WSsaki (Mammalia) – zwierzęta należące do kręgowców, charakteryzujące się głównie występowaniem gruczołów mlekowych u samic, zazwyczaj obecnością owłosienia oraz stałocieplnością. Około 60% ssaków utrzymuje temperaturę w granicach 34–39 °C, 40% wykazuje zróżnicowaną jej zmienność. Stałocieplność umożliwia aktywny tryb życia w różnych środowiskach – od mroźnych obszarów podbiegunowych do gorących tropików. Futro i tłuszcz pomagają uchronić się przed zimnem, a wydzielanie potu i szybki oddech pomagają pozbyć się nadmiernego ciepła. Znaczna zmienność temperatury ciała umożliwia im natomiast ograniczenie strat ciepła do otoczenia.
WDurlstodon – kopalny rodzaj ssaka wyższego, odkryty w 2015 roku podczas prac paleontologicznych prowadzonych przez studenta University of Portsmouth, Granta Smitha, w osadach Wybrzeża Jurajskiego, położonego w Dorset, na południowej linii brzegowej Anglii. Ssak ten żył około 145 mln lat temu i prawdopodobnie dał początek wielu liniom ssaków.
WDurlstotherium – kopalny rodzaj ssaka wyższego, odkryty w 2015 roku podczas prac paleontologicznych prowadzonych przez studenta University of Portsmouth, Granta Smitha, w osadach Wybrzeża Jurajskiego, położonego w Dorset, na południowej linii brzegowej Anglii. Ssak ten żył około 145 mln lat temu i prawdopodobnie dał początek wielu liniom ssaków.
WPrassaki, ssaki jajorodne (Prototheria) – najbardziej pierwotna podgromada ssaków, obejmująca jeden współczesny rząd – stekowce (Monotremata). Większość gatunków należących do tej grupy wymarła. Jajorodne stekowce znane są ze skamieniałości kredowych oraz kenozoicznych; takson jest współcześnie reprezentowany przez dziobaka i kilka gatunków kolczatek.
WSsaki niższe (Metatheria) – infragromada ssaków żyworodnych, do której zaliczane są torbacze (Marsupialia) oraz spokrewnione z nimi taksony kopalne. Nazwa Metatheria została wprowadzona w 1880 przez T.H. Huxleya.
WSsaki wyższe (Eutheria) – grupa ssaków żyworodnych obejmująca łożyskowce i formy spokrewnione z nimi bliżej niż z torbaczami lub stekowcami. Jest kladem siostrzanym dla ssaków niższych. Dawniej nazwę Eutheria używano zamiennie z Placentalia, jednak obecnie większość autorów stosuje je dla różnych taksonów.
WŻyworodne, ssaki żyworodne (Theria) – ssaki charakteryzujące się żyworodnością w odróżnieniu od ssaków jajorodnych.
WAfrotery (Afrotheria) – hipotetyczny klad ssaków zaproponowany na podstawie wyników badań molekularnych dla ssaków wywodzących się z kontynentu afrykańskiego, łączący trąbowce, brzegowce, góralkowce, rurkozębne, ryjkonosowe oraz afrosorkowce.
WArtiodactylamorpha – klad ssaków obejmujący parzystokopytne wraz z taksonami bliższymi im niż innym współczesnym ssakom.
WArtiofabula – klad ssaków, obejmujący walenie, hipopotamowate i przeżuwacze.
WCetancodontamorpha – klad ssaków obejmujący walenie, hipopotamowate i ich bliskich wymarłych krewnych.
WCetartiodactyla – rząd ssaków łożyskowych, który został utworzony w wyniku najnowszych badań genetycznych i molekularnych gromady ssaków. Grupa ta nie ma aktualnie nazwy w języku polskim. Podział na poszczególne klady przedstawia się następująco:Cetartiodactyla: Tylopoda Artiofabula: Świniokształtne (Suina) Cetruminantia: Przeżuwacze (Ruminantia) Whippomorpha: Hipopotamowate (Hippopotamidae) Walenie (Cetacea)
WCetruminantia – klad ssaków łożyskowych, który został utworzony w wyniku najnowszych badań genetycznych i molekularnych gromady ssaków. Cetruminantia obejmuje przeżuwacze (Ruminantia) oraz Whippomorpha. Nazwa taksonu jest wynikiem zlatynizowanego połączenia „Cetacea” oraz „ruminate” (ang.) przeżuwać.
WEpitheria – grupa obejmująca łożyskowce oprócz szczerbaków. Charakteryzuje się je głównie strzemionowatym strzemiączkiem ucha środkowego, co pozwala na przepływ krwi przez naczynia krwionośne. Kontrastuje to z kolumnowatym strzemiączkiem spotykanym u torbaczy, stekowców i szczerbaków. Cechują się również krótszą w porównaniu z piszczelą strzałką.
WEuarchontoglires – grupa należąca do szczepu ssaków łożyskowych, który utworzono bazując na najnowszych badaniach molekularnych gromady ssaków. Analizy molekuł DNA sugerują, iż najbliższymi krewnymi naczelnych są gryzonie oraz zajęczaki, które połączono we wspólny klad Glires. Siostrzaną do niego grupą jest natomiast Euarchonta, do której należą: tupaje (Scandentia), latawce (Dermoptera), naczelne (Primates) oraz wymarłe Plesiadapiformes.
WEuarchonty (Euarchonta) – nadrząd ssaków uważany za klad obejmujący:
WEuungulata – klad ssaków obejmujący parzystokopytne i nieparzystokopytne, a więc też walenie.
WExafroplacentalia – hipotetyczny klad ssaków żyworodnych.
WLaurasiatheria – klad ssaków łożyskowych przez niektórych klasyfikowany w randze nadrzędu, który został zdefiniowany w wyniku badań genetycznych i molekularnych gromady ssaków. Nazwa nadrzędu pochodzi od superkontynentu Laurazji, na którym pod koniec późnej kredy wyewoluowała ta grupa ssaków.
WŁożyskowce (Placentalia) – takson klasyfikowany w randze infragromady, obejmujący żyworodne, u których występuje łożysko. Należy do nich ok. 95% gatunków współczesnych ssaków.
WPaenungulata – takson grupujący trąbowce, brzegowce i góralkowce oraz co najmniej dwa inne wymarłe rzędy.
WPancernikowce (Cingulata) – rząd lądowych ssaków łożyskowych z podgromady żyworodnych (Theria).
WPrzeżuwacze (Ruminantia) – podrząd ssaków z rzędu parzystokopytnych. Są to ssaki o stosunkowo wysokich kończynach, gęstym futrze i czaszce uzbrojonej w rogi lub poroże. Dawniej do przeżuwaczy zaliczano też wielbłądowate. Przeżuwacze są roślinożerne, a ponieważ połykają pokarm słabo pogryziony, ulega on później przeżuciu, w chwilach, gdy zwierzęta się nie pasą. W żołądkach przeżuwaczy występują mikroorganizmy symbiotyczne trawiące błonnik. Żołądek u większości gatunków składa się z czterech komór.
WRuminantiamorpha – klad ssaków parzystokopytnych grupujący przeżuwacze i gatunki bliżej spokrewnione z nimi, niż z resztą współczesnych ssaków.
WScrotifera – klad ssaków obejmujący kopytne, Ferae i nietoperze.
WSiekaczowce, Glires – klad obejmujący gryzonie i zajęczaki.
WSsaki morskie – ssaki, które większość swojego życia spędzają w słonych wodach mórz lub oceanów. Grupa ta obejmuje ponad sto gatunków ssaków wywodzących się od przodków prowadzących lądowy tryb życia. Są wtórnie przystosowane do życia w wodzie. Charakteryzują się dużymi rozmiarami ciała, opływowym kształtem, termoizolacyjnymi właściwościami skóry i – u większości gatunków – przekształceniem kończyn w płetwy. U waleni kończyny tylne zanikły a ogon przekształcił się w poziomo ustawioną płetwę ogonową. U niektórych wytworzyła się płetwa grzbietowa. Większość ssaków morskich utraciła typowe dla ssaków lądowych owłosienie, z wyjątkiem włosów czuciowych.
WTrybosfenidy (Tribosphenida) – klad obejmujący ssaki charakteryzujące się obecnością zębów trybosfenicznych. Wyróżniony przez Malcolma McKennę (1975), który zaliczył do niego kopalne oraz współczesne ssaki łożyskowe i torbacze. McKenna i Bell (1997) oraz Wang i współpracownicy (1998) zaliczyli do trybosfenidów ssaki żyworodne oraz wymarłą grupę Aegialodontia. Trybosfenidy pojawiły się prawdopodobnie na półkuli północnej.
WWhippomorpha – klad ssaków łożyskowych z grupy parzystokopytnych, wyodrębniony w wyniku badań genetycznych i molekularnych wskazujących na bliskie pokrewieństwo między waleniami i hipopotamami. Obejmuje rząd waleni (Cetacea) oraz rodzinę hipopotamowatych (Hippopotamidae), inaczej niż w przypadku tradycyjnej systematyki uznającej walenie i parzystokopytne za odrębne rzędy. Jednak pewne cechy anatomiczne waleni świadczą o ich pochodzeniu od ssaków lądowych. Dane paleontologiczne wskazywały tutaj na różne grupy ssaków kopytnych, w tym parzystokopytnych bądź mezonychów. Wykorzystanie metod biologii molekularnej pozwoliło odkryć, że pokrewieństwo między wielorybami i hipopotamami jest bliższe, niż między hipopotamowatymi a jakimikolwiek innymi współczesnymi ssakami. Odkrycia te doprowadziły do wyróżnienia nowych taksonów, w tym właśnie Whippomorpha. Do współczesnych jego przedstawicieli należą zębowce, fiszbinowce i 2 gatunki hipopotamów, do wymarłych zaś m.in. antrapoteria i wiele grup wymarłych waleni, których bazalne formy zaliczane są do parafiletycznej grupy prawaleni.