WTkactwo – dział przemysłu włókienniczego i rzemiosła zajmujący się wytwarzaniem tkanin oraz ich wykończeniem. Jedno z najstarszych rzemiosł uprawianych przez człowieka. Jego początki sięgają neolitu. Powstały wtedy najstarsze, pionowe warsztaty tkackie.
WAtena – w mitologii greckiej bogini mądrości, sztuki, sprawiedliwej wojny oraz opiekunka miast, m.in. Aten i Sparty. Jest jedną z dwunastu głównych bogów olimpijskich. Jej atrybutami są: włócznia,tarcza i łuk. Jej świętym zwierzęciem jest sowa, a rośliną – oliwka. Jej rzymskim odpowiednikiem jest Minerwa.
WBardko – proste urządzenie do tworzenia przesmyku. Wykonane z cienkich listewek drewnianych lub twardej skóry, służy obecnie wytwórcom ludowym do produkcji pewnego rodzaju pasmanterii ozdobnej, tzw. krajek.
WBidło – potoczna, skrócona nazwa mechanizmu bidłowego. Bidło dobija każdy wprowadzony wątek do krawędzi tkaniny, tworząc kolejne jej elementy. Bidło spełnia też inne, dodatkowe funkcje. Stanowi bieżnię dla czółenka i jest elementem napędzającym inne mechanizmy.
WBłąd tkacki – wada tkaniny, obniżająca jej walory użytkowe i estetyczne. Błędy tkackie mogą powstawać zarówno w trakcie procesu tkania, jak i podczas procesu wykończania tkaniny. Duża część błędów powstaje w wyniku niewłaściwego przygotowania osnowy i wątku w dziale przygotowawczym tkalni. Również uszkodzenia i niewłaściwa regulacja mechanizmów krosna są przyczyną powstawania błędów. Stosowanie niewłaściwych węzłów do łączenia nitek i likwidacji zrywów jest również przyczyną błędów.
WTamil Nadu Handloom Weavers' Cooperative Society, tam. தமிழ்நாடு கைத்தறி நெசவாளர் கூட்டுறவு சங்கம் (கோ-ஆப்டெக்ஸ்; powszechnie znane jako Co-optex – spółdzielnia tradycyjnych tkaczy krosna ręcznego z indyjskiego stanu Tamilnadu. Spółdzielnia jest pod kontrolą Departamentu Krosien Ręcznych, Rzemiosła Artystycznego, Tekstyliów i Khadi Rządu Tamilnadu. Organizacja posiada szereg punktów handlowych w stanie. Co-Optex posiada również międzynarodową gałąź, Co-optex International, która eksportuje swoje produkty do Niemiec, Francji, Holandii, Belgii, Hiszpanii, Szwajcarii, Kanady, Grecji, Hongkongu, Wielkiej Brytanii czy RPA.
WFilc – wyrób włókienniczy otrzymywany przez spilśnianie tkanin, zwłaszcza wełnianych. Rozróżnia się dwa rodzaje filców: filce bite, uzyskiwane przez bezpośrednie folowanie włókien, oraz filce tkane, uzyskiwane przez folowanie powierzchni tkanin.
WFontanna Tkacza – fontanna-pomnik stojąca w centralnej części Rynku w Chojnowie przedstawiająca postać tkacza.
WIxchel, Ix Chel – bogini brzemienności, porodu, medycyny i tkactwa w mitologii Majów.
WKądziel − w przemyśle włókienniczym pęk włókien do przędzenia, umocowany na krążku przęślicy lub kołowrotka.
WKołowrotek – urządzenie mechaniczne do wytwarzania przędzy z włókien. Dawniej bardziej powszechne, szczególnie w wytwórstwie chałupniczym, obecnie dość rzadko używane.
WKrajki – brzegowe fragmenty tkaniny w postaci pasków o szerokości od 8 do 20 mm, biegnących wzdłuż po obu jej stronach. Ich struktura i wygląd są zwykle inne od reszty tkaniny. Zabezpieczają tkaninę zarówno w procesie tkania, jak i wykończenia.
WKrajka – dekoracyjny wyrób ludowy, w postaci wąskiego paska, barwnie tkany przy użyciu bardka lub wykonywany techniką tkania tabliczkowego.
WKrosno chwytakowe – typ krosna tkackiego.
WKrosno tkackie – urządzenie, mechaniczne (maszyna) lub ręczne, do wytwarzania (produkcji) tkanin. Tkanina powstaje przez połączenie dwóch, prostopadłych do siebie, układów nitek według odpowiedniego splotu. Surowcem do produkcji tkanin jest przędza tkacka.
WKrzywkowy mechanizm przesmykowy – jeden z mechanizmów krosna tkackiego, najprostszy typ mechanizmu przesmykowego.
WMaszyna żakardowa, mechanizm żakardowy, maszyna Jacquarda, urządzenie Żakarda – mechanizm przesmykowy umożliwiający sterowanie pojedynczymi nitkami osnowy, wynaleziony w 1805 przez Josepha Marie Jacquarda. Stosowany w krosnach tkackich i maszynach dziewiarskich do tworzenia skomplikowanych, wielkoformatowych wzorów.
WMotowidło – przyrząd służący do odmierzania i zwijania w motki nici lub przędzy.
WNeit – w mitologii egipskiej bogini matka, pierwotnie dolnoegipskie lokalne bóstwo miasta Sais.
WNić krawiecka, nić szwalnicza – wyrób włókienniczy o strukturze walcowatej, ciągłej. Powstaje etapowo przez skręcenie stosunkowo krótkich włókien lub drobnych włókien ciągłych w procesie przędzenia w półprodukt: przędzę, która następnie skręcana jest w nić. Przędzenie może być wykonywane chałupniczo (ręcznie) lub przemysłowo w przędzalni (mechanicznie). Uważa się, że 95% produkowanych nici krawieckich ma zastosowanie komercyjne albo przemysłowe.
WPasmanteria, wyroby pasmanteryjne, wyroby szmuklerskie, dawniej pasamony, wyroby pasamoniczne – wyroby włókiennicze używane, jako ozdoba, wzmocnienie lub ochrona brzegów, do obszywania brzegów ubiorów, tkanin dekoracyjnych, obić tapicerskich. Ich wytwarzaniem zajmowali się szmuklerze, zwani też pasamonikami.
WPerebory – ornament tkacki wykonany techniką wybierania, tworzący wzorzyste pasy, w którym partie deseniowe tkane są jednocześnie z gładkim płótnem, co nadaje im wypukły charakter. Technika ta nie jest wykorzystywana na całości lnianej tkaniny, a jedynie w pojawiającym się pasowo ornamencie. Perebory zdobiły obrusy, koszule, spódnice, ręczniki – były tkane razem z płótnem na określoną rzecz. Sposób tkania sprawiał, iż technika ta do złudzenia przypominała haft wykonany przy pomocy igły i nitki. Choć perebory polskie wykazują duże podobieństwo z do perebor białoruskich czy ukraińskich, występuje kilka cech które stanowią o ich odrębnym charakterze:układy pasowe ornamentów wyraźnie symetryczny charakter rzadkie występowanie elementów grzebykowatych i schodkowych brak zakończeń haczykowatych tworzących meandry
WPikowanie tkanin polega na zszywaniu dwóch tkanin, przedzielonych dla ocieplenia, miękką, grubą wełną, bawełną lub innym materiałem. Ma to głównie na celu równomierne rozłożenie materiału ocieplającego, daje też pewne możliwości dla artystycznego projektowania i wykonania tkaniny.
WPionowy warsztat tkacki – warsztat tkacki o konstrukcji pionowej do ręcznego wytwarzania tkanin dekoracyjnych o ograniczonej długości, np. gobelinów. Ze względu na specyficzną technikę tworzenia gobelinów, zwanych też kilimami grzebyczkowymi, pionowy układ tkaniny ułatwia twórcy jej wykonywanie i obserwowanie efektów swojej pracy. Obecnie pionowy warsztat tkacki nazywany jest ręcznym krosnem pionowym.
WPrzesmyk tkacki – to przestrzeń między warstwami nitek osnowy, utworzona przez mechanizm przesmykowy, umożliwiająca wprowadzenie wątku tworzącego element tkaniny.
WPrzędza – wyrób włókienniczy o strukturze walcowatej, ciągłej, powstający przez skręcenie pasma włókien w procesie przędzenia. Przędzenie może być wykonywane chałupniczo (ręcznie) lub przemysłowo w przędzalni (mechanicznie). Przędza jest półproduktem do produkcji tkanin, dzianin, koronek, plecionek, lin, nici itp.
WPrzęślica – jedno z narzędzi używanych do przędzenia służące do umocowania kądzieli. W najprostszej formie jest drążkiem na którym kądziel przytrzymuje się tasiemką, noszonym przez praworęczną prządkę – prząśniczkę w lewej ręce, podczas gdy prawa ręka przędzie nić za pomocą wprawianego w ruch wirowy krótszego drążka zwanego wrzecionem, często obciążonego przęślikiem. Ta forma przęślicy, jak wynika z licznych przedstawień na ceramice i w malarstwie, była popularna i w starożytnej Grecji, i w dziewiętnastowiecznej Europie zachodniej.
WPrzęślik − ciężarek przymocowany do wrzeciona przy ręcznym wykonywaniu przędzy z lnu i wełny.
WSplot panamowy – splot pochodny splotu płóciennego. W splocie płóciennym długość przeplotu wątku i osnowy jest taka sama i wynosi 1, a jego wyróżnik splotu to: Wydłużenie przeplotu o dwie nitki wzdłuż osnowy i wątku daje splot panamowy regularny: (0,0,3,0,0). Ilustruje to zamieszczony rysunek. Wydłużenie przeplotu o 2 nitki tylko wzdłuż wątku daje splot rypsowy.
WSplot płócienny – jeden z podstawowych splotów tkackich, który jest jednocześnie podstawą do tworzenia splotów pochodnych. W splocie tym wykonywane są tkaniny potocznie nazywane płótnem. Wielkość przeplotu osnowy i wątku jest taka sama i wynosi 1, co oznacza się wyróżnikiem splotu
WSplot rypsowy – splot pochodny splotu płóciennego. W splocie płóciennym długości przeplotów wątku i osnowy są sobie równe i wynoszą 1. Zapisuje się to w postaci wyróżnika splotu
WSprang – antyczna technika tkacka wywodząca się prawdopodobnie ze starożytnego Egiptu. Jest starsza od technik dziewiarskich. Polega ona na formowaniu z jednej nici rozciągliwych oczek. W niektórych krajach europejskich przetrwała do czasów współczesnych w tkactwie ludowym, np. w Czechach i na Słowacji.
WTkactwo tabliczkowe – jedna z najstarszych technik tkackich, obecnie stosowana już tylko w tkactwie artystycznym i ludowym do wykonywania ozdobnych krajek, pasków itp. Tabliczki tkackie były rozpowszechnione w średniowieczu.
WTkacz - pracownik przemysłu włókienniczego lub rzemieślnik zajmujący się wytwarzaniem tkanin oraz ich wykończeniem. Zawód tkacza jest jednym z najstarszych zawodów uprawianych przez człowieka. Jego początki sięgają neolitu.
WTkalnia – oddział zakładu włókienniczego, na który, w zależności od branży, składają się przędzalnia, tkalnia i wykończalnia. W przetwórstwie włókien łykowych dodatkowo – roszarnia.
WWarsztat tkacki – proste urządzenie do wytwarzania tkanin nazywane również krosnem ręcznym.
WWątek – element struktury tkaniny.
WWęzeł tkacki – rodzaj węzła stosowanego w przemyśle włókienniczym, służący do łączenia dwóch nitek podczas likwidacji zrywów przędzy.
WWrzeciono – narzędzie do ręcznego przędzenia. Razem z kądzielą tworzy zestaw do chałupniczego wytwarzania przędzy z włókien lnianych, konopnych, wełnianych i in.