23 Taktyka

Abordaż – sposób walki morskiej polegający na zetknięciu się dwóch okrętów i prowadzeniu walki wręcz na ich pokładach w celu zdobycia wrogiego okrętu lub jego późniejszego zatopienia. Stosowany od początku żeglugi, był podstawowym sposobem walki morskiej w epoce okrętów żaglowych do XVII wieku i, mimo wzrostu znaczenia artylerii okrętowej, pozostał jednym z podstawowych sposobów walki do początku XIX wieku. Abordaż zastąpił w tej roli taranowanie, dominujące w epoce okrętów wiosłowych w starożytności, stając się także podstawowym sposobem walki XV- i XVI-wiecznych galer wiosłowych.

Bród – płytki odcinek koryta rzecznego, często o twardym podłożu i spokojnym nurcie, umożliwiający przy niskich i średnich stanach wody przekroczenie (przeprawę) rzeki – piesze lub kołowe, bez użycia mostu czy łodzi. Także płytka część innego akwenu, umożliwiająca przejście lub przejazd konno/wozem.

Desant – operacja taktyczna przeniesienia wojsk na teren przeciwnika, w celu wykonania określonego zadania, najczęściej opanowania terenu przeciwnika lub uchwycenia punktów o istotnym znaczeniu. W zależności od wykorzystanego do tego celu środka transportu wyróżnia się desant morski, lądowy lub powietrzny.

Desant czołgowy – sposób przerzucenia na czołgach pododdziałów pieszych na polu walki, umożliwiający bezpośrednie ich współdziałanie z czołgami. Pododdziały piechoty lub saperskie przewozi się na kadłubach czołgów lub na specjalnie przygotowanych w tym celu stopniach i przyczepach. W II wojnie światowej funkcję desantu czołgowego pełnili zazwyczaj fizylierzy.

Eskorta - oddział składający się z dowódcy i szeregowych żołnierzy mający za zadanie odprowadzanie w określone miejsce jeńców wojennych, aresztantów, dezerterów, rannych i chorych. Po wykonaniu zadania oddział powraca do macierzystej jednostki.

Fast-rope lub fast roping to technika zjazdu na linie bez wykorzystania sprzętu wspinaczkowego. Szybka lina stosowana jest w działaniach desantowo-szturmowych, działaniach specjalnych i ratowniczych jako szybka metoda lądowania desantu przenoszonego na pokładzie śmigłowca. Fast roping jest metodą przydatną w sytuacji, w której niepożądane jest lądowanie śmigłowca.

Highland Charge – taktyka pola walki stosowana przez szkockich górali, między innymi w czasie powstania jakobickiego (1745–1746), w myśl której po oddaniu przez wroga salwy z muszkietów i armat Szkoci ruszali do szybkiej szarży na pozycje wroga z bronią białą, próbując zdążyć przed oddaniem przez wroga drugiej salwy.

Manewr okrążający lub podwójne okrążenie to podstawowy element strategii militarnej, który jest stosowany, do pewnego stopnia, w prawie każdej wojnie. Flanki przeciwnika są atakowane jednocześnie w ugniatającym ruchu po tym, jak oponent rusza w kierunku centrum armii, która reaguje poprzez ruch swoich zewnętrznych sił w kierunku wrogich flanek w celu ich otoczenia. W tym samym czasie drugi manewr kleszczowy przebiega bardziej z flanki, by uniemożliwić udzielenie wsparcia jednostce będącej celem ataku.

Nalot dywanowy – atak powietrzny samolotów bombowych, mający na celu całkowite zniszczenie wybranego obszaru bez wybierania konkretnych celów. Taktyka stosowana głównie podczas nalotów w drugiej wojnie światowej. Określenie „dywanowy” wzięło się od skojarzenia z dywanem z bomb spadającym na cały bombardowany teren.

Ogień – sposób niszczenia sił i środków przeciwnika w walce naziemnej, powietrznej i morskiej, polegający na ostrzeliwaniu z różnych rodzajów broni. W natarciu ogień toruje drogę własnym wojskom, w obronie zamyka drogę przeciwnikowi.

Posterunek – obiekt, miejsce lub rejon powierzony wartownikowi do ochrony i obrony.

Pojęcie ukrytego kadłuba odnosi się do sytuacji, w której widoczna jest tylko wieża czołgu. Oprócz tej istnieją jeszcze trzy inne pozycje: odsłonięta, z ukrytą wieżą i w pełni ukryta.

Rasputica – okres w roku, podczas którego w Rosji, Białorusi i Ukrainie drogi gruntowe stają się nieprzejezdne lub bardzo trudno przejezdne. Spowodowana jest intensywnymi opadami deszczu lub wiosennymi roztopami. Wyróżnia się jej dwa rodzaje: jesienną i wiosenną. „Rasputica jesienna spowodowana jest intensywnymi opadami deszczu i kończy się z pierwszymi mrozami kiedy wilgotna ziemia zamarza do głębokości jednego metra. Podczas roztopów następuje rasputica wiosenna, groźniejsza z powodu wody uwięzionej w glebie w postaci lodu.” Jesienią rozpoczyna się ona zazwyczaj w połowie października i trwa do końca pierwszej połowy listopada.

Szyk – celowy porządek ustawienia żołnierzy, ewentualnie oddziałów wojskowych.Szyki bojowe/wojskowe: Klin Falanga Tyraliera Testudo – żółw Acies triplex – szyk potrójny Szyk wozowy taborytów Szwajcarski szyk bojowy Niderlandzki szyk bojowy Hiszpański szyk bojowy Węgierski szyk bojowy Szyk okrętów Szyk liniowy Szyk torowy

Taktyka linearna – sposób prowadzenia walki w Europie, stosowany od połowy XVII w. do rewolucji francuskiej.

Taktyka motti – taktyka fińskich wojsk stosowana w czasie II wojny światowej w walce przeciwko radzieckiej Armii Czerwonej. Polegała na rozdzielaniu dużych sił nieprzyjaciela na mniejsze grupy, a następnie okrążaniu ich i niszczeniu głodem oraz ogniem strzelców wyborowych, przy jednoczesnym manewrowym odpieraniu prób odsieczy.

Taktyka żabich skoków – taktyka walki w czasie II wojny światowej, wymyślona przez generała Douglasa MacArthura i wykorzystywana przez Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych w czasie wojny na Pacyfiku z Japończykami od 1943. Polegała ona na opanowywaniu po kolei strategicznie najważniejszych wysp na drodze do Japonii, przerywana przygotowaniem baz lotniczych i morskich na zdobytych terenach w celu zaatakowania następnego archipelagu. Przyspieszyło to znacznie wygraną wojsk amerykańskich.

Testudo – szyk obronny legionów rzymskich stosowany w celu obrony przed ostrzałem łuczników. Polegał na utworzeniu zwartej prostokątnej kolumny, w której legioniści z pierwszego szeregu i z boków formacji trzymali tarcze pionowo przed sobą lub od strony odsłoniętego swojego boku, natomiast legioniści z wewnętrznych szeregów trzymali tarcze poziomo nad sobą i nad legionistami pierwszego i bocznych szeregów, tworząc w ten sposób osłonę całego szyku przed strzałami przeciwnika. Poruszający się w takiej kolumnie legioniści przypominali osłoniętego skorupą żółwia – stąd nazwa. Szyk testudo miał również wady:utrudniał żołnierzom przejście do walki wręcz, gdyż żołnierze ustawieni byli bardzo ciasno i zmuszeni do trzymania swoich tarcz inaczej niż do walki wręcz. W czasie bitwy pod Carrhae 9 czerwca 53 roku p.n.e. Rzymianie, gdy pozostawali w regularnym szyku, byli ostrzeliwani przez partyjskich konnych łuczników, natomiast gdy przechodzili do testudo, byli atakowani przez katafraktów. legioniści w pierwszym szeregu mieli odsłonięte nogi oraz głowy, co stwarzało możliwość ich trafienia. szyk testudo był narażony na ostrzał za pomocą machin miotających, ponieważ stanowiła stosunkowo duży, zwarty cel. Pojedynczy celny ciężki pocisk wystrzelony z katapulty lub balisty mógł zabić kilku, a nawet kilkunastu legionistów.

Tyraliera – rozproszony liniowy szyk bojowy piechoty.

Walka w przestrzeniach zamkniętych – specjalna metoda walki stosowana przez odpowiednio wyposażone i specjalizowane jednostki wojskowe, pododdziały sił zbrojnych, pododdziały policyjne i innych organów ścigania. Służy ona do zdobywania pomieszczeń i walki wewnątrz nich.

Zagon wojska – pojęcie historyczne oznaczające sposób walki jazdy, najczęściej tatarskiej, działającej w głębi terytorium przeciwnika. Wypad w głąb obcego terytorium w celu zagarnięcia zdobyczy, wzięcia jasyru lub zdezorganizowania obrony i odwrócenia uwagi od działań własnych sił głównych. Pojęcie to często również występuje w kontekście sposobów walk prowadzonych przez lisowczyków. Zagon oznacza również oddział prowadzący tego rodzaju działania.

Zasadzka – wykonanie zaskakującego uderzenia na będące w ruchu lub celowo zatrzymane siły i środki przeciwnika.

Zjazd to technika, umiejętności przemieszczania się w dół urwistego terenu, ścian budynków itp. wysokich powierzchni z wykorzystaniem liny zamocowanej od góry. Tempo zjazdu ograniczane jest dzięki tarciu liny przechodzącej przez przyrząd zjazdowy wpięty do uprzęży wspinaczkowej. W rzadko obecnie używanej technice zjazdu w kluczu wykorzystywano tarcie liny o ciało wspinacza.