WAlmanach Cracoviense ad annum 1474 – astronomiczno-astrologiczny kalendarz ścienny na rok 1474, najstarszy znany drukowany dokument powstały na ziemiach polskich oraz najstarszy wydany drukiem kalendarz w Polsce. Jego wydanie rozpoczęło historię druku w Polsce.
WBiblia pauperum w terminologii naukowej księgoznawstwa i historii sztuki odnosi się do dwóch różnych typów ksiąg późnośredniowiecznych:Rękopiśmiennej księgi zawierającej wyciąg z Pisma Świętego, przede wszystkim ze Starego Testamentu, przedstawiający w skrócony i przystępny sposób wydarzenia biblijne. Tego rodzaju książki przeznaczone były dla studentów i niższego kleru. Określenie „ubogi" odnosiło się tu raczej do „duchowego ubóstwa" czy „prostoty" czytelników, ich niepełnego wykształcenia, niż do ich statusu materialnego. Ten rodzaj ksiąg nie zawierał zwykle żadnych ilustracji. Strona z drzeworytniczej Biblia pauperum z XV wieku. Pośrodku „Zwiastowanie”, po lewej „Kuszenie Ewy”, po prawej „Runo Gedeona” W najczęściej używanym obecnie znaczeniu termin Biblia pauperum odnosi się do jednego z rodzajów ksiąg zawierających typologiczne zestawienia obrazów ze Starego i Nowego Testamentu. Najwcześniejsze rękopiśmienne przykłady pochodzą z ok. połowy XIV wieku, później pojawiają się egzemplarze blokowe i inkunabuły. Typowa Biblia pauperum zawierała początkowo 36, później do 50 ilustracji. Każda z ilustracji zawiera pośrodku pojedynczą scenę z historii Nowego Testamentu, umieszczoną między dwiema odpowiadającymi jej symbolicznie scenami ze Starego Testamentu. Powyżej i poniżej tych scen umieszczone są po dwa wyobrażenia proroków starotestamentowych oraz odpowiednie teksty z ich proroctw odnoszące się do przedstawionych scen.Funkcja tego rodzaju ksiąg nie jest jasna, lecz służyły zapewne zakonnikom pomocą w kontemplacji treści biblijnych lub w zapamiętywaniu związków typologicznych między wydarzeniami Starego i Nowego Testamentu. Nazwa Biblia Pauperum dla takich ksiąg nie wywodzi się ze średniowiecza, lecz została im nadana zapewne w czasach nowożytnych przez bibliotekarzy katalogujących zbiory biblioteczne, za przykładem egzemplarza z Wolfenbüttel, na którym ktoś późniejszą ręką dopisał słowa Biblia pauperum. Być może słowo pauperes — „ubodzy” odnosić się tu miało do członków zakonów żebraczych.
WDruk – wielokrotne odbicie obrazu z formy drukowej na podłoże drukowe. Potocznie nazywana drukiem jest również każda kopia, czyli odbitka drukowa.
WFloratura - rozwinięta dekoracja roślinna wypełniająca jeden lub kilka marginesów zdobionej karty. Stanowi etap pośredni w rozwoju roślinnej dekoracji marginalnej między inicjałem ornamentalnym, a późnogotycką zamkniętą w obramieniu bordiurą. Roślinność floratury często wzbogacają liczne elementy drolerii, przejęte ze świata fauny, legendy, anegdoty i groteski, jak również motywy heraldyczne.
WHistoria druku – odnosi się do sposobu nanoszenia obrazu metodą odbicia go z formy drukowej na podłoże drukowe za pomocą farby drukowej.
WInkatenacja - okucia z łańcuchami, w które zaopatrywane były oprawy starych ksiąg, w celu przykucia tych ksiąg do pulpitu (skryptorium), na którym je czytano. Termin dotyczy głównie ksiąg sprzed ery druku - przepisywanych ręcznie i bogato zdobionych, a przez to będących bardzo cennymi przedmiotami. Okucia gwarantowały także stabilność księgi położonej na pochyłym pulpicie.
WJikji – antologia tekstów buddyzmu zen, wydrukowana w 1377, najstarsza książka drukowana z użyciem ruchomych czcionek metalowych – powstała ponad 75 lat przed drukiem Biblii Gutenberga (1452–1455).
WKodeks – jedna z form książki. Jest to zbiór kart złączonych na jednym z brzegów nazywanym grzbietem książki. Karty kodeksu są z papirusu, pergaminu, albo papieru. Forma ta, stosowana od końca I wieku n.e., jest obecnie najpopularniejszą formą książki, do innych zaliczamy: zwój, leporello, książkę mówioną, książkę elektroniczną.
WKolofon – formuła umieszczona na końcu średniowiecznej książki rękopiśmiennej, zawierająca explicit z tytułem dzieła, datację, imię pisarza, czasem jego funkcję i pochodzenie, a nieraz także inne informacje dotyczące okoliczności powstania danego egzemplarza, np. na czyje polecenie czy za czyjego panowania powstał. Uzupełnieniem kolofonu bywały niekiedy osobiste wynurzenia pisarza, zwykle w formie wierszowanej, najczęściej wyrażające zadowolenie z powodu ukończonego trudu pisarskiego. Kolofon rozwinął się w późnym średniowieczu ze zwięzłej formuły explicitu. Zwykle był wyróżniany przez pisarza graficznie.
WKsiążka – dokument piśmienniczy, zapis myśli ludzkiej, raczej obszerny, w postaci publikacji wielostronicowej o określonej liczbie stron, o charakterze trwałym.
WKsiążka blokowa – forma książki, która powstaje w wyniku odbijania jednostronnie stron z klocków drzeworytowych.
WKsiążka brajlowska – wydawnictwo zwarte, którego treść wyrażona jest pismem wypukłym punktowym, stworzonym przez Ludwika Braille’a.
WKsiążka miniaturowa jest książką, której powierzchnia zwykle waha się od 13 do 5 cm². Długość ani szerokość nie powinny być większe niż 10 cm. Miniatury książkowe można podzielić na cztery kategorie:macro mini: książki 10–8 cm, miniatura: 8–5 cm, micro mini: 5–2,5 cm, ultra micro mini: mniejsze niż 2,5 cm.
WKustosz (kustoda) – oznaczenie stosowane w książce rękopiśmiennej i drukowanej. W obu przypadkach termin ten posiada odmienne znaczenie.
WPomnik nosiciela książek – kamienny monument znajdujący się na obrzeżach wsi Krejwiany.
WObliteracja – termin pochodzący z jęz. łacińskiego określający zatarcie, usunięcie, zamazanie, wymazanie, zatarcie, wydrapanie, czyniąc go lub jego fragment nieczytelnym.
WPalimpsest – rękopis spisany na używanym już wcześniej materiale piśmiennym, z którego usunięto poprzedni tekst, najczęściej w celu zmniejszenia kosztów nowego materiału. Spotykanym równolegle terminem technicznym jest codex rescriptus.
WPecja – termin pecja oznacza:
WPolskie elementarze – elementarze do początkowej nauki języka polskiego wydane w języku polskim. Artykuł obejmuje także wydawnictwa łączące w jednym wydaniu naukę elementarną kilku języków, w których wiodący lub pomocniczy język stanowi język polski.
WPolskie encyklopedie – encyklopedie napisane lub przetłumaczone z języków obcych przez Polaków, wydane w Polsce lub za granicą w języku polskim. Artykuł zawiera listę encyklopedii opublikowanych w Polsce lub za granicą w formie książkowej w języku polskim lub z użyciem tego języka oraz przetłumaczonych z języków obcych na ten język.
WPolskie encyklopedie ogólne – wydawnictwa informacyjne, których treść zawiera ogół wiadomości ze wszystkich dziedzin wiedzy, wydawane na terenie Polski lub za granicą w języku polskim.
WPolskie encyklopedie szkolne – polskie encyklopedie przeznaczone dla dzieci i młodzieży wydawane w kraju i za granicą od XVIII do XXI wieku.
WReklamant – oznaczenie stosowane w książce rękopiśmiennej od XI wieku, polegające na umieszczeniu początku tekstu następnej składki na dole składki poprzedniej w celu ułatwienia ich bezbłędnego szeregowania.
WBartolomeo Sanvito – włoski pisarz i iluminator. Jeden z najznamienitszych skrybów w Padwie, którego kaligrafia wpłynęła na styl pisma w Rzymie i Neapolu. Pierwsza udokumentowana wzmianka o skrybie pojawia się pod koniec 1450 r. w Padwie, gdzie związany ze środowiskami akademickimi przepisywał m.in. dla Bernardo Bembo (1433–1519), weneckiego patrycjusza, który w tamtych latach studiował w Padwie i dla którego wykonywał wspaniałe rękopisy .
WSuperekslibris – szczególna forma ekslibrisu, znaku własnościowego książki, stanowiąca część wystroju introligatorskiego oprawy.
WSygnatura – oznaczenie kolejności składek przy pomocy kolejnych liczb lub liter, umieszczonych niedaleko brzegu strony, stosowane przy produkcji starodruków, mające na celu ułatwienie bezbłędnego szeregowania składek.
WSylwa – forma piśmiennictwa popularna wśród szlachty polskiej, wywodząca się m.in. ze zbioru Silvae rzymskiego poety Stacjusza, obejmująca niejednorodne formalnie teksty zapisywane „na gorąco” i wyróżniające się różnorodną tematyką.
WZwój – pierwotna postać książki w formie długiej wstęgi nawiniętej na dwa drążki (umbilicus). Drążki te były dłuższe niż szerokość zwoju i nie były do niego przymocowane. Nadawały one zwojowi pożądaną sztywność. Przed rozpoczęciem czytania drążki te wysuwano. Wystające końce tych drążków wiązano ze sobą tasiemkami, a zwój owijano w obwolutę pergaminową, najczęściej koloru purpurowego i obwiązywano czerwonymi rzemykami. Zaopatrywano go dodatkowo w tytuł wypisany na skrawku pergaminu doczepionego do rękopisu. Po łacinie nazywany był on index lub titulus. W przypadku zwojów wytworniejszych miał kolor czerwony lub szafirowy. Taki doczepiony tytuł ułatwiał odszukiwanie konkretnego zwoju wśród wielu innych. Zwój czytano rozwijając sukcesywnie jego kolejne partie z jednej strony, zwijając je jednocześnie z drugiej strony.