W

Badnjak, Badniak – zwyczaj ludowy praktykowany wśród Słowian południowych, polegający na paleniu w Wigilię Bożego Narodzenia pniaka lub gałęzi o cechach antropomorficznych, zwłaszcza z symbolizującymi brodę rozgałęzionymi korzeniami. Z iskier płonącego Badnjaka wróży się urodzaj na następny rok.

W

Bryja – rzadka kasza lub zacierka, potrawa charakterystyczna dla starożytnych Germanów, Celtów i Słowian sporządzana na bazie rozgotowanego ziarna lub kaszy, która stanowiła ich podstawowy rodzaj pożywienia, a także nazwa tradycyjnej śląskiej potrawy przyrządzanej na Boże Narodzenie. Słowo bryja, breja, brejka, braha, niem. Brei jest pochodzenia celtyckiego. Również antyczne przekazy pisane wyraźnie stwierdzają, że Germanie spożywali powszechnie owies w postaci bryi, podobnie też poświadczona jest konsumpcja owsa przez Celtów.

W

Diduch, okłót – w tradycji wschodniosłowiańskiej i góralskiej pierwszy skoszony podczas żniw snop pszenicy i owsa lub niemłóconego żyta, ustawiany kłosem do góry w kącie izby na Szczodre Gody, a obecnie na Boże Narodzenie. Uważany był za wróżbę urodzaju w następnym roku i traktowany jako swego rodzaju talizman przeciw złym mocom. Trzymano go w domu do Trzech Króli, a następnie rytualnie palono. Na Lubelszczyźnie zwany też królem. Na południu Małopolski w Gorcach i okolicy zwany w gwarze Białych Górali łokótem.

W

Gaik – ludowe święto słowiańskie poświęcone witaniu wiosny polegające na obchodzeniu wsi z ozdobionymi roślinami - najczęściej gałęziami lub małymi drzewkami.

W

Gaik zielony – gałąź zielona, najczęściej sosnowa lub świerkowa, przystrojona ozdobami z papieru, wydmuszkami jaj, czasem dzwoneczkami, wstążeczkami itp. Gaik zielony był związany z ceremoniami towarzyszącymi nadejściu wiosny. W niektórych regionach Polski obrzęd gaika był powtarzany także na Wielkanoc lub Zielone Świątki.

W

Gromnica – słowiańskie i chrześcijańskie święto upamiętniające Ofiarowanie Pańskie 2 lutego i 15 lutego. W ludowym kalendarzu ten dzień stanowił zmianę pory roku: u Słowian wschodnich oraz zachodnich zwykle oznaczał środek lub przełom zimy i pierwsze spotkanie z wiosną, u Słowian południowych – granicę pomiędzy zimą a wiosną.

W

Jańskie rajtowanie – serbołużycki obyczaj ludowy, związany z obchodami nocy świętojańskiej. Współcześnie praktycznie wymarły, podtrzymywany jest w jednej tylko wsi Kozle koło Drebkau na Dolnych Łużycach.

W

Jare Święto – w kulturze słowiańskiej kilkudniowy cykl obrzędowy związany z zakończeniem zimy i powitaniem wiosny.

W

Kolędowanie – obrzęd ludowy praktykowany przede wszystkim w kulturach rolniczych i pasterskich przez Słowian i Rumunów, polegający na tym, że grupy kolędników odwiedzały poszczególne gospodarstwa z życzeniami pomyślności w Nowym Roku, za co otrzymywały od gospodarzy dary w postaci jedzenia lub drobnych datków pieniężnych. Terminem kolęda określano dawniej zarówno sam obrzęd, jaki i podarunki składane kolędnikom, a także śpiewane przez nich specjalne pieśni życzące. Dawni Słowianie nazwy tej używali również odnośnie do Święta Godowego. Kolędowaniem nazywano również rytuał obchodzenia domów przez grupy przebierańców z okresie Zapustów i Wielkanocy.

W

Kołacz – u dawnych Słowian pieczywo obrzędowe, zwłaszcza weselne, wypiekane z mąki pszennej lub żytniej. Jego odmianą był korowaj. Nazwa kołacz pochodzi od kolistego kształtu pieczywa.

W

Korowaj – rodzaj kołacza, tradycyjnego, obrzędowego pieczywa pszennego lub żytniego, najczęściej weselnego. W Polsce przejęty z tradycji wschodniej.

W

Kostroma – w wierzeniach Słowian wschodnich personifikacja wiosny i płodności, prawdopodobnie echo umierającej i zmartwychwstającej bogini regulującej cykl wegetacyjny.

W

Kurek dyngusowy – jeden z najbardziej popularnych polskich ludowych zwyczajów wiosennych, obchodzony w okresie wielkanocny. Zamiennie występują nazwy: „kurek” „kogut”(ek), „kogucik”.

W

Kurentowanie – słowiański ludowy obyczaj wiosenny dziś głównie uprawiany w Słowenii.

W

Noc Kupały – słowiańskie święto związane z letnim przesileniem Słońca, obchodzone w czasie najkrótszej nocy w roku, co przypada około 21-22 czerwca. W krajach anglosaskich pod nazwą Midsummer, w germańskich Mittsommerfest. Kościół katolicki, nie mogąc wykorzenić corocznych obchodów Sobótki z wywodzącej się z wierzeń słowiańskich obyczajowości, podjął próbę zasymilowania święta z obrzędowością chrześcijańską.

W

Oczepiny to dawny obrzęd weselny znany u większości ludów słowiańskich, podczas którego panna młoda symbolicznie przechodziła ze stanu panieńskiego w zamężny. Nazwa oczepiny pochodzi od czepca, nakrycia głowy, jakie nosiły mężatki w miejsce panieńskiego wianka.

W

Podpłomyk – najstarsza forma chleba, rodzaj prymitywnego pieczywa w postaci małego placka przygotowanego z mąki i wody bez użycia drożdży oraz pieczonego na żarze.

W

Postrzyżyny – w kulturze dawnych Słowian obrzęd polegający na rytualnym obcięciu włosów dziecku płci męskiej, zazwyczaj kończącemu 7 lat, połączony z nadaniem imienia. Rytuału postrzyżyn dokonywał ojciec lub osoba obca, wchodząca w ten sposób w sztuczne pokrewieństwo z dzieckiem. Od obcięcia włosów syn stawał się pełnoprawnym członkiem rodziny i przechodził spod opieki matki pod zwierzchnictwo ojca.

W

Ptasie wesele – serbołużycki obyczaj ludowy.

W

Pusta noc to na Kaszubach nazwa ostatniej nocy przed pogrzebem zmarłej osoby. W ów wieczór przed pogrzebem ludzie gromadzili się w domu nieboszczyka, aby tam odmówić różaniec. Po odmówieniu modlitw w intencji zmarłego nie rozchodzili się do swoich domów, lecz pozostawali w domu żałoby, aby do rana lub jedynie przez parę godzin śpiewać pieśni pustonocne.

W

Rabosz – używany w średniowiecznej Europie i później, kawałek drewna z wykonanymi nacięciami zapisującymi ważne dane, o których zamierzano pamiętać, np. liczbę posiadanych zwierząt hodowlanych, ilość zebranego ziarna, snopów itp.

W

Sabat – w nowożytnych wierzeniach ludowych legendarny nocny zlot czarownic i demonów na narady, ucztę i zabawy. Odbywał się przeważnie na łysych szczytach trudno dostępnych gór podczas pełni księżyca. O udział w nim oskarżano najczęściej kobiety podczas procesów o czary.

W

Slava – chrześcijańskie święto rodzinne, obchodzone przez prawosławnych mieszkańców Europy, podczas którego czci się pamięć świętego patrona danej rodziny. Zwyczaj ten, praktykowany przede wszystkim w Serbii, gdzie uchodzi za ważny element narodowego dziedzictwa, jest elementem kultury obecnym w serbskiej diasporze na całym świecie. Obchodzą je również Serbowie przebywający w Polsce.

W

Stypa – u Słowian uroczysta uczta organizowana z powodu śmierci kogoś bliskiego lub znanej osoby, wojownika albo wodza. Uczty takie organizowano na cmentarzach zwanych żalnikami, co u Słowian wschodnich i południowych przetrwało w postaci połączonych z ucztowaniem obchodów Zaduszek.

W

Swaćba – inaczej wesele, staropolska, słowiańska forma ślubu, uroczysta ceremonia zawarcia małżeństwa polegająca na złożeniu przysięgi przed bogami w obecności żercy lub swata.

W

Ścinanie kani – kaszubski obrzęd ludowy towarzyszący w tym regionie obrzędowości świętojańskiej, polegający na rytualnym, zwyczajowym straceniu kani, ptaka uznawanego dawniej na Kaszubach za symbol zła.

W

Śmigus-dyngus – zwyczaj pierwotnie zachodniosłowiański, a wtórnie związany z Poniedziałkiem Wielkanocnym w kościele katolickim. Współcześnie posiada wiele regionalnych nazw.

W

Tryzna – obrzęd pogrzebowy u dawnych Słowian.

W

Zażynki – słowiański ludowy obyczaj związany z początkiem żniw.