28 Rzeź wołyńska

Rzeź wołyńska – ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich przy aktywnym, częstym wsparciu miejscowej ludności ukraińskiej wobec mniejszości polskiej byłego województwa wołyńskiego II RP, podczas okupacji terenów II Rzeczypospolitej przez III Rzeszę, w okresie od lutego 1943 do lutego 1945.

70. rocznica rzezi wołyńskiej – uroczyste obchody masowych mordów dokonanych na ludności polskiej, czeskiej, ormiańskiej, rosyjskiej, żydowskiej i ukraińskiej na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej. Były to pierwsze obchodzone na tak dużą skalę uroczystości upamiętniające ofiary pogromu.

Chaczkar – pomnik znajdujący się w Krakowie, w Dzielnicy I Stare Miasto, przy ul. Kopernika 9 obok kościoła św. Mikołaja.

Władysław Czermiński ps. „Jastrząb” – oficer rezerwy Wojska Polskiego, porucznik Armii Krajowej, dowódca oddziału partyzanckiego na Wołyniu, z zawodu nauczyciel.

Fałszowanie historii ludobójstwa OUN i UPA – działania propagandowe podjęte przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów Stepana Bandery i Ukraińską Powstańczą Armię mające na celu zanegowanie odpowiedzialności tych organizacji za ludobójstwo dokonane na Polakach w trakcie rzezi wołyńskiej i czystki etnicznej w Małopolsce Wschodniej. Wymienione działania obejmowały tworzenie fałszywej interpretacji wydarzeń, niszczenie i fałszowanie dowodów, zaprzeczanie, ukrywanie oraz przemilczanie zbrodni, a także przedstawianie dla nich usprawiedliwień. Wytworzona w ten sposób przez ukraińskich nacjonalistów interpretacja historii utwierdziła się w części historiografii, szczególnie na ukraińskiej emigracji i na współczesnej Ukrainie, znalazła wsparcie polityczne oraz wpływa na poglądy ukraińskiego społeczeństwa. Za specyficzną formę negowania tej zbrodni Bogusław Paź uznaje również jej politycznie motywowane świadome przemilczanie.

Michał Fijałka Michał Gładysz vel Michał Gawlikowski vel Michał Wojdanowski, ps. „Kawa”, „Wieśniak”, „Sokół”, „Pompa”, „Osiecki” – polski nauczyciel, żołnierz Wojska Polskiego, kapitan piechoty Polskich Sił Zbrojnych, cichociemny.

Hucisko Oleskie – wieś w obwodzie lwowskim, w rejonie złoczowskim na Ukrainie.

Obrona Huty Starej – walki obronne polskiego ośrodka samoobrony skupionego wokół wsi Huta Stara, gmina Ludwipol w powiecie kostopolskim województwa wołyńskiego z oddziałami UPA podczas rzezi wołyńskiej w 1943 r. Ośrodek przetrwał do stycznia 1944 roku, tj. do zajęcia tych ziem przez Armię Czerwoną.

Obrona Huty Stepańskiej i Wyrki – walki obronne polskiego ośrodka samoobrony w powiecie kostopolskim województwa wołyńskiego z oddziałami UPA i SKW podczas rzezi wołyńskiej w 1943 r. Dzięki istnieniu samoobrony udało się w czasie ich ataku ewakuować większość zgromadzonej w ośrodku ludności cywilnej, poza 600 osobami narodowości polskiej zamordowanymi przez Ukraińców.

Kisorycze – wieś na Ukrainie w rejonie rokitnowskim, obwodu rówieńskiego.

Dmytro (Roman) Semenowicz Klaczkiwski, pseudonimy: „Kłym Sawur”, „Ochrim”, „Biłasz” – ukraiński działacz nacjonalistyczny, pułkownik UPA, dowódca UPA-Północ, członek Prowidu OUN, zbrodniarz wojenny. Jeden z inicjatorów i główny kierujący rzezią wołyńską, z czym nie zgadza się część badaczy ukraińskich.

Fałszowanie historii ludobójstwa OUN i UPA – działania propagandowe podjęte przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów Stepana Bandery i Ukraińską Powstańczą Armię mające na celu zanegowanie odpowiedzialności tych organizacji za ludobójstwo dokonane na Polakach w trakcie rzezi wołyńskiej i czystki etnicznej w Małopolsce Wschodniej. Wymienione działania obejmowały tworzenie fałszywej interpretacji wydarzeń, niszczenie i fałszowanie dowodów, zaprzeczanie, ukrywanie oraz przemilczanie zbrodni, a także przedstawianie dla nich usprawiedliwień. Wytworzona w ten sposób przez ukraińskich nacjonalistów interpretacja historii utwierdziła się w części historiografii, szczególnie na ukraińskiej emigracji i na współczesnej Ukrainie, znalazła wsparcie polityczne oraz wpływa na poglądy ukraińskiego społeczeństwa. Za specyficzną formę negowania tej zbrodni Bogusław Paź uznaje również jej politycznie motywowane świadome przemilczanie.

Władysław Kochański ps. Bomba, Wujek – kapitan piechoty Wojska Polskiego i Armii Krajowej, dowódca oddziału partyzanckiego, cichociemny, jeden z przywódców polskiej samoobrony na Wołyniu.

Krwawa niedziela na Wołyniu – 11 lipca 1943 roku, punkt kulminacyjny rzezi wołyńskiej, akcja masowej eksterminacji polskiej ludności cywilnej na Wołyniu przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów Stepana Bandery (OUN-B), Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) oraz ukraińską ludność cywilną. Tego dnia zaatakowano w 99 miejscowościach, głównie w powiatach włodzimierskim i horochowskim. W następnych dniach masakry były kontynuowane.

Ludwik Malinowski ps. „Lew” – polski legionista, komendant cywilnej obrony Przebraża, partyzant AK, oficer Wojska Polskiego.

Petro Fedorowycz Olijnyk ps. „Enej”, „Roman”, „Serhij” – ukraiński wojskowy, członek OUN, pułkownik UPA, w 1943 roku kierował mordami ludności polskiej na Wołyniu.

Pamięć o zbrodniach OUN i UPA – zbiorowa pamięć o zbrodniach popełnionych przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińską Powstańczą Armię na ludności cywilnej podczas rzezi wołyńskiej, czystki etnicznej w Małopolsce Wschodniej i partyzanckich walk z UPA w latach 1944–1945.

Obrona Pańskiej Doliny – walki obronne polskiego ośrodka samoobrony w kolonii Pańska Dolina, położonej w powiecie dubieńskim województwa wołyńskiego z oddziałami UPA podczas rzezi wołyńskiej w 1943 r. Ośrodek przetrwał do lutego 1944 roku, tj. do zajęcia tych ziem przez Armię Czerwoną i rozbrojenia go przez władze sowieckie.

Polska samoobrona na Wołyniu – zgrupowania polskiej ludności cywilnej i oddziałów Armii Krajowej w celu obrony przed masowymi mordami Polaków przez ukraińskich nacjonalistów.

Pomnik Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez OUN-UPA w Ługańsku

Pomnik Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez OUN-UPA – pomnik znajdujący się w Ługańsku na Ukrainie, upamiętniający osoby zamordowane przez OUN-UPA. Powstał w roku 2010 z inicjatywy lokalnego posła Arsena Klinczewa przy współpracy z Partią Regionów.

Pomnik ofiar ukraińskiego ludobójstwa na Wołyniu – pomnik znajdujący się w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim przy ulicy Rakowickiej 26.

Pomnik Rzezi Wołyńskiej – monument znajdujący się na skwerze Wołyńskim w Warszawie.

Obrona Przebraża – walki obronne we wsi Przebraże należącej do gromady Trościaniec, w powiecie łuckim, woj. wołyńskim przed siłami Ukraińskiej Powstańczej Armii w okresie od lipca 1943 roku do stycznia 1944.

Staryki – wieś na Ukrainie w rejonie rokitnowskim obwodu rówieńskiego.

Stowarzyszenie Upamiętniania Polaków Pomordowanych na Wołyniu – organizacja pozarządowa, której celem jest upamiętnianie ofiar rzezi wołyńskiej. W 2013 roku stowarzyszenie otrzymało nagrodę Kustosza Pamięci Narodowej.

Szlązaki – nieistniejąca obecnie wieś położona na terenie dzisiejszej Ukrainy w rejonie buskim obwodu lwowskiego, około 10 km na północ od Buska. Szlązaki leżały około 3,5 km na południowy wschód od wsi Grabowa oraz około 3,5 km na zachód od wsi Adamy.

Wołyń – polski dramat wojenny z 2016 w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego, którego scenariusz powstał na kanwie opowiadań Stanisława Srokowskiego oraz wspomnień świadków rzezi wołyńskiej w latach 1943–1944.

Pomnik Ofiar Ludobójstwa na Kresach Wschodnich – pomnik znajdujący się na placu przed kościołem Matki Bożej Fatimskiej w zielonogórskiej Łężycy. Odsłonięty został 14 października 2009 roku.