WAdźanta – grupa wzgórz w Indiach w stanie Maharasztra, na terenie dawnego księstwa Hajderabadu. W ich zboczach, nad doliną rzeki Waghory, wykutych jest 30 pieczar z unikatowymi malowidłami o tematyce buddyjskiej. Cztery groty to ćajtje – miejsca kultu, zaś pozostałe to wihary – miejsca zamieszkania i gromadzenia się mnichów. Groty powstały między II wiekiem p.n.e. a VII wiekiem n.e. Wiele z nich wykuto za czasów Guptów. Część grot nie została ukończona, prawdopodobnie z uwagi na brak funduszy związany z zanikiem buddyzmu na półwyspie dekańskim. Groty zostały odkryte w 1819 przez grupę angielskich myśliwych. Zespół grot w Adźancie znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
WAmoghawadżra — indyjski mnich buddyjski, misjonarz i tłumacz.
WArjadewa chiń. Tipo (提婆); kor. Chep'ara; jap. Daibara; wiet. Dê Ba La. Chiń. Shengtian (聖天); kor. Sŏngch'ŏn; jap. Shōten; wiet. Thánh Thiên – filozof buddyjski z II/III wieku n.e.
WAsanga − żyjący w Indiach IV w.n.e. filozof indyjski, twórca szkoły filozoficznej jogaćara należącej do kręgu buddyzmu mahajany. Asanga jest współautorem 5 siastr buddyjskich przekazanych poprzez niego przez Maitreję. Owych pięć siastr Asangi to:Ornament Urzeczywistnienia Ornament Zbiorów Sutr Siastra o Naturze Buddy (Uttaratantrasiastra) Rozróżnienie Zjawisk od Czystej Istoty Rozróżnienie Środka od Skrajności
WAśwaghosza, skr. Aśvaghoṣa, devanāgarī: अश्वघोष – indyjski filozof-poeta.
WDignāga - indyjski scholastyk buddyzmu mahajany. Jeden z twórców epistemologii, buddyjskiego logicznego wnioskowania, prawomocnego poznawania. Student dzieł Wasubandhu, współtwórcy przekazu nauk o naturze Buddy od Maitrei przekazanego przez Asangę.
WGandhāra – sanskrycka nazwa dawnego państwa położonego częściowo na terenie dzisiejszego Afganistanu i Pakistanu.
WLankavatara Sutra – jest jedną z najważniejszych sutr buddyzmu mahajany i wadżrajany. Zgodnie z tradycją, zawiera słowa Buddy po jego dotarciu na wyspę Lanka (demonów). Sutra ta rozpowszechniła się w buddyjskich tradycjach Chin, Tybetu i Japonii. Jest filarem chińskiego chanu, koreańskiego sŏnu i japońskiego zenu. Często znana pod skróconą nazwą Lanka.
WLokakszema – pierwszy tłumacz sutr mahajany w Chinach.
WMahakaśjapa – bramin z kraju Magadha w Indiach, jeden z głównych uczniów Buddy, jego następca i pierwszy patriarcha tradycji chan (zen).
WNagardżuna – żyjący w II wieku twórca filozofii madhjamiki. Jego dzieło Mula Madhjamaka Karika jest podstawą, z której wyrosło kilka filozoficznych szkół buddyjskich, objaśniających pustkę wszystkich zjawisk.
WNalanda – buddyjski klasztor i uniwersytet założony w V wieku, w północno-wschodnich Indiach, na terenie dzisiejszego stanu Bihar. Jedna z najstarszych placówek edukacyjnych na świecie, jednocześnie obok Wikramasili największa i najsławniejsza tzw. mahāvihāra. W 2016 roku obiekt wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
WPataczara – jedna z najwcześniejszych uczennic i wyznawczyń Buddy.
WPosągi Buddy w Bamianie – nieistniejące posągi, które znajdowały się w środkowym Afganistanie, w prowincji Bamian, niedaleko jezior Band-e Amir.
WPradźapati Gautami – macocha Siakjamuniego Gautamy. Zasłynęła z tego, że doprowadziła do zgody Buddy, na przyjęcie pierwszej grupy kobiet do buddyjskiego stanu mnisiego.
WSańći, miejscowość w Indiach w stanie Madhya Pradesh. Słynie z zespołu architektektury buddyjskiej, w skład którego wchodzą trzy stupy, ruiny świątyń i klasztorów. Najbardziej znana jest stupa nr 1, zwana Wielką Stupą. Zaczęto ją wznosić w III w. p.n.e. za panowania Aśoki Wielkiego, ale potem kilkakrotnie przebudowywano. Stupę otacza tradycyjne kamienne ogrodzenie zwane wedika, zakreślające obszar świętej wędrówki – pradakszina. W obręb uświęconego obszaru prowadzą cztery bramy – torana – z których szczególnie wschodnia zasługuje na uwagę ze względu na bogatą dekorację rzeźbiarską. Brama stanowi imitację konstrukcji drewnianej wykonaną w kamieniu. Jej powierzchnia zawiera liczne przedstawienia z życia Buddy. Jednak nie pojawia się postać samego założyciela religii, a jedynie jego emblematy: drzewo bodhi, odciśnięte ślady stóp, koń bez jeźdźca. Występują również przedstawienia niebuddyjskie, np. bogini Lakszmi, małżonki Wisznu. Najbardziej znaną rzeźbą tej bramy jest Jakszi z drzewem Jest to postać kobieca przedstawiająca nimfę drzew, wkomponowana w narożnik pomiędzy filar i belkę poprzeczną bramy. Dekoracja powstała w I w. n.e., za dynastii Satawahanów. Napis fundatorski głosi, że wykonali ją rzeźbiarze kości słoniowej z miasta Widisia. Stupa została opuszczona w XIV wieku. Ponownie odkryta przez armię brytyjską w 1818. W latach 1912–1919 odnowiona przez służby archeologiczne Indii kierowane przez Johna Marshalla. W 1989 została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
WSarnath – miejscowość w północnych Indiach, położona 13 kilometrów na wschód od Waranasi. Jedno z czterech najświętszych miejsc buddyzmu, w którym według tradycji Budda Siakjamuni wygłosił swoje pierwsze kazanie na temat „Wprawienia w Ruch Koła Dharmy”, zwane Dharmaczakraprawartana. Pięciu ascetów uczestniczących w tym wykładzie zainicjowało potem zgromadzenie Sangha. W III wieku p.n.e. staraniem nawróconego na buddyzm cesarza Aśoki wzniesiono w Sarnath min. kompleks klasztorny, figurującą we współczesnym godle Indii kolumnę oraz wysoką na 34 metry stupę Dhamekh.
WSautrāntika – należy do wczesnych szkół buddyjskich. Oddzieliła się od sarvāstivādy w latach pomiędzy 50 p.n.e. i 100 n.e. Nazwa nawiązuje do autorytetu wczesnych pism kanonu palijskiego oraz odwrotu od ówcześnie nowych poglądów o metafizyce, etyce i psychologii i oznacza „tych, co opierają się na pismach sutt”. Obecnie traktowana jest jako jeden z poglądów do stopniowego zrozumienia natury rzeczywistości zwanej z sanskrytu siunjata.
WŚantideva – buddyjski mnich, uczony oraz mahasiddha z indyjskiego Uniwersytetu Nalanda. Jest kluczowym komentatorem doktryny madhjamaka dla obecnej mahajany. Znany jest głównie z kompleksowego dzieła „Przewodnik po Ścieżce Bodhisattwy” opisującego postępowanie etyczne mahajany.
WUppalawanna – jedna z głównych uczennic i wyznawczyń Buddy. Słynęła z ponadnaturalnych mocy.
WWasubandhu – uczony i mnich buddyjski, razem ze swym bratem Asangą, jeden z założycieli buddyjskiej szkoły jogaczara. Wasubandhu jest jednym z najbardziej wpływowych filozofów w całej historii buddyzmu.
WWczesny buddyzm – pierwszy okres w historii buddyzmu, który rozpoczął się wraz z podjęciem działalności przez historycznego Gautamę Buddę (Siakjamuniego), a zakończył pierwszą schizmą i powstaniem wczesnych szkół buddyjskich.