FonetykaW
Fonetyka

Fonetyka – jeden z działów lingwistyki, zajmujący się badaniem dźwięków mowy ludzkiej od strony ich artykulacji, ich cech fizycznych, ich odbierania . Fonetyka jako dziedzina badań jest starsza od fonologii, która opiera się w swojej praktyce na wiedzy z zakresu fonetyki. Mówi się często, że fonetyka koncentruje się na stronie materialnej aktów mowy, fonologia zaś na funkcji językowej fonicznych jednostek języka. Nie istnieje jednak ostra granica między tymi dyscyplinami badawczymi, ponieważ fonologia musi być oparta na fonetyce, zaś analiza fonologiczna jest warunkiem uprawiania fonetyki. Granice pomiędzy fonetyką a fonologią dobrze ilustruje następujący przykład: w języku polskim istnieje spółgłoska nosowa dziąsłowa oraz spółgłoska nosowa miękkopodniebienna. Obie głoski różnią się miejscem artykulacji w takim samym stopniu jak głoski [t] i [k]. O ile jednak w tym drugim wypadku opisywana różnica w artykulacji służy do odróżniania form, o tyle w wypadku spółgłosek nosowych ta sama różnica miejsca artykulacji roli tej nie spełnia. Na gruncie fonetyki opisuje się różnice w artykulacji obu spółgłosek nosowych bez wnikania w ich funkcje w języku, zaś na gruncie fonologii oba dźwięki uznaje się za uwarunkowane kontekstem warianty tego samego fonemu /n/. Co więcej, z punktu widzenia fonologii języka angielskiego ta sama różnica służy do odróżniania form, czyli jest fonologicznie relewantna.

Cellar doorW
Cellar door

Cellar door – złożenie w języku angielskim, często podawane jako przykład estetycznego brzmieniowo połączenia słów (eufonii), zwłaszcza gdy jest oceniane w oderwaniu od desygnatów tych słów. Słowa te były określane jako jedne z najpiękniejszych lub nawet jako najpiękniejsze w całym języku angielskim; pogląd ten przypisywano różnym pisarzom, naukowcom, a nawet nieanglojęzycznemu cudzoziemcowi.

Formant (akustyka)W
Formant (akustyka)

Formant – pasmo częstotliwości w dźwięku, w granicach którego wszystkie tony składowe ulegają szczególnemu wzmocnieniu. Zbiór wszystkich formantów danego dźwięku określa jego barwę.

Języki kentumW
Języki kentum

Języki kentum – grupa języków indoeuropejskich, w których spółgłoska palatalna k nie uległa – jak w językach satemowych – spirantyzacji, czyli nie przeszła w spółgłoskę szczelinową ś/s.

PraatW
Praat

Praat – program komputerowy do naukowej analizy mowy i zjawisk fonetycznych, rozwijany jako wolne oprogramowanie. Praat został stworzony i jest nadal rozwijany przez dwóch profesorów fonetyki Paula Boersma i Davida Weeninka z Instytutu Nauk Fonetycznych na Uniwersytecie Amsterdamskim.

Samogłoski kardynalneW
Samogłoski kardynalne

Samogłoski kardynalne, także samogłoski podstawowe – zestaw wyidealizowanych samogłosek, wymawianych przy skrajnych położeniach języka w jamie ustnej. Przy konstruowaniu systemu brano pod uwagę kryteria słuchowe i artykulacyjne. System samogłosek kardynalnych powstał głównie dla celów edukacyjnych, aby w możliwie prosty sposób umożliwić klasyfikację dźwięków, które nie tworzą jednego logicznego ciągu i wymykają się prostym generalizacjom, oraz wyznaczyć punkty odniesienia do opisu samogłosek niezależnie od języka.

Języki satemW
Języki satem

Języki satem, języki satemowe – grupa języków indoeuropejskich, w których palatalizacja indoeuropejska zmieniła miękkie [k] w [s], niekiedy też w [] (sanskryt) lub [] (bałtyckie).

SylabaW
Sylaba

Sylaba, zgłoska – element struktury fonologicznej aktu komunikacyjnego, który pomimo pozornej oczywistości wciąż nie ma ustalonej jednoznacznej definicji. Prób zdefiniowania podejmowało się wielu badaczy.

Więzadła głosoweW
Więzadła głosowe

Więzadła głosowe znajdują się w krtani i przytwierdzone są z jednej strony do wyrostków głosowych znajdujących się na parzystych chrząstkach nalewkowych, natomiast z drugiej do chrząstki tarczowatej. Są częścią fałdów głosowych.