WRelikwiarz – naczynie kultu religijnego w kształcie krzyża, monstrancji, puszki lub skrzynki do przechowywania doczesnych szczątków – relikwii. Wykonany zazwyczaj z metalu szlachetnego lub kości słoniowej, często zdobiony drogimi kamieniami lub malowidłami.
WRelikwiarz świętego Andrzeja w Trewirze, Relikwiarz Egberta – relikwiarz przechowywany w skarbcu katedry w Trewirze; dzieło złotnictwa z epoki ottońskiej.
WRelikwiarz Thielego Dagistra von Loricha, znany w literaturze również jako Dyptyk elbląski – relikwiarz wykonany w 1388 na zlecenie komtura Thielego Dagistra von Loricha. W 1410 zdobyty przez wojska króla Władysława II Jagiełły najpewniej podczas bitwy pod Grunwaldem a następnie ofiarowany przez polskiego monarchę katedrze w Gnieźnie. Relikwiarz zawiera relikwie i pamiątki św. Marii z Nazaretu i innych świętych, których kult upowszechnił się w państwie krzyżackim, m.in. Barbary i Katarzyny. Cenny przykład krzyżackiego rzemiosła artystycznego doby gotyku, łączący rzeźbę ze złotnictwem.
WRelikwiarz Świętego Grobu lub Relikwiarz z Trzema Mariami u grobu Chrystusa - gotyckie naczynie na relikwie wykonane po roku 1255 przez warsztat złotniczy działający w Paryżu. Relikwiarz ma formę cyborium w którym mieści się pełnoplastyczne przedstawienie Trzech Marii u grobu Chrystusa. Przechowywany jest w Muzeum Diecezjalnym przy katedrze w Pampelunie.
WHallesches Heiltum - historyczny skarbiec kardynała Albrechta Brandenburskiego z osobistej rezydencji hierarchy w saksońskim Halle (Saale).
WRelikwiarz Halwilów lub Krzyż Halwilów – późnogotycki relikwiarz wykonany przed rokiem 1470 w strasburskim warsztacie złotniczym. Od strony typologicznej łączy cechy krzyża relikwiarzowego oraz relikwiarza skrzyniowego. Nazwę swą zawdzięcza inskrypcjom Halwil które figurują na tarczach herbowych. Do 1833 roku relikwiarz znajdował się w skarbcu katedry w Bazylei. Obecnie w zbiorach Basel Historisches Museum w Bazylei. Cenny przykład późnogotyckiego złotnictwa w Górnej Nadrenii.
WRelikwiarz świętej Jadwigi królowej – relikwiarz królowej Jadwigi podarowany Janowi Pawłowi II przez postulatora jej procesu beatyfikacyjnego, ks. infułata Michała Jagosza. Obecnie przechowywany w zbiorach muzealnych Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie.
WRelikwiarz świętej Korduli – wczesnośredniowieczny relikwiarz ze szczątkami św. Korduli, znajdujący się przed 1945 rokiem w skarbcu katedry kamieńskiej. Obecnie zaginiony.
WKorona św. Wacława lub korona świętowacławska – insygnium koronacyjne, korona władców Czech od 1347 do 1836 roku. Relikwia narodowa, symbol państwowości i suwerenności Czech. Przechowywana w katedrze Świętych Wita, Wacława i Wojciecha w Pradze.
WRelikwiarz świętego Krzysztofa – gotycki relikwiarz w kształcie pełnoplastycznej figury przedstawiającej świętego Krzysztofa wykonany około 2 ćwierci XV w. najprawdopodobniej w Górnej Nadrenii, niewykluczone, że w Bazylei. Pochodzi z katedry w Bazylei. Obecnie prezentowany jest w miejscowym Basel Historisches Museum. Dzieło to należy do cennych przykładów relikwiarzy antropomorficznych odzwierciedlających naturalizm charakterystyczny dla późnogotyckiej rzeźby i malarstwa.
WKrzyż Eufrozyny Połockiej – krzyż ołtarzowy wykonany na polecenie Eufrozyny Połockiej dla cerkwi Przemienienia Pańskiego w kompleksie założonego przez nią monasteru.
WKrzyż Henryka II — krzyż relikwiarzowy, dar cesarza Henryka II dla katedry w Bazylei. Jeden z najcenniejszych przedromańskich cruces gemmatae, dzieło sztuki doby Ottonów.
WKrzyż relikwiarzowy – relikwiarz w formie krzyża, mieszczący wewnątrz relikwie bezpośrednio związane z męką i ukrzyżowaniem Jezusa Chrystusa.
WKrzyż Rzeszy – insygnium państwowe Świętego Cesarstwa Rzymskiego, jednocześnie pełniące funkcję relikwiarza – ma związek z innymi ważnymi relikwiami Chrystusa, które wchodziły w skład regaliów cesarskich. Datowany na 1024/25 albo 1030 rok, jest cennym przykładem średniowiecznego złotnictwa i sztuki ottońskiej. Przechowywany w skarbcu cesarskim w Wiedniu.
WKrzyż Welfów – romański krzyż relikwiarzowy, pochodzący z dawnego skarbca katedry w Brunszwiku, stanowi część tzw. Skarbu Welfów. Obecnie w zbiorach Kunstgewerbemuseum w Berlinie. Cenny przykład złotnictwa i sztuki emalierskiej doby romanizmu.
WMadonna z Dzieciątkiem Joanny d’Évreux – gotycka figura przedstawiająca Madonnę z Dzieciątkiem. Ufundowana przez Joanny d’Évreux dla benedyktyńskiego opactwa Saint-Denis pod Paryżem. Cenny przykład rzeźby i złotnictwa XIV wieku oraz sztuki dworskiej. Obecnie znajduje się w paryskim Luwrze.
WRelikwiarz świętego Maura – romański relikwiarz przechowujący szczątki św. Maura, św. Jana Chrzciciela i św. Tymoteusza. Zbudowany w XIII w. dla klasztoru we Florennes. Po zniszczeniu klasztoru i jego wyposażenia w czasie rewolucji francuskiej zakupiony przez księcia Alfreda de Beaufort w 1838 r., odrestaurowany i przewieziony w 1888 r. do siedziby jego rodu w Beczowie nad Ciepłą. Ukryty w kaplicy zamkowej w 1945 r. został odkryty 5 listopada 1985 r. przez czeskich kryminologów. Mocno uszkodzony po 40 latach przebywania w ziemi został odrestaurowany i udostępniony zwiedzającym na zamku w Beczowie 4 maja 2002 r. Uznawany jest za drugi najcenniejszy zabytek czeski, po czeskich klejnotach koronacyjnych.
WRaka – relikwiarz w kształcie trumny lub grobowca.
WRelikwiarz kopułowy ze Skarbu Welfów – romański relikwiarz datowany na schyłek XII stulecia, ofiarowany katedrze Świętych Błażeja, Jana Chrzciciela i Tomasza Becketta w Brunszwiku. Należał do tzw. Skarbu Welfów, prezentowany jest w Kunstgewerbemuseum w Berlinie.
WRelikwiarz z Mężem Boleści i aniołami - gotycki relikwiarz wykonany przez czeski warsztat złotniczy w latach 1347-49. Zlecenie tego dzieła złotnictwa jest kojarzone z Janem Volkiem, biskupem Ołomuńca (Morawy), który sprawował tę funkcję w latach 1334–51 oraz królem Czech i margrabią Moraw a od 1356 roku cesarzem rzymskim Karolem IV Luksemburgiem. Pierwotnie relikwiarz znajdował się w katedrze Świętego Wita na Hradczany w Pradze. W 1903 roku relikwiarz nabył znany amerykański kolekcjoner dzieł sztuki Henry Walters, zaś w 1931 roku został przekazany do Walters Art Museum w Baltimore, gdzie znajduje się do dziś.
WSkarb Welfów lub Skarbiec Welfów – zbiór średniowiecznych dzieł sztuki złotniczej, część historycznego skarbca katedry Świętych Błażeja, Jana Chrzciciela i Tomasza Becketta w dolnosaksońskim Brunszwiku. Swoją nazwę skarbiec zawdzięcza dynastii Welfów, której Brunszwik był główną siedzibą, przedstawiciele tegoż rodu ofiarowali brunszwickiej świątyni poszczególne dary złotnicze, głównie relikwiarze. Od XVI w. do 1929 roku Skarb znajdował się pod opieką książąt z dynastii Welfów. Dzieła ze Skarbu Welfów, choć obecnie rozproszone w muzeach w Niemczech i Stanach Zjednoczonych, tworzą jeden z najcenniejszych dawnych zespołów dzieł złotniczych, zarówno pod względem ilości, jakości artystycznej oraz wartości historycznej.
WSkarbiec katedralny w Bazylei – historyczny skarbiec mieszczący zbiór średniowiecznych dzieł sztuki, głównie rzemiosła artystycznego, przy katedrze Świętych Marcina i Jerzego w Bazylei. Od kasacji w 1833 r. skarbiec nie istnieje in situ. Lwia część dzieł trafiła drogą sprzedaży do światowych kolekcjonerów. Pozostałe w Bazylei dzieła później przeniesiono do Muzeum Historycznego). Na wystawach w latach 2001-2002 odtworzono dawny skarbiec katedry bazylejskiej. Dzieła pochodzące ze skarbca należą do najcenniejszych dzieł sztuki złotnictwa zarówno wczesnego jak późnego średniowiecza.
WRelikwiarz Tamamushi – datowany na VII wiek relikwiarz buddyjski, znajdujący się w zbiorach świątyni Hōryū-ji w prefekturze Nara w Japonii.
WTronująca Madonna z Dzieciątkiem z Châlons – gotycka figura relikwiarzowa wykonana przez warsztat złotniczy w Paryżu około 1407 roku. Dzieło to zostało ofiarowane do kościoła Notre-Dame-de-Vaux w Châlons-en-Champagne, we wschodniej Francji. Dzieło to przedstawia siedzącą na ozdobnym tronie Marię z małym Dzieciątkiem Jezus, prezentującym okrągłe repozytorium mieszczące niegdyś relikwię, którą był według tradycji fragmentem pępowiny Jezusa. Cenny przykład gotyckiego złotnictwa we Francji.
WRelikwiarz Trzech Króli – dzieło Mikołaja z Verdun stanowiące jeden z najważniejszych przykładów europejskiego rzemiosła artystycznego wieków średnich. Wewnątrz kryje relikwie Trzech Króli – patronów Kolonii. Ponadto przechowuje relikwie świętych Nabora i Feliksa oraz Grzegorza ze Spoleto. Relikwiarz stanowi zasadniczą część ołtarza głównego w katedrze pw. św. Piotra i NMP w Kolonii.
WRelikwiarz św. Urszuli - relikwiarz pokryty malowidłami niderlandzkiego malarza niemieckiego pochodzenia Hansa Memlinga, jednego z najważniejszych przedstawicieli wczesnego renesansu w Europie. Powstanie dzieła datuje się na 1489. Obecnie relikwiarz znajduje się w Hans Memlingmuseum (Sint-Janshospitaal) w Brugii. Jest to skrzynka o rozmiarach 87 x 33 x 91 cm z pozłacanego i pokrytego malowidłami drewna. Ma kształt tradycyjnego domu z dwuspadowym dachem. Obrazy znajdują się na jego dachu i na wszystkich bokach. Całość jest ozdobiona detalami charakterystycznymi dla późnego gotyku: pinaklami, statuami, czy niszami.
W{{Rzeźba infobox}} Nieznane pola: 1. Zapona relikwiarzowa z orłem – gotycki relikwiarz typu medalionowego wykonany zapewne w drugiej połowie XIV stulecia. Obecnie eksponowany w paryskim Musée National du Moyen Âge. Cenny przykład osobistego klejnotu relikwiarzowego, gotyckiego złotnictwa i sztuki dworskiej XIV wieku. Pierwotne dzieje relikwiarza nie są znane. Datowany jest ogólnikowo na drugą połowę XIV stulecia, wiązany z najważniejszymi osobistościami ówczesnego dworu. Wiadomo, że później należał do kolekcji księcia Petra Sołtykowa, znanego kolekcjonera dzieł sztuki dawnej, a następnie trafił do obecnego miejsca.
WRelikwiarz świętego Zygmunta – gotycki relikwiarz w kształcie pełnoplastycznego popiersia (hermy) przedstawiającego świętego Zygmunta wykonany w roku 1370. Miejsce wykonania dzieła jest dyskusyjne, badacze optowali zarówno Akwizgran, Pragę oraz Kraków, miasta będące wówczas prężnymi ośrodkami złotniczymi. Pierwotnym miejscem, gdzie wystawiano relikwiarz, była katedra w Płocku. Obecnie prezentowany jest w zbiorach złotnictwa płockiego Muzeum Diecezjalnego. Relikwiarz jest cennym przykładem złotnictwa doby panowania Kazimierza III Wielkiego. W nieznanym czasie hermę nakryto srebrną koroną.