54 Wojna domowa w Syrii

Wojna domowa w Syrii – trwająca od 2011 wojna domowa między siłami wiernymi prezydentowi Baszszarowi al-Asadowi a zbrojną opozycją.

Ahrar asz-Szam – grupa zbrojna islamistów-salafitów utworzona w połowie 2011 podczas wojny domowej w Syrii, wchodząca w skład syryjskiej opozycji walczącej przeciwko rządowi Baszszara al-Asada.

Armia Mudżahedinów – koalicja islamskich ugrupowań sformowana 3 stycznia 2014 do ofensywy przeciwko Islamskiemu Państwu w Iraku i Lewancie (ISIS) podczas wojny domowej w Syrii. Armia Mudżahedinów oskarżyła dżihadystów z ISIS o naruszenie zasad boskich oraz zakłócenie stabilizacji i bezpieczeństwa w regionach kontrolowanych przez nich, wypowiadając im wojnę. Koalicja operowała na froncie północnym w muhafazach Idlib oraz Aleppo. Koalicja nie powstała jednak z dnia na dzień, jednak została powołana po dłuższych konsultacjach i miała być odpowiedzią na powołanie w listopadzie 2013 Frontu Islamskiego.

Armia Podboju – koalicja islamistycznych ugrupowań uczestniczących w syryjskiej wojnie domowej utworzona 24 marca 2015 przez islamskie ugrupowania działające głównie w muhafazie Idlib, a także częściowo w Hamie i Latakii. Podstawowym celem tego sojuszu było obalenie prezydenta Assada. Koalicja była wspierana przez Arabię Saudyjską i Turcję.

Armia Wyzwolenia Palestyny – palestyńska organizacja zbrojna.

Atak gazowy w Ghucie – atak rakietowy z wykorzystaniem broni chemicznej przeprowadzony 21 sierpnia 2013 w Ghucie, czyli na terenach rolniczych położonych na wschód od Damaszku zamieszkanych przez sunnitów, podczas wojny domowej w Syrii. Według szacunków opozycji w ataku gazowym zginęło od 355 do 1821 osób.

Atak pociskami manewrującymi na Damaszek i Hims – seria uderzeń z morza i powietrza na domniemane lokalizacje broni chemicznej w Syrii przeprowadzonych przez Stany Zjednoczone, Francję i Wielką Brytanię 14 kwietnia 2018 roku tuż po godzinie 4:00 czasu miejscowego (UTC+3).

At-Tanf – amerykańska baza wojskowa w muhafazie Hims w Syrii, położona 24 km na zachód od przejścia granicznego o tej samej nazwie na Pustyni Syryjskiej, niedaleko autostrady M2 Bagdad-Damaszek.

Białe Hełmy, oficjalnie Syryjska Obrona Cywilna – ochotnicza formacja obrony cywilnej, działająca od 2013 roku w kontrolowanej przez rebeliantów części Syrii.

Brygada Męczennika Nubara Ozanyana – ormiańska organizacja wojskowa działająca na terenie Syrii. Jej powstanie ogłoszono 24 kwietnia 2019, jako część Syryjskich Sił Demokratycznych.

Brygady Baas – ochotnicza, prorządowa sekularna milicja biorąca udział w syryjskiej wojnie domowej.

Churasan – paramilitarna grupa zbrojna islamistów, tworzona przez weteranów Al-Ka’idy z Afganistanu, Jemenu, Syrii, Azji Południowej i Afryki Północnej, a także Europy. Churasan jest odłamem Dżabhat an-Nusra, oficjalnej siatki Al-Ka’idy w Syrii. Ugrupowanie powstało podczas wojny domowej w Syrii. Na czele grupy stoi Kuwejtczyk Muhsin al-Fadli, który należał kiedyś do wewnętrznego kręgu Usamy ibn Ladina.

Dżabhat an-Nusra – islamistyczna organizacja terrorystyczna walcząca w wojnie w Syrii przeciwko rządom prezydenta Baszszara al-Asada, do 2016 będąca odgałęzieniem Al-Ka’idy.

Dżabhat Ansar ad-Din – koalicja paramilitarnych grup zbrojnych cudzoziemskich islamistów w Syrii, która powstała 25 lipca 2014.

Dżajsz al-Islam – organizacja zbrojna powstała w Damaszku 29 września 2013, walcząca podczas wojny domowej w Syrii.

Dżajsz al-Muhadżirin wa-al-Ansar – islamska radykalna grupa zbrojna składająca się głównie z dżihadystów pochodzących z Czeczenii. Ekstremiści pod wodzą Abu Umara asz-Sziszaniego zaczęli ściągać do Syrii latem 2012. Aktywnie współpracowali z głównym dżihadystycznym ugrupowaniem operującym w Syrii – Islamskim Państwem w Iraku i Lewancie (ISIS).

Fatah al-Intifada – palestyńska organizacja nacjonalistyczna.

Front Islamski – organizacja militarna, zrzeszająca sunnickie ugrupowania zbrojne, aktywna podczas syryjskiej wojny domowej, od 22 listopada 2013. Front Islamski był największą organizacją militarną, wchodzącą w skład syryjskiej opozycji, mającej na celu obalenie rządu Baszszara al-Asada i ustanowienie w Syrii kraju wyznaniowego, do czasu przegrania rywalizacji z Państwem Islamskim i wewnętrznym rozłamem.

Front kurdyjski wojny w Syrii – działania zbrojne podjęte w 2012 przez kurdyjską mniejszość narodową zorganizowaną głównie w Powszechne Jednostki Ochrony, w celu obrony przed islamistami oraz dążenia do niepodległości bądź autonomii dla Kurdów.

Front południowy wojny domowej w Syrii – działania wojenne podczas wojny domowej w Syrii rozgrywające się w muhafazach Dara, As-Suwajda i Al-Kunajtira.

Kampania w Górach Kalamun – działania zbrojne podczas wojny w Syrii prowadzone przez Siły Zbrojne Syrii i libański szyicki Hezbollah w kilku fazach począwszy od listopada 2013. Celem operacji było wyeliminowanie islamistycznych rebeliantów z kontrolowanych przez nich Gór Kalamun, będących granicą libańsko-syryjską i leżących na strategicznej dla losów wojny arterii prowadzącej z Damaszku do Hims.

Kobiece Jednostki Ochrony – jeden z rodzajów kurdyjskiej milicji wchodzące w skład Powszechnych Jednostek Ochrony, które to stanowią oficjalną armię Demokratycznego Systemu Federalnego Północnej Syrii.

Liwa al-Kuds czyli Brygada Jerozolimska – grupa prorządowych Palestyńczyków z Syrii, utworzona w 2013 roku przez inżyniera Muhammada as-Sa’ida.

Mahdi al-Harati – libijski powstaniec, dowódca brygady, która w sierpniu 2011 zajęła Trypolis w czasie libijskiej wojny domowej. Dowódca brygady Liwa al-Umma walczącej w Syrii.

Masakra w At-Turajmisie – pacyfikacja i zbiorowe egzekucje w wiosce kontrolowanej przez rebeliantów i zamieszkałej przez przeciwników syryjskiego reżimu Baszszara al-Asada dokonane przez syryjską armię i prorządową milicję szabiha na cywilach 12 lipca 2012 podczas wojny domowej w Syrii w wyniku czego zginęło 150 osób, w większości ludność cywilna.

Masakra w Darajji – pacyfikacja i zbiorowe egzekucje w mieście kontrolowanym przez rebeliantów i zamieszkałej przez sunnickich przeciwników syryjskiego reżimu Baszara al-Asada, dokonane przez syryjską armię 24 sierpnia 2012 roku podczas wojny domowej w Syrii, w wyniku czego, według różnych szacunków, zginęło 320-400 osób. Była to najbardziej krwawa masakra w trakcie syryjskiego konfliktu.

Masakra w Huli – ostrzał artyleryjski i masowe egzekucje dokonane przez syryjską armię i prorządową milicję szabiha na cywilach 25 maja 2012 podczas wojny domowej w Syrii w wyniku czego zginęło 108 osób, z czego 49 osób stanowiły dzieci, 34 kobiety, a 25 mężczyźni. Były to jedne z najbardziej krwawych masowych egzekucji w trakcie syryjskiego konfliktu, szeroko potępione przez arenę międzynarodową oraz punkt kulminacyjny, po którym rebelianci zerwali rozejm i wznowili ataki na siły rządowe.

Masakry w Al-Bajdzie i Banijas – czystki etniczne w miastach nadmorskich wykonane w dniach 2-3 maja 2013 przez wojsko syryjskie i bojówki szabiha skierowane przeciwko ludności sunnickiej podczas wojny domowej w Syrii, w wyniku czego zginęło około 150 osób.

Międzynarodowa interwencja przeciwko Państwu Islamskiemu – autoryzowana 7 sierpnia 2014 przez prezydenta USA Baracka Obamę operacja lotnicza, sił powietrznych tego państwa i zbrojnej koalicji międzynarodowej, w skład której weszły państwa zachodnie i niektóre kraje arabskie, wymierzona w terrorystów ISIS, dopuszczających się masakr na ludności cywilnej, podczas prowadzenia działań militarnych na terytorium Iraku i Syrii.

Międzynarodowe Rewolucyjne Ludowe Siły Partyzanckie (IRPGF) – formacja zbrojna składająca się z zagranicznych ochotników i ochotniczek o poglądach anarchistycznych. Jej powstanie ogłoszono 31 marca 2017. Od kwietnia 2017 była częścią Międzynarodowego Batalionu Wolności (IFB), który to wchodzi w skład Powszechnych Jednostek Ochrony (YPG).

Międzynarodowy Batalion Wolności, IFB lub EOT – oddział zbrojny w Rożawie składający się z lewicowych ochotników różnej narodowości.

Rémi Ochlik – francuski fotograf prasowy, zginął podczas walk w Himsie razem z Marie Colvin. Otrzymał Grand Prix Jean-Louis Calderona i pierwszą nagrodę World Press Photo.

Ofensywa Państwa Islamskiego w Syrii – kampania wojenna prowadzona w Syrii przez organizację terrorystyczną Państwo Islamskie, która doprowadziła w czerwcu 2014 do powstania samozwańczego kalifatu na terenach zajętych przez dżihadystów.

Operacja „Źródło pokoju”, turecka inwazja na Rożawę – operacja wojskowa rozpoczęta 9 października 2019 przez Tureckie Siły Zbrojne i sprzyjającą im Wolną Armię Syryjską, toczona przeciwko Autonomicznej Administracji Północnej i Wschodniej Syrii oraz Syryjskim Siłom Demokratycznym.

Partia Unii Demokratycznej – partia syryjskich Kurdów. Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan uznał ją za lokalne odgałęzienie Partii Pracujących Kurdystanu, a także organizację terrorystyczną. Takiemu stwierdzeniu sprzeciwiają się rządy państw zachodnich, m.in. Francji i nawołują do nie łączenia tych dwóch organizacji.

Polski Kontyngent Wojskowy w operacji Inherent Resolve w Państwie Kuwejt, Republice Iraku oraz Państwie Katar – wydzielony komponent Sił Powietrznych, przeznaczony do prowadzenia działań rozpoznawczych na korzyść wojsk koalicji międzynarodowej działających w ramach operacji Inherent Resolve w latach 2016-2018. Jeden z dwóch, obok PKW Irak, polskich kontyngentów wydzielonych do tej operacji.

Polski Kontyngent Wojskowy w ramach Dostosowanych Środków Wzmocnienia Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego dla Turcji, na terytorium Turcji, wschodnim akwenie Morza Śródziemnego oraz Morzu Czarnym – wydzielony komponent Sił Zbrojnych RP, przeznaczony do udziału w działaniach rozpoznawczych na rzecz sił sojuszniczych i tureckich w 2020 roku.

Powszechne Jednostki Ochrony – milicja kurdyjska działająca na terenie Syrii. Początkowo stanowiąca zbrojne ramię Partii Unii Demokratycznej (PYD), aktualnie oficjalna armia Demokratycznego Systemu Federalnego Północnej Syrii.

Queerowa Armia Insurekcji i Wyzwolenia (TQILA) – formacja zbrojna będącą podjednostką Międzynarodowych Sił Partyzanckich Ludów Rewolucyjnych (IRPGF) utworzona 24 lipca 2017. Jednostka składała się z osób LGBT+ walczących w szeregach IRPGF, a jej oficjalną ideologię stanowił queer anarchizm.

Rewolucyjny Związek na rzecz Międzynarodowej Solidarności, powszechnie określane jako RUIS – anarchistyczny oddział wojskowy wchodzący w skład Międzynarodowego Batalionu Wolności zaangażowanego w wojnę domową w Syrii. Został sformowany w kwietniu 2015, a w jego skład weszli w większości greccy ochotnicy.

Siły Mobilizacji Ludowej – sojusz ponad czterdziestu formacji milicyjnych aktywnych przede wszystkim w Iraku, biorących w drugiej kolejności udział także w wojnie domowej w Syrii, walczących odpowiednio po stronie rządu irackiego przeciwko Państwu Islamskiemu oraz po stronie rządu syryjskiego. Większość milicji zrzesza szyitów, chociaż istnieją również mniej liczne formacje sunnickie i chrześcijańska. Formalnie milicje podporządkowane są rządowi irackiemu, jednak w rzeczywistości formacje szyickie uznają dowództwo irańskiego gen. Ghasema Solejmaniego, dowódcy Sił Ghods.

Syryjska Armia Wyzwoleńcza – uzbrojona grupa operacyjna syryjskiej opozycji walczącej w wojnie domowej, głównie w prowincji Idlib. W dużej mierze jest to koalicja miejscowych grup zbrojnych składających się przeważnie z uzbrojonych cywilów.

Syryjska kampania przeciwko Państwu Islamskiemu – ofensywa prowadzona na terenach kontrolowanych przez antyrządowych rebeliantów frontu północnego i wschodniego syryjskiej wojny domowej przez koalicję ugrupowań islamskich przeciwko Państwu Islamskiemu.

Syryjska Koalicja Narodowa na rzecz Opozycji i Sił Rewolucyjnych – konfederacja zrzeszająca oraz reprezentująca syryjską opozycję krajową i emigracyjną, powołana na konferencji w Dosze 11 listopada 2012.

Syryjska Rada Dowództwa Rewolucyjnego – sojusz ugrupowań islamskich powołany 3 sierpnia 2014, składający się z 18 grup bojowych, walczących podczas Wojny domowej w Syrii. Celem sojuszu jest zwiększenie koordynacji i jedności między różnymi ugrupowaniami. Sygnatariusze sojuszu reprezentują zarówno sekularystów, jak i islamistów m.in. z Ahrar asz-Szam.

Syryjski Ruch Oporu – organizacja zbrojna aktywna w trakcie wojny domowej w Syrii.

Wolna Armia Iraku – sunnicka formacja zbrojna sformowana w zachodniej, sunnickiej części Iraku walcząca w wojnie domowej w Syrii po stronie Wolnej Armii Syrii. Grupa ma na celu obalenie zdominowanego przez szyitów rządu Iraku uzyskując wsparcie od nowych władz Syrii po obaleniu Baszszara al-Asada.

Wybory parlamentarne w Syrii odbyły się 7 maja 2012 i odbywały się w czasie wojny domowej między siłami prezydenta Baszszara al-Asada i zbrojną opozycją. Wybory zostały całkowicie zbojkotowane przez opozycję.

YPG International lub Międzynarodowe Jednostki Ochrony Ludności – jednostka wojskowa składająca się z zagranicznych ochotników Powszechnych Jednostek Ochrony (YPG). Powstała w grudniu 2016 jako Antyfaszystowski Międzynarodowy Batalion (AIT). Jednostka wchodzi w skład Syryjskich Sił Demokratycznych.

Zamach bombowy w Reyhanlı miał miejsce 11 maja 2013. Doszło wówczas do eksplozji dwóch samochodów-pułapek, w wyniku czego zginęły 52 osoby, a 140 zostało rannych. Był jednym z najbardziej tragicznych ataków bombowych na terenie Turcji.

Zestrzelenie rosyjskiego bombowca Su-24 – zdarzenie do którego doszło 24 listopada 2015 niedaleko granicy syryjsko-tureckiej, gdy turecki samolot myśliwski F-16 zestrzelił rosyjski bombowiec Su-24M. Jest to pierwszy przypadek zestrzelenia sowieckiego lub rosyjskiego samolotu przez członka NATO od lat 50. XX wieku.

Zestrzelenie syryjskiego samolotu uderzeniowego Su-22 przez amerykański myśliwiec F/A-18E Super Hornet nastąpiło 18 czerwca 2017 roku około godziny 18:43 na południe od miasta As-Saura.

Zielony batalion – organizacja dżihadystyczna aktywna podczas syryjskiej wojny domowej. Założona w 2013 przez saudyjskich weteranów wojny w Iraku i wojny w Afganistanie, grupa walczyła u boku Dżabhat an-Nusra oraz Państwa Islamskiego Iraku i Lewantu (ISIS) przeciwko siłom prezydenta Assada i pozostawała neutralną i niezależną grupą w sporach ISIS z innymi grupami rebeliantów.

Zjednoczone Siły Wolności – działająca w czasie syryjskiej wojny domowej na terenie Rożawy organizacja bojowa, w skład której wchodzą emigranci kilku rewolucyjnych organizacji socjalistycznych z Turcji, w szczególności Rewolucyjnej Partii Komunardów (DKP).