20 Żurawie

Żurawie, żurawiowate, żurawie właściwe (Gruidae) – rodzina ptaków z rzędu żurawiowych (Gruiformes). Nazwą żurawie określa się też jedną z podrodzin tej rodziny (Gruinae).

Antigone – rodzaj ptaka z rodziny żurawi (Gruidae).

Grus – rodzaj ptaka z rodziny żurawi (Gruidae).

Koronnik czarny – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae). Zamieszkuje strefę Sahelu i jej okolice. Narażony na wyginięcie.

Koronnik szary – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae). Zamieszkuje głównie suche sawanny w Afryce, na południe od Sahary, chociaż gniazduje w środowiskach nieco bardziej mokrych. Zagrożony wyginięciem. Ptak ten widnieje na fladze i w godle Ugandy.

Koronniki, żurawie koroniaste (Balearicinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny żurawi (Gruidae).

Żuraw australijski – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae) zamieszkujący północną Australię, we wschodniej Australii osiąga wybrzeże południowe. Nielicznie gniazduje na Nowej Gwinei. Nie wyróżnia się podgatunków.

Żuraw białogłowy – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae). Występuje we wschodniej Azji. Narażony na wyginięcie. Nie wyróżnia się podgatunków.Morfologia

Żuraw białoszyi – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae), zamieszkującego wschodnią Azję. Jest narażony na wyginięcie. Nie wyróżnia się podgatunków.MorfologiaPtak ten ma długość ciała 120–153 cm, rozpiętość skrzydeł 160–210 cm i masę 4,75–6,5 kg. Ma różowe nogi i szaro-białe upierzenie ciała, poza upierzeniem w okolicy oczu, które jest czerwone.Zasięg występowaniaŻuraw białoszyi gniazduje w północno-wschodniej Mongolii, północno-wschodnich Chinach i na obszarze południowo-wschodniej Rosji, gdzie działa program Khinganski Nature Reserve. Różne grupy tych ptaków migrują na zimę do południowej Japonii (Kiusiu), w pobliże rzeki Jangcy oraz granicy między Koreą Północną i Koreą Południową. Niekiedy docierają także do Kazachstanu i Tajwanu.LęgiBuduje z trawy wielkie gniazdo. Składa do niego dwa jaja o długości 8,5 cm. Oboje rodzice wysiadują je przez 40 dni.PożywienieŹródłem pożywienia dla tego ptaka są głównie: owady, nasiona, korzenie, rośliny i małe zwierzęta.StatusMiędzynarodowa Unia Ochrony Przyrody po raz pierwszy sklasyfikowała żurawia białoszyjego w 1988 roku, uznając go za gatunek zagrożony. Od 1994 roku nieprzerwanie uznaje go za gatunek narażony na wyginięcie. Zagrożeniem dla tego gatunku jest przede wszystkim postępująca utrata podmokłych siedlisk wskutek ekspansji rolnictwa i wzrostu zapotrzebowania człowieka na wodę. Na świecie pozostało tylko od 6250 do 6750 dzikich osobników żurawia białoszyjego.

Żuraw biały, żuraw syberyjski, żuraw śnieżny – gatunek dużego, wędrownego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Leucogeranus. Jest krytycznie zagrożony wyginięciem.

Żuraw czarnoszyi – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae). Zasiedla wyspowo środkowe i południowo-zachodnie Chiny i północne Indie (Ladakh). Zimowiska położone są niezbyt daleko od terytoriów lęgowych – w południowych Chinach, Bhutanie, niewielka populacja zimuje w północno-wschodnich Indiach, dawniej także w Wietnamie, sporadycznie zalatuje do Nepalu. Gatunek monotypowy.CharakterystykaOgólnie jest cały szary, z ciemnymi lotkami i nogami oraz długim, brudnobiałym dziobem. Ma czarną szyję oraz nagą, czerwoną skórę na szyi. Wymiarydługość ciała: około 139 cm rozpiętość skrzydeł: 2,35 m masa ciała: 5–7 kgŚrodowiskoJego środowisko to tereny podmokłe. Obszary lęgowe położone są na wysokości 2950–4900 m n.p.m., a zimowiska na 1900–3950 m n.p.m.. LęgiGniazdo mieści się na ziemi lub na wodzie. Samica składa zazwyczaj 2 jaja, których inkubacja trwa 30–34 dni. Wysiadują oboje rodzice. Pisklęta są pokryte brązowym puchem. Młode są w pełni opierzone po około 3 miesiącach od wyklucia. Żurawie czarnoszyje osiągają dojrzałość płciową w wieku 2–3 lat. Dożywają 30 lat. PożywienieRyby, żaby, owady oraz rośliny wodne. StatusNarażony na wyginięcie od 1994, wcześniej sklasyfikowany jako zagrożony. W 2014 roku liczebność populacji szacowano na 10 000–10 200 ptaków, ale tendencja jest malejąca. W środkowym Tybecie odnotowano zagęszczenie par wynoszące 2,2 pary na km².

Żuraw indyjski, antygona indyjska – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae) występujący w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz w północnej Australii.

Żuraw kanadyjski – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae), zamieszkujący północną część Ameryki Północnej oraz północno-wschodnią Syberię. Większość populacji wędrowna, zimuje w południowo-zachodniej części USA aż po środkowy Meksyk. Na Florydzie, w Missisipi i na Kubie tworzy niewielkie, osiadłe populacje.

Żuraw koralowy – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae). Kraje, które zasiedla to Angola, Botswana, Kongo, Etiopia, Malawi, Mozambik, Namibia, Południowa Afryka, Tanzania, Zambia, Zimbabwe. Ponad połowa tych żurawi występuje w Zambii. Nie wyróżnia się podgatunków. Jest narażony na wyginięcie.

Żuraw krzykliwy – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny żurawi (Gruidae). Zamieszkuje obecnie Park Narodowy Bizona Leśnego w Kanadzie. Ponadto z ptaków utrzymywanych w niewoli utworzono osiadłą populację w Kissimmee Prairie na Florydzie oraz niewielką populację w Górach Skalistych zamieszkującą Grass Lake National Wildlife Refuge, a zimującą w Bosque del Apache National Wildlife Refuge. Ponadto część ptaków znajduje się w niewoli. Dawniej zamieszkiwały pas od południowo-zachodniej Kanady po jezioro Michigan. Zimowiska znajdowały się na atlantyckim wybrzeżu USA oraz w północnym Meksyku. Ponadto osiadła populacja zamieszkiwała wybrzeża Zatoki Meksykańskiej.

Żuraw mandżurski – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae). Jest drugim co do rozmiaru ciała dzikim żurawiem na świecie. W Azji Wschodniej jest symbolem szczęścia i wierności. Nie wyróżnia się podgatunków.

Żuraw rajski, żuraw błękitny, żuraw Stanleya – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae), występujący w RPA i Namibii. Nie wyróżnia się podgatunków. Narażony na wyginięcie.MorfologiaŻuraw rajski jest ptakiem bardzo smukłym. Duża część podudzia ponad stawem skokowym jest nieopierzona i ciemno ubarwiona. Upierzenie ptaka jest bladoszaroniebieskie. Czubek głowy jest biały, a dziób różowy. Długie ciemnoszare skrzydła opadają prawie do samej ziemi.Długość ciała wynosi około 110–120 cm, rozpiętość skrzydeł 180–200 cm, zaś masa – 4900–5300 g.Zasięg, środowiskoŻuraw rajski zamieszkuje RPA, nie zasiedla jednak większości Prowincji Przylądkowej Północnej i Limpopo. Izolowana populacja występuje w Parku Narodowym Etoszy w Namibii. Środowiskiem życia gatunku są głównie naturalne, trawiaste wyżyny, jednak występuje też w zakrzewieniach i obszarach upraw.PożywienieWszystkożerny. Zjada zarówno owady, kraby, kręgowce, jak i materię roślinną – liście lucerny, kukurydzę i nasiona pszenicy.LęgiMonogamiczny. Gniazdo to platforma z roślin umieszczona na podłożu lub płytki dołek w ziemi wyściełany kamykami, roślinnością i ssaczymi odchodami. W zniesieniu od 1 do 2 jaj. Wysiadują je oba ptaki z pary przez 29–30 dni. Młode około 12 godzin po wykluciu opuszczają gniazdo. Są wobec siebie niezwykle agresywne; agresja częściowo ustępuje, gdy w wieku blisko 15 dni potrafią już same znajdować pożywienie. Uzyskują zdolność lotu po mniej więcej 12 tygodniach życia, a po kolejnych 2 miesiącach stają się w pełni niezależne.

Żuraw stepowy – gatunek dużego ptaka wędrownego z rodziny żurawi (Gruidae). Zamieszkuje pas od wybrzeży Morza Czarnego przez Azję Środkową aż po Mongolię i północno-wschodnie Chiny, niewielka populacja lęgowa także we wschodniej Turcji; mała populacja w północno-zachodniej Afryce wymarła w 2 połowie XX wieku. Zimuje w Afryce Subsaharyjskiej oraz na subkontynencie indyjskim. Do Polski zalatuje wyjątkowo. Nie wyróżnia się podgatunków.Cechy gatunkuBrak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Ciało szaropopielate, głowa i szyja czarne, za okiem białe pióra tworzą charakterystyczny czub. Pióra z szyi zasłaniają pierś. Lotki drugorzędowe wydłużone. Osobniki młodociane mają krótsze lotki i czuby za okiem. Ogólnie są ciemniejsze, a pióra za okiem są szare. Wymiary średnieDługość ciała ok. 90–100 cm, nie licząc ogona – 50–55 cm Rozpiętość skrzydeł ok. 165–185 cm Masa ciała ok. 2–3 kgBiotopSpotykany do wysokości około 3000 m n.p.m.. Zasiedla sawannę, stepy, nieużytki, obszary trawiaste lub kamieniste, także półpustynie i pustynie, jeśli jest dostępna woda. Kiedy gniazduje, wybiera obszary ze skupionymi w zarośla roślinami, np. ostnicą (Stipa) kostrzewą (Festuca) i Artemesia. Podczas zimowania zasiedla nagie wybrzeża jezior, innych zbiorników czy mokradeł. GniazdoNa ziemi, na suchym trawiastym lub pokrytym żwirem terenie. Niekiedy ptaki znoszą nieco roślinności lub kamyków, jednak częściej składają swoje jaja wprost na ziemi lub w wydrapanym zagłębieniu. Przeważnie żurawie stepowe umieszczają swoje gniazda 3 do 4 km od siebie.

Żuraw zwyczajny, żuraw, żuraw popielaty, żuraw szary – gatunek dużego ptaka z rodziny żurawi (Gruidae), zamieszkujący północną i środkową część Eurazji. Do niedawna można go było spotkać w całej Europie. W wyniku osuszania podmokłych lasów zniszczono jego lęgowiska i obecnie na południe od Bałtyku i na południu Europy występuje tylko wyspowo. Ciągły zasięg obejmuje Półwysep Skandynawski, północną Rosję i Azję aż po wschodnią Syberię. Wiosenne powroty w marcu i kwietniu, a jesienne przeloty we wrześniu i październiku. Zimuje na Półwyspie Iberyjskim, we Francji, w Afryce Północnej aż do Sudanu, na Bliskim Wschodzie, w Pakistanie, Indiach oraz południowych i wschodnich Chinach.

Żurawie (Gruinae) – podrodzina ptaków z rodziny żurawi (Gruidae).