33 Stanowiska archeologiczne w Wielkiej Brytanii

Avebury – wieś w hrabstwie Wiltshire w Anglii. Znajduje się tam krąg neolityczny głazów otaczający całą wieś, większy i starszy niż w pobliskim Stonehenge. Krąg Avebury obejmuje obszar ponad 11 ha, okolony jest dodatkowo rowem biegnącym pomiędzy dwoma wałami ziemnymi. Obwód zewnętrznego wału ziemnego przekracza 1 km. Na krąg pierwotnie składało się ok. 100 głazów, z których zachowało się jedynie 27. Wewnątrz znajdowały się dwa mniejsze kręgi, z których zachowały się tylko nieliczne głazy.

Beaghmore – stanowisko archeologiczne położone na północny zachód od Cookstown w hrabstwie Tyrone w Irlandii Północnej. Znajdują się na nim pochodzące z epoki brązu kamienne konstrukcje o nieznanym przeznaczeniu, przypuszczalnie będące rodzajem kalendarza astronomicznego.

Biały Koń z Uffington – stylizowana figura o długości 110 m, uznawana za geoglif położona w okolicach miejscowości Uffington, na zboczu góry White Horse Hill. Powstała przez usunięcie roślinności z białego wapiennego podłoża. Szacuje się, że figurę stworzyli Celtowie na przełomie epoki brązu i epoki żelaza.

Broch – typ kamiennych budowli o kształcie masywnej wieży, wznoszonych w epoce żelaza i datowanych na pierwsze wieki n.e. Wszystkie budowle tego typu znajdują się na terenie Szkocji, w większości na Wyspach Szetlandzkich.

Broch w Gurness – pozostałości osady z epoki epoki żelaza, z centralnie położona kamienną wieżą typu broch, położone w Szkocji, na wyspie Mainland nad cieśniną Eynhallow Sound. Ruiny wieży wznoszą się obecnie na wysokość ok. 12 stóp i są otoczone pozostałościami niższych, kamiennych budowli. Na szczyt wieży wiodły kamienne schody.

Castlerigg – neolityczny krąg kamienny, położony ok. 2 kilometrów na wschód od Keswick w hrabstwie Kumbria w Anglii.

Długi człowiek z Wilmington – geoglif znajdujący się zboczach Windover Hill w pobliżu Wilmington w Anglii. Przedstawia zarys człowieka opierającego ręce na dwóch długich kijach. Postać mierzy ok. 70 metrów. Przez długi czas sądzono, że geoglif pochodzi z epoki żelaza, a nawet okresu neolitycznego. Jednakże badania archeologiczne z 2003 roku wykazały, że mógł powstać w połowie XVI wieku.

Fort Navan – starożytny zabytek, istniejący od późnej epoki brązu, w hrabstwie Armagh, na terenie Irlandii Północnej, dawne grodzisko Emain Macha, starożytna i średniowieczna stolica królestwa Ulaidu.

Garth Hill – góra w południowej Walii, o wysokości 307 m n.p.m. Ze względu na swoje położenie i wysokość bywa utożsamiana z Ffynnon Garw – fikcyjną górą/wzgórzem, opisanym w książce O Angliku, który wszedł na wzgórze, a zszedł z góry, Christophera Mongera.

Giant's Ring – stanowisko archeologiczne w Irlandii Północnej, na południowych przedmieściach Belfastu. Zachował się tu okrągły nasyp o średnicy 180 m. W czasach przedhistorycznych prawdopodobnie odbywały się tu zgromadzenia plemienne. Mogło to być też miejsce pochówku zmarłych. Pośrodku przestrzeni ograniczonej przez nasyp znajduje się olbrzymi dolmen o nieustalonym pochodzeniu.

Gigant z Cerne Abbas – figura nagiego mężczyzny z zaznaczonymi schematycznie żebrami, sutkami i penisem w stanie wzwodu, wykonana za pomocą rowków w podłożu o szerokości i głębokości ok. 30 cm.

Jewry Wall – mur będący pozostałością po rzymskiej łaźni publicznej, znajdujący się w Leicester, w hrabstwie Leicestershire, w środkowej Anglii. Został wzniesiony w II w. n.e. W średniowieczu przekształcono go we fragment muru będącego ogrodzeniem kościoła św. Mikołaja. W I połowie XX wieku przeprowadzono w jego pobliżu badania archeologiczne. Obecnie znajduje się pod opieką organizacji English Heritage. Znajduje się na liście zabytków klasy I.

Krąg kamienny w Boskednan – kamienny krąg megalityczny położony w pobliżu miejscowości Boskednan, ok. 6 km na północny wschód od Penzance w Kornwalii. Tradycyjnie nazywany jest Nine Maidens.

Maes Howe – neolityczny kurhan z komorą grobową, do której prowadzi kilkumetrowe wąskie przejście, znajdujący się na Orkadach w Szkocji. Jego średnica wynosi 35 m, a wysokość 7 m. Został zbudowany ok. 5000 lat temu, zatem jeszcze przed powstaniem piramid egipskich. Jest najwspanialszym przykładem grobowca komorowego w północno-zachodniej Europie, jednocześnie zachowując unikatowy, nigdzie indziej niespotykany typ budowy. W 1999 r. został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Megality ze Stenness – neolityczne kamienie znajdujące się w pobliżu wioski Stenness na Orkadach. Razem z innymi podobnymi obiektami tworzą tzw. Serce neolitycznych Orkadów wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Mên-an-Tol – mała grupa stojących kamieni położona przy drodze Madron-Morvah w Kornwalii. Oddalona jest kilka kilometrów od Madron w kierunku północno-zachodnim. Miejscowi nazywają ją również "Crick Stone".

Mitchell's Fold – kamienny krąg z epoki brązu położony w okolicach wsi White Grit, w hrabstwie Shropshire, w zachodniej Anglii. Położony jest na wysokości ok. 330 metrów n.p.m. Znajduje się pod opieką organizacji English Heritage.

Nine Maidens, pol. "Dziewięć sióstr" – rząd dziewięciu kamieni megalitycznych w Kornwalii, między St Columb Major a Wadebridge.

Pontnewydd Cave – jaskinia położona w dolinie rzeki Elwy w walijskim hrabstwie Denbighshire. Stanowisko archeologiczne z okresu środkowego paleolitu.

Ring of Brodgar - neolityczny krąg kamienny znajdujący się na wyspach Orkady, w Szkocji. Znajduje się na światowej liście dziedzictwa UNESCO.

Rollright Stones – kompleks trzech megalitycznych stanowisk, położonych na granicy hrabstw Oxfordshire i Warwickshire w Wielkiej Brytanii. Zbudowane z lokalnych oolitów, każde z trzech stanowisk w innym czasie, między IV a II tysiącleciem p.n.e.

Silbury Hill – liczący ponad 4500 lat kopiec w południowej Anglii, w hrabstwie Wiltshire. Jest to najwyższy wykonany przez człowieka kopiec w Europie i jeden z największych na świecie, ma 40 m wysokości i 167 m średnicy. Istnieje kilka teorii dotyczących sposobu powstania kopca, dwie z nich to:zbudowany w formie sześciobocznej piramidy, obsypanej ziemią; zbudowany w formie spiralnej drogi procesyjnej, zasypanej później ziemią.

Skara Brae – najlepiej zachowane osiedle neolityczne, znajdujące się na głównej wyspie archipelagu Orkadów. Ze względu na wyjątkowe znaczenie historyczne tego miejsca Skara Brae zostało wpisane w roku 1999 na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Skarb ze Staffordshire – skarb złotych przedmiotów z VII-VIII wieku odnaleziony 5 lipca 2009 roku na polu w hrabstwie Staffordshire. Jest to największe dotąd znalezisko archeologiczne tego typu z okresu anglosaskiego.

Star Carr – otwarte stanowisko archeologiczne z okresu mezolitu, położone na równinie torfowej około 8 kilometrów na zachód od Scarborough w północno-wschodnim Yorkshire. Eponimiczne dla jednej z najważniejszych wczesnomezolitycznych jednostek kulturowych Niżu Europejskiego, związanej z lokalnym wariantem wczesnego kompleksu maglemoskiego.

Stonehenge – jedna z najsłynniejszych europejskich budowli megalitycznych, pochodząca z epok neolitu i brązu. Kromlech ten położony jest w odległości 13 km od miasta Salisbury w hrabstwie Wiltshire w południowej Anglii. Najprawdopodobniej związany był z kultem Księżyca i Słońca. Księżyc mógł symbolizować tutaj kobietę, Słońce – mężczyznę. Składa się z wałów ziemnych otaczających duży zespół stojących kamieni. Obiekt od 1986 roku jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO wraz z Avebury oraz innymi okolicznymi stanowiskami neolitycznymi. Stonehenge ma status Scheduled Ancient Monument od 1882 roku, kiedy wprowadzono pierwszą legislację w celu ochrony historycznych zabytków w Wielkiej Brytanii. Właścicielem Stonehenge jest Korona Brytyjska, a zarządza nim organizacja English Heritage.

Sutton Hoo – stanowisko archeologiczne we wschodniej Anglii, na południe od Woodbridge w Suffolk, w którym znajduje się symboliczny anglosaski grób królewski (cenotaf) odnaleziony w 1939 przez archeologa-samouka Basila Browna.

Sweet Track – prehistoryczna droga przeprawowa przez mokradła Somerset Levels w Anglii, w hrabstwie Somerset. Najstarsza ze znanych świadomie poprowadzonych dróg w Europie, której budowa sugeruje prowadzenie przemyślanych prac inżynierskich. Badania dendrochronologiczne budulca drewnianego umożliwiły dokładne podanie wieku drogi. Została wykonana w roku 3807 lub 3806 p.n.e. Uważa się, że jest to najstarsza zachowana droga na świecie. Druga co do wieku prehistoryczna droga w hrabstwie, Abott's way pochodzi z roku 2000 p.n.e.

Verlamion lub Verlamio – główny ośrodek plemienia celtyckiego Catuvellauni od I wieku p.n.e. do ok. 43 n.e., czyli inwazji Rzymian na Brytanię.

Verulamium – rzymskie miasto znajdujące się na obszarze obecnego miasta St Albans w hrabstwie Hertfordshire w Anglii. Miasto położone było nad rzeką Ver. Verulamium to było największym obok Londinium ośrodkiem rzymskim w Brytanii i od ok. 60 r. n.e. było stolicą (municipium) rzymskiej Brytanii.

Vindolanda – obóz rzymski położony na terenie Brytanii pomiędzy rzekami Tyne i Solway. Zbudowany w I wieku, a opuszczony najprawdopodobniej wiosną lub wczesnym latem 105 roku. Stacjonująca tam jednostka miała wzmocnić wyprawę wojenną cesarza Trajana do Dacji.

West Kennet Long Barrow – neolityczne cmentarzysko datowane na ok. 3600 p.n.e., położone 2,5 km na wschód od Avebury. Zostało odkryte w XVII wieku przez Johna Aubreya.

Y Gaer – pozostałości rzymskiego fortu, znajdujące się w środkowej Walii, około 2 km na zachód od miasta Brecon. Opiekę nad zabytkiem sprawuje Cadw.