Paleontologia – nauka z pogranicza biologii i geologii, zajmująca się organizmami kopalnymi, wyprowadzająca na podstawie skamieniałości i śladów działalności życiowej organizmów wnioski ogólne o życiu w przeszłości. Za pioniera paleontologii uważa się francuskiego uczonego, Gorgesa-Louisa Leclerc, który w XVIII w. wykazał, że skamieniałości to w rzeczywistości szczątki wymarłych organizmów.

Antyczny DNA (aDNA) – DNA wyizolowany z materiału biologicznego pochodzącego od martwych od dawna organizmów.

Efekt Signora-Lippsa – zasada paleontologiczna zaproponowaną przez Philipa W. Signora i Jere'a H. Lippsa, która stwierdza, iż zapis kopalny nigdy nie jest kompletny i ani pierwszy, ani ostatni przedstawiciel w danym taksonie nie jest obecny w zapisie kopalnym.

Egzyna – zewnętrzna warstwa ściany komórkowej zarodników mszaków, paprotników i mikrospory u nasiennych. W wąskim znaczeniu ściana otaczająca ziarno pyłku u roślin nasiennych, podczas gdy jej odpowiednik u zarodników określany jest nazwą egzospor (exosporium).

„Eksplozja kambryjska” (EK) – stosunkowo nagłe pojawienie się ogromnej liczby różnych form makroskamieniałości złożonych form organizmów wielokomórkowych w warstwach geologicznych w okresie pomiędzy 542 i 510 mln lat temu na początku okresu kambru, wyznaczająca początek ery paleozoicznej, a zarazem fanerozoiku. Przodkowie przynajmniej 11 z 32 wyróżnianych typów (phyla) zwierząt mieli pojawić się właśnie w tym okresie w zapisie kopalnym. Badania z 1993 zawężają wybuch od początku około 543 milionów lat do końca 530 mln lat temu, czyli okres o wiele krótszy niż wcześniej uważano.

Fossillagerstätte, Fossil-lagerstätten, Fossil lagerstätten, Fossil lagerstätte – termin paleontologiczny pochodzący z języka niemieckiego oznaczający osady z nagromadzeniem wielkiej liczby doskonale zachowanych skamieniałości.
Grypania spiralis – spiralna skamieniałość prekambryjskiego organizmu opisana w 1899 roku jako gatunek prawdopodobnie eukariotycznego glonu, odkryta w Montanie, Chinach, Indiach oraz we wstęgowych rudach żelazistych formacji Negaunee Iron-Formation w stanie Michigan (USA). Pierwsze skamieniałości tego gatunku opisane przez M.R. Waltera i współpracowników datowano na około 1,3 mld lat, natomiast wiek okazów z Negaunee Iron-Formation szacowany jest na 2,1 miliarda lat (proterozoik), co oznaczałoby, że G. spiralis jest najstarszym znanym wielokomórkowcem. Część badaczy uważa jednak, że skamieniałości te mogą być pozostałością kolonii jednokomórkowych organizmów prokariotycznych. Za niekontrowersyjne najstarsze skamieniałości eukariotyczne uważane są mające ok. 1,6 mld lat okazy z indyjskiej formacji Rohtas (Windhja).

Ichnotakson – takson wyznaczony na podstawie ichnoskamieniałości, czyli skamieniałych śladów działalności zwierząt. Zwykle wyróżniane ichnotaksony to ichnorodzaje i ichnogatunki, których forma zapisu jest analogiczna do rodzajów i gatunków. Również same skamieniałości śladowe o wyraźnych i dających się wyróżnić cechach łączy się w ichnotaksony.
Paleobiologia – nurt w paleontologii, zajmujący się biologiczną interpretacją danych paleontologicznych. Mianem paleobiologii określana też bywa sama paleontologia, ale wówczas gdy zajmuje się zagadnieniami biologicznymi, a nie systematyką.

Instytut Paleobiologii im. Romana Kozłowskiego Polskiej Akademii Nauk zajmuje się badaniami z zakresu paleontologii. Jego siedziba znajduje się w Warszawie.

Paleoekologia – dziedzina nauki, będąca kierunkiem paleontologii, badająca ekologię kopalnych gatunków roślin i zwierząt.
Tafonomia – nauka badająca pośmiertny los szczątków organicznych, zarówno współczesnych, jak i kopalnych (skamieniałości). Pojęcie tafonomia wprowadził paleontolog rosyjski Iwan Jefriemow w 1940 roku.