Systemy miar stosowane na ziemiach polskichW
Systemy miar stosowane na ziemiach polskich

Systemy miar stosowane na ziemiach polskich – w Polsce stosowano wiele systemów miar. Było to związane z wpływami ośrodków władzy i handlu. Wynikało z konieczności ujednolicenia miar stosowanych do wymiaru podatków i w wymianie towarowej. W późniejszym okresie mnogość systemów była wynikiem ujednolicania miar, narzucanego przez zaborców na terenie zaborów. Jednocześnie trwały starania o powszechne ujednolicenie miar, którego efektem było wprowadzenie jednostek metrycznych.

ChalkusW
Chalkus

Chalkus, chalk – w starożytności jednostka monetarna równa 1 hemitartemorion, czyli 1/8 obola. Jako miara wagi równa była 1/4800 części miny.

Ćwierć (naczynie)W
Ćwierć (naczynie)

Ćwierć – naczynie służące dawniej do mierzenia objętości ciał sypkich (zboża). Pojemność ćwierci wynosiła czwartą część korca, 8 garnców.

Funt (masa)W
Funt (masa)

Funt – pozaukładowa jednostka masy wywodząca się od rzymskiej libry. Miara funta była różna na przestrzeni wieków w różnych państwach, zwykle wynosiła pomiędzy 0,4 a 0,5 kilograma. Obecnie w państwach anglosaskich jest przyjęty międzynarodowy funt równy 0,453 592 37 kg oraz stosowany jest skrót lb.

Grzywna (jednostka miar)W
Grzywna (jednostka miar)

Grzywna – jednostka masy używana w średniowieczu w Polsce, Czechach i na Rusi oraz jednostka płatnicza. Jedna grzywna oznaczała masę pół funta.

KibelW
Kibel

Kibel – dawna jednostka objętości używana w Polsce w górnictwie i hutnictwie. Jeden kibel mieścił w sobie 35 garncy lub 5,596 stóp sześciennych.

Korzec (jednostka objętości)W
Korzec (jednostka objętości)

Korzec – dawna jednostka objętości, stosowana dla ciał sypkich. Była stosowana od średniowiecza do 2. połowy XIX wieku.

Łan (miara powierzchni)W
Łan (miara powierzchni)

Łan – dawna jednostka podziału pól wspólnoty w średniowiecznej Europie Zachodniej. Jednostka ta służyła pomiarom powierzchni i długości ziemi przeznaczonej pod zasiewy, zgodnie z przywilejem nadanym osadnikowi przez głowę panującą. W Polsce i w Czechach od XIII wieku była to jednostka miernicza dla określania rozmiarów podstawy uposażenia chłopa osadzonego na wsi na prawie magdeburskim.

Mila skandynawskaW
Mila skandynawska

Mila skandynawska – nieoficjalna jednostka długości stosowana w Szwecji i w Norwegii. Słowo mil, podobnie jak angielskie mile pochodzi od mili rzymskiej. Wartość długości jednej mili skandynawskiej zmieniała się wielokrotnie. Po wprowadzeniu systemu metrycznego została ujednolicona i odpowiada obecnie 10 km. Mila skandynawska nie jest jednostką SI i nigdy nie pojawia się na znakach drogowych. Określenie mil najczęściej spotyka się w mowie potocznej.

Radło (metrologia)W
Radło (metrologia)

Radło – historyczna miara powierzchni, obszar możliwy do uprawiania przy dysponowaniu jednym zaprzęgiem. W przeliczeniu na jednostki współczesne: 12-18 ha gruntów ornych. Miara ta zależała od typu gleby.

ScripulumW
Scripulum

Scripulum albo scrupulum – skrupuł, najmniejsza rzymska jednostka miary masy, odpowiadająca 1,137 grama, równa 1/24 uncji, czyli 1/288 funta rzymskiego (libra); ogólnie odpowiednik grama.

Stater (jednostka)W
Stater (jednostka)

Stater – starogrecka jednostka wagowa i monetarna.