
Zanieczyszczenia powietrza są głównymi przyczynami globalnych zagrożeń środowiska. Międzynarodowa Organizacja Pracy definiuje je jako wszelkie skażenie powietrza przez substancje, które są szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne z innych przyczyn, bez względu na ich postać fizyczną. Spalanie paliw kopalnych, działalność rolnicza, eksploatacja górnicza to tylko niektóre z głównych przyczyn zanieczyszczenia powietrza. Najczęściej i najbardziej zanieczyszczają atmosferę: dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu oraz pyły.

Aerozole atmosferyczne – ciekłe krople lub stałe cząstki pochodzenia naturalnego, jak w przypadku aerozolu soli morskiej lub pyłów mineralnych, albo cząstki produkowane przez człowieka (zanieczyszczenia), jak to jest w przypadku aerozolu kropli lub cząstek stałych siarczanów. Często prekursorami aerozoli atmosferycznych są tlenki siarki i azotu, które są przekształcane w procesach chemicznych i fotochemicznych w aerozole atmosferyczne.

Azotan nadtlenku acetylu, PAN, C2H3NO5 – organiczny związek chemiczny z grupy nadtlenków i nitroestrów.
Burza piaskowa to zjawisko atmosferyczne wywołane przez silne wiatry związane z wtargnięciem chłodnego powietrza polarnego na ciepłe obszary pustynne i półpustynne lub przez feny napotykające na swojej drodze luźny materiał skalny, zwietrzelinę, piasek i pył.

Europejski standard emisji spalin – norma dopuszczalnych emisji spalin w nowych pojazdach sprzedawanych na terenie Unii Europejskiej oraz Europejskim Obszarze Gospodarczym. Standardy te zostały opracowane w serii Dyrektyw Europejskich, które sukcesywnie zwiększały swoją restrykcyjność.

Kalima - pył lub piasek nad Oceanem Atlantyckim znad marokańskiej części Sahary.

Kurz – pył powstały ze sproszkowanych ziarenek piasku, ziemi, z cząsteczek różnych ciał. Kurz składa się przede wszystkim z drobnych odpadów organicznych i nieorganicznych, a także mikroorganizmów, które żywią się m.in. ludzkimi włosami, sierścią zwierząt.
Kwaśne deszcze – opady atmosferyczne o odczynie pH mniejszym niż 5,6 czyli kwasowym. Zawierają kwasy wytworzone w reakcji wody z pochłoniętymi z powietrza gazami, takimi jak dwutlenek siarki, trójtlenek siarki, tlenki azotu, siarkowodór, dwutlenek węgla, chlorowodór, wyemitowanymi do atmosfery w procesach spalania paliw, produkcji przemysłowej, wybuchów wulkanów, wyładowań atmosferycznych i innych czynników naturalnych. Zjawisko po raz pierwszy opisał w roku 1692 Robert Boyle w książce „A general history of the air”, nazywając je „nitrous or salino-sulfurous spirits”. Określenie „kwaśny deszcz” pojawiło się w roku 1872 w książce szkockiego chemika, Roberta Angusa Smitha (1817–1884), „Air and Rain: The Beginnings of Chemical Climathology”.

Lista najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce spowodowana obecnością w powietrzu cząstek stałych – zestawienie miast w Polsce, w których stężenie zanieczyszczeń powietrza aerozolami atmosferycznymi w 2013 roku co najmniej dwukrotnie przekraczało zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, czyli osiągało wartości co najmniej 20 μg/m³ PM2,5. Dane zostały zebrane przez Europejską Agencję Środowiska, a opublikowane w 2016 roku przez Światową Organizację Zdrowia.

Jest to "lista państw według emisji dwutlenku węgla na jednego mieszkańca" w latach od 1990 roku. Dane zebrane zostały przez wydział Departamentu Energii Stanów Zjednoczonych dla Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Poniższa lista przedstawia państwa świata w zależności od rocznej emisji dwutlenku węgla. Uwzględniony jest jedynie dwutlenek węgla pochodzący ze spalania paliw kopalnych, bez uwzględnienia takich źródeł jak produkcja cementu czy wylesianie. Spalanie paliw kopalnych odpowiada za około 70% światowej emisji CO2, wylesianie za około 25%, a produkcja cementu za około 5%.

Monitoring powietrza atmosferycznego – monitoring, pozwalający uzyskać dane o stężeniach składników powietrza (np. ozon, CO2) – w tym zanieczyszczeń – na określonym obszarze (skala lokalna, regionalna, krajowa, globalna). W przypadku zanieczyszczenia powietrza bierze się pod uwagę wzajemnie uzupełniające się wyniki kontroli emisji (ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery) i imisji (aktualne stężenia zanieczyszczeń).

Piasek – skała osadowa, luźna, złożona z niezwiązanych spoiwem ziaren mineralnych, przede wszystkim kwarcu. Wielkość ziaren waha się zależnie od przyjętej klasyfikacji od 0,05 lub 0,063 do 2 mm, gęstość ziaren piasku kwarcowego wynosi około 2,62 g/cm³.
PM2,5 – aerozole atmosferyczne o średnicy nie większej niż 2,5 μm, który zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia jest najbardziej szkodliwy dla zdrowia człowieka spośród wszystkich zanieczyszczeń atmosferycznych.

PM10 – mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek o średnicy nie większej niż 10 μm. W skład mogą wchodzić takie substancje toksyczne jak np. benzopireny, dioksyny i furany. Występowanie pyłów PM10 związane jest m.in. z procesami spalania paliw stałych i ciekłych.

Popiół lotny – drobnoziarnista frakcja popiołów powstających w czasie spalania paliw, tylko częściowo zatrzymywanych w instalacjach oczyszczania spalin. Jest wprowadzana do atmosfery bezpośrednio z emitorów lub unoszona przez wiatr z powierzchni hałd. W czasie emisji spalin odgrywają rolę czynnika odsiarczającego. Głównymi składnikami popiołów lotnych są Al2O3 i SiO2. Wśród innych składników wymienia się m.in. chlorki, CaO, SO3, P2O5, Fe2O3. Są stosowane m.in. do produkcji betonu, cementu portlandzkiego i pucolanowego, geopolimerów.

Pył – substancja mineralna, pozostałość procesu spalania albo ścierania lub kruszenia substancji stałych, takich jak minerały nieorganiczne, organiczne oraz metale.

Pył wulkaniczny – najdrobniejszy składnik popiołów wulkanicznych i jednocześnie najdrobniejszy materiał piroklastyczny o średnicy ziarenek do 0,05 mm. Charakteryzuje się tym, że może długo unosić się w powietrzu i rozprzestrzeniać na wielkie odległości.

Spaliny, gazy spalinowe – mieszanina gazów powstających w procesie spalania paliwa, np. węgla kamiennego, węgla brunatnego, ropy naftowej, benzyny, gazu ziemnego, biopaliw.

Unos wtórny – pył gromadzący się na powierzchni jezdni wzbijany ponownie w powietrze w wyniku turbulencji generowanych przez pojazdy. Składnik smogu.

Zapach – w najogólniejszym sensie:cecha związków chemicznych lub ich mieszanin (odorantów), polegająca na zdolności do pobudzania narządu węchu, czyli odgrywania roli bodźców wywołujących wrażenia, wrażenie węchowe, odbierane w wyniku działania chemicznego bodźca.