie, Mjanma i Nepal. Gatunek ten jest blisko spokrewniony z sikorą czarnopierśną zamieszkującą zachodnie Himalaje i okolice, niekiedy były one traktowane jako jeden gatunek.

Sikora czarnopierśna – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae). Zamieszkuje środkowe i zachodnie Himalaje oraz przyległe obszary na zachód i północ od nich. Występuje na terytoriach następujących państw: Afganistan, Chiny, Indie, Kirgistan, Nepal, Pakistan, Turkmenistan, Uzbekistan, Kazachstan i Tadżykistan. Gatunek ten jest blisko spokrewniony z sikorą czarnoczubą, niekiedy uznawano je za ten sam gatunek. Nie wyodrębnia się podgatunków mimo ogromnego obszaru występowania tego ptaka.

Sikora dwubarwna – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae), największa z sikor północnoamerykańskich.SystematykaNie wyróżnia się podgatunków. Dawniej za jej podgatunek uznawana była sikora teksaska ; na niewielkim obszarze w środkowym Teksasie, gdzie ich zasięgi występowania nakładają się na siebie, dochodzi do hybrydyzacji.MorfologiaDługość ciała 11,5–14 cm; masa ciała 17,5–26,1 g. Wierzch głowy szary, z wyraźnym czubkiem, wierzch ciała oliwkowoszary, spód jasnoszary do białego z brzoskwiniowymi bokami. Oczy duże, czarne. Dziób czarny, stożkowany. Czubek szary, czoło czarne. Obie płci podobne. Żeruje aktywnie, przybierając różne akrobatyczne pozycje; zwykle w mieszanych stadach. Często odwiedza karmniki.Zasięg, środowiskoOsiadła w lasach liściastych oraz iglastych Ameryki Północnej. Gniazda zakłada w dziuplach lub w skrzynkach lęgowych.

Sikora górska – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae) występujący w Ameryce Północnej. Tak jak inne gatunki sikor z rodzaju Poecile czasem jest umieszczana w ogólnym rodzaju Parus, ale wyniki szeroko zakrojonych badań morfologiczno-genetycznych wyraźnie pokazują, że razem z innymi spokrewnionymi gatunkami sikor z północnej półkuli sikora górska tworzy osobny rodzaj Poecile. Sikora górska jest ptakiem osiadłym, który zamieszkuje obszary górskie w pasmie Kordyliery i Gór Kaskadowych oraz mniejsze okoliczne górskie pasma i wyżyny od południowego Jukonu, aż do północnej granicy Meksyku. Latem na ogół spotykana jest od 3500 metrów wzwyż nawet powyżej linii drzew, ale zimą często jest widziana w dolinach. Tak jak wiele innych sikor z rodzaju Poecile gromadzi zapasy żywności, aby przetrwać zimę. Cała populacja oceniana jest na około 12 milionów (2004). Jest gatunkiem monogamicznym tworzącym pary na całe życie albo na kilka lat, ale w zimie często łączy się z innymi małymi ptakami w wielogatunkowe stada. Najczęściej spotykana jest przez cały rok w lasach dominowanych przez sosnę żółtą i sosnę wydmową, latem też wśród topoli osiki, a w zimie wśród jałowców.

Sikora jasnoskrzydła – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkujący Amerykę Północną. Przeważnie osiadły, choć przemieszcza się z wyższych wysokości na niższe.Podgatunki i zasięg występowania

Sikora kanadyjska – gatunek ptaka z rodziny sikor (Paridae) występujący w Ameryce Północnej. Czasem umieszczana w rodzaju Parus, ale wyniki szerokich badań morfologiczno-genetycznych wyraźnie pokazują, że razem z innymi spokrewnionymi gatunkami sikor w Ameryce Północnej sikora kanadyjska tworzy osobny rodzaj Poecile. Sikora kanadyjska jest ptakiem osiadłym, który może przetrwać srogie zimy dzięki dużym zapasom żywności gromadzonej w ciągu całego roku. Czasem, jeśli te zapasy są za małe, jesienią odlatuje na południe. W okresie godowo-lęgowym są terytorialne, ale zimą tworzą z innymi ptakami wielogatunkowe stada. Zamieszkuje obszar około 7 milionów km2 od Alaski na zachodzie aż po Nową Fundlandię na wschodzie, a liczebność populacji oszacowano w 2003 na około 7,8 miliona osobników.

Sikora kapturowa – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkujący grupę wysp w zachodnich Filipinach: Balabak, wyspy Calamian, i największą z nich Palawan. Gatunek mało znany nauce. Nie wyróżnia się podgatunków. W obrębie swojego zasięgu uważana za ptaka rzadkiego.

Sikora karolińska – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Sikora lazurowa – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkujący północną-wschodnią Europę i Azję aż po wybrzeże Morza Japońskiego. W Polsce bardzo rzadka i tylko jako gość zimowy: zalatuje sporadycznie, obserwowana ok. 36 razy. Wyróżniono kilka podgatunków C. cyanus:sikora lazurowa – Białoruś, zachodnia i środkowa europejska część Rosji do środkowego Uralu. C. cyanus hyperrhiphaeus – południowo-zachodni Ural, południowo-zachodnia Syberia i północny Kazachstan. C. cyanus yenisseensis – południowo-środkowa do wschodniej Syberii, północna Mongolia i północno-wschodnie Chiny. C. cyanus tianschanicus – góry południowo-wschodniego Kazachstanu, Kirgistan i południowo-zachodnie Chiny. C. cyanus koktalensis – niziny południowo-wschodniego Kazachstanu. C. cyanus carruthersi – Kirgistan do północnego Tadżykistanu. sikora żółtopierśna – południowy Kirgistan do północnego Afganistanu. Takson często traktowany jako odrębny gatunek. sikora jasna – północno-środkowe Chiny.Cechy gatunkuPodobna do sikory modrej, lecz w ubarwieniu więcej bieli i niebieskiego. Obie płci ubarwione jednakowo. Spód ciała i głowa białe, przez oko biegnie granatowa kreska, na tyle głowy tworząc opaskę. Grzbiet szaro-niebieski, skrzydła ciemnoniebieskie z charakterystycznym, szerokim białym lusterkiem bardzo dobrze widocznym w locie. Ogon stosunkowo długi, niebieski z białymi brzegami. Na kuprze pióra niebieskie z białymi końcówkami. Młode podobne do dorosłych. Wymiary średniedługość ciała: 13 cm rozpiętość skrzydeł: 19–20 cm masa ciała: ok. 11–13 g. BiotopLasy liściaste i mieszane strefy umiarkowanej i subarktycznej. GniazdoJak u innych sikor wykute w niewielkiej dziupli. Składa się z włóczek, piór, traw i drobnych roślin, nitki itp. JajaSkłada ok. 10 jaj z ciemnym i gęstym plamkowaniem. Wysiadywane są przez ok. 12–14 dni. PisklętaPisklęta, jak u innych sikor są liczne, ale niestety, rzadko udaje się przeżyć wszystkim. Są karmione przez rodziców i wychowywane przez ok. 30 dni. PożywienieOwady i nasiona. Status i ochronaMiędzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje sikorę lazurową za gatunek najmniejszej troski. Liczebność populacji europejskiej szacuje się (2015) na 7800–31 700 dorosłych osobników. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Sikora meksykańska – gatunek ptaka z rodziny sikor (Paridae) występujący w Ameryce Północnej. Tak jak inne gatunki sikor z rodzaju Poecile czasem jest umieszczana w ogólnym rodzaju Parus, ale wyniki szerokich badań morfologiczno-genetycznych wyraźnie pokazują, że razem z innymi spokrewnionymi gatunkami sikor z północnej półkuli sikora meksykańska tworzy osobny rodzaj Poecile. Jest ptakiem osiadłym zamieszkującym wyżynne lasy i zarośla Meksyku i południowego krańca Stanów Zjednoczonych. Najczęściej jest spotykana na wysokich elewacjach w lasach iglastych albo sosnowo-dębowych, w srogie zimy migruje na niższe elewacje w poszukiwaniu pożywienia. Na ogół widziana w parach albo małych grupach, ale czasem, szczególnie zimą, wraz z innymi małymi ptakami tworzy duże stada.

Sikora plamista – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkujący wyłącznie Filipiny. Podgatunek nominatywny jest liczny na terenie swego występowania, inne podgatunki są mniej znane nauce. W większości nie przelotny.

Sikora północna – gatunek ptaka z rodziny sikor (Paridae) występujący zarówno w Europie i Azji, jak i w Ameryce Północnej. Tak jak inne gatunki sikorowatych z rodzaju Poecile czasem jest umieszczana w ogólnym rodzaju Parus, ale wyniki szerokich badań morfologiczno-genetycznych wyraźnie pokazują, że razem z innymi spokrewnionymi gatunkami z północnej półkuli sikora północna tworzy osobny rodzaj Poecile. Sikora północna jest ptakiem osiadłym, który może przetrwać srogie zimy dzięki dużym zapasom żywności gromadzonej w ciągu całego roku. Ptak ten zamieszkuje ogromny obszar od Norwegii aż po kanadyjski Jukon. Badania tej sikory są stosunkowo ograniczone z powodu mroźnego klimatu i trudności terenowych tajgi, dlatego oszacowanie ogólnej populacji jest bardzo trudne. Podawane liczby wahają się od 500 000 aż do 5 milionów osobników (2003).

Sikora uboga, szarytka, błotniczka, sikora trzcinna – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Sikora żałobna – gatunek małego ptaka z rodziny sikor (Paridae). Występuje w południowo-wschodniej Europie i na Bliskim Wschodzie aż po Iran; nie pojawia się w Polsce. Jest dużą sikorą, nieco podobną do sikory północnej, ma ciemniejszą czapeczkę na głowie. Jest skryta i trudna do obserwacji. Żyje w lasach, na zboczach gór i w luźnych zadrzewieniach oraz zaroślach.

Sikora żółtobrzucha – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkujący wschodnie i centralne Chiny. Zalatuje do Korei. Dość liczny na swoim obszarze występowania, w okresie niegodowym często widziany w dużych wielogatunkowych stadach ptaków. W większości osiadły, część populacji poza sezonem lęgowym przemieszcza się na niższe wysokości. Monotypowy.

Sittiparus – rodzaj ptaka z rodziny sikor (Paridae).

Sosnówka, sikora sosnówka – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae).