26 Wojny w historii Francji

Wojny albigeńskie zwane także krucjatą przeciw albigensom albo krucjatą katarską (1209–1229) – 20-letnia kampania wojskowa zainicjowana przez Kościół rzymskokatolicki w celu walki z herezją, której winni być mieli przede wszystkim katarzy z Langwedocji oraz, w mniejszym stopniu, waldensi.

Wojna chińsko-francuska 1884-1885 – konflikt o Wietnam, stoczony między dążącą do budowy kolonialnego imperium Francją a Cesarstwem Chińskim, usiłującym utrzymać swoją strefę wpływów w Azji Południowo-Wschodniej, zakończony porażką chińską i ustanowieniem francuskiego protektoratu nad Wietnamem. Wojna ta jest w Chinach zaliczana do okresu chińskiej historii zwanym stuleciem upokorzeń.

Wojna dewolucyjna – wojna prowadzona między Francją a Hiszpanią w latach 1667-1668.

Dziwna wojna – kolokwialna definicja sytuacji, jaka miała miejsce w pierwszym okresie II wojny światowej na froncie zachodnim po formalnym wypowiedzeniu przez Francję i Wielką Brytanię 3 września 1939 roku wojny III Rzeszy po zaprzestaniu faktycznych działań wojennych na lądzie w okresie od października 1939 do kampanii francuskiej w maju 1940 roku.

Wojna Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską miała miejsce w latach 1672–1679.

Francuska interwencja w Meksyku - interwencja zbrojna Cesarstwa Francuskiego na terenie Meksyku w latach 1861–1867.

Wojna francusko-austriacka – konflikt zbrojny, toczący się w 1859 pomiędzy II Cesarstwem Francuskim i Królestwem Piemontu i Sardynii a Cesarstwem Austrii.

Kryzys w Bizercie – kryzys polityczny między Tunezją a Francją wynikający z obecności francuskiej bazy wojskowej w tunezyjskim mieście Bizerta, którego kulminacja przypada na 19-23 lipca 1961 kiedy doszło do starć między wojskami obu krajów i ostatecznie zajęciu całego miasta przez wojska francuskie.

Ofensywa w Saarze – działania wojenne prowadzone w pierwszym okresie II wojny światowej na froncie zachodnim po wypowiedzeniu przez Francję i Wielką Brytanię 3 września 1939 wojny III Rzeszy po agresji III Rzeszy na Polskę.

Operacja Manta – francuska interwencja wojskowa w Czadzie przeprowadzona, w odpowiedzi na inwazję wojsk libijskich oraz wspierających ich rebeliantów z czadyjskiego GUNT, na swojego południowego sąsiada w czerwcu 1983.

Pierwsza wojna baronów (1215-1217) – wojna domowa w Królestwie Anglii pomiędzy Janem bez Ziemi a zbuntowanymi baronami, wspieranymi przez armię przyszłego króla Francji Ludwika VIII Lwa i dowodzonymi przez Roberta Fitzwaltera. Była wynikiem odmowy króla wprowadzenia w życie podpisanej wcześniej Wielkiej Karty Swobód.

Quasi-wojna – nigdy niewypowiedziana wojna toczona w latach 1798–1800, głównie na morzach i oceanach świata, pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a I Republiką Francuską. W Stanach Zjednoczonych konflikt ten był czasami nazywany również wojną francusko-amerykańską, niewypowiedzianą wojną z Francją, niewypowiedzianą wojną morską, wojną piracką, małą wojną, a nawet półwojną.

Szalona wojna, znana także jako wojna o dobro publiczne – późnośredniowieczny konflikt pomiędzy koalicją znaczących, dysponujących dużymi siłami zbrojnymi władców feudalnych a królem Francji. Wojna trwała w latach 1485–1488, podczas rządów regentki Anny de Beaujeu, pomiędzy śmiercią króla Ludwika XI a objęciem władzy przez małoletniego wówczas Karola VIII Walezjusza. Karol VIII został królem w wieku trzynastu lat, po śmierci swojego ojca, jednak do 1491 regencję sprawowała jego najstarsza siostra, Anna de Beaujeu, wraz ze swym mężem Piotrem II, księciem Burbonii.

Wojna algierska – trwający w latach 1954–1962 konflikt zbrojny pomiędzy Francją a algierskim Frontem Wyzwolenia Narodowego.

Wojna chłopska w Luksemburgu − konflikt narodowowyzwoleńczy z roku 1798 roku mieszkańców zachodniego regionu Eifel przeciwko Francuzom, którzy nakładali na ludność wysokie podatki, zmuszali chłopów do wstępowania do armii francuskiej oraz zamykali kościoły.

Wojna francusko-pruska – wojna między mocarstwami II Cesarstwem Francuskim a Królestwem Prus, wspieranym przez inne kraje niemieckie, trwająca od 19 lipca 1870 do 10 maja 1871.

Wojna hugenocka (1626–1629) — konflikt zbrojny pomiędzy Królestwem Francji i wspieranym przez Anglię stronnictwem Hugenotów, zakończony pokojem w Alais i złamaniem potęgi Hugenotów we Francji.

Wojna Króla Jerzego – wojna kolonialna pomiędzy Wielką Brytanią a Francją, tocząca się w latach 1744-1748 w Ameryce Północnej, a ściślej w północnowschodniej jej części. Wojna króla Jerzego była częścią szerszego konfliktu europejskiego, znanego jako wojna o sukcesję austriacką.

Wojna królowej Anny 1702–1713 – konflikt zbrojny w koloniach Ameryki Północnej pomiędzy Francją i Hiszpanią a Wielką Brytanią, będący częścią europejskiej wojny o sukcesję hiszpańską. Działania toczyły się na dwóch frontach: północnym i południowym.

Wojna o Ifni − seria zbrojnych incydentów pomiędzy wojskami hiszpańskimi i francuskimi z jednej a marokańskimi z drugiej, która miała miejsce na przełomie 1957 i 1958 roku, zakończona klęską wojsk marokańskich.

Wojna o Rif – konflikt zbrojny toczony od 1920 do 1927 roku pomiędzy kolonialną Hiszpanią, a plemionami Berberów z górzystego regionu Rif w Maroku. Dowodzeni przez Abd al-Karima Rifianie początkowo zadali kilka dotkliwych porażek siłom hiszpańskim, używając taktyki partyzanckiej i zdobycznej, europejskiej broni. Jednak po interwencji militarnej Francji przeciwko i głównym lądowaniu wojsk hiszpańskich pod Al Hoceima, uważanym za pierwszy w historii desant morski z użyciem czołgów i samolotów, Abd al-Karim poddał się Francuzom i został wywieziony z Maroka.

Wojna siedmioletnia (1756–1763) – wojna pomiędzy Wielką Brytanią, Prusami i Hanowerem, a Francją, Austrią, Rosją, Szwecją i Saksonią. Była to wojna o zasięgu światowym – walki toczyły się w Europie, Ameryce Północnej, Indiach i na wyspach karaibskich. W późniejszej fazie konfliktu do wojny przyłączyły się Hiszpania i Portugalia oraz starająca się początkowo zachować neutralność Holandia, której siły zostały zaatakowane w Indiach. Wojna ta może być uznana za wojnę hegemoniczną. Wojna charakteryzowała się oblężeniami i podpaleniami miast, ale również bitwami na otwartym polu, z wyjątkowo ciężkimi stratami. Ocenia się, że w czasie wojny zginęło od 900 000 do 1 400 000 ludzi.

Wojna trzydziestoletnia – europejski konflikt trwający od 23 maja 1618 do 24 października 1648 pomiędzy protestanckimi państwami Świętego Cesarstwa Rzymskiego wspieranymi przez inne państwa europejskie, a katolicką dynastią Habsburgów. Mimo że wojnę zainicjowały przyczyny natury religijnej, na jej długotrwałość wpłynęło m.in. dążenie mocarstw europejskich do osłabienia potęgi Habsburgów.

Wojna w Saharze Zachodniej – wojna między niepodległościową organizacją Ludowy Front Wyzwolenia As-Sakijja al-Hamra i Rio de Oro reprezentującą interesy Sahary Zachodniej a wojskami marokańskimi, a wcześniej również francuskimi i mauretańskimi. Do wybuchu wojny doszło na skutek wycofania się Hiszpanów z terytoriów tzw. Sahary Hiszpańskiej.

Wojny napoleońskie – seria konfliktów zbrojnych pomiędzy Francją i państwami z nią sprzymierzonymi a zmieniającą się koalicją innych państw Europy, w czasach supremacji Napoleona Bonaparte. Były one kontynuacją wojen między I Republiką Francuską a państwami I i II koalicji, które wybuchły z powodu rewolucji francuskiej i trwały – z inicjatywy i dzięki finansowaniu przez Wielką Brytanię – przez cały okres Konsulatu i I Cesarstwa. Historycy nie są zgodni co do tego, kiedy dokładnie należy datować ich początek. Niektórzy uważają, że należy je liczyć od momentu, gdy w listopadzie 1799 roku Napoleon przejął władzę we Francji. Inni uznają, że konflikty okresu 1799-1802 należy zaliczać jeszcze do wojen okresu rewolucji francuskiej i za punkt początkowy „wojen napoleońskich” uważają zerwanie pokoju w Amiens i wypowiedzenie wojny Francji przez Brytanię w 1803. Obecnie w historiografii zachodniej coraz częściej nazywa się je „wojnami Koalicji”, ponieważ faktycznie zostały one narzucone Napoleonowi przez kolejne koalicje. Wojny te – dzięki talentom dowódczym Napoleona początkowo zwycięskie, co zaowocowało pobiciem w polu armii większości dawnych mocarstw europejskich – zakończyły się przegraną Francji i najpierw abdykacją, a po ostatniej kampanii, znanej jako „100 dni Napoleona”, zesłaniem cesarza na Wyspę Świętej Heleny (1815). Za ich końcową datę uznaje się 20 listopada 1815 – po ostatecznej klęsce Napoleona w bitwie pod Waterloo i podpisaniu drugiego traktatu paryskiego w 1815 roku.

Wojny rewolucyjnej Francji – wojny toczone przez Francję przeciwko zmieniającym się koalicjom monarchii europejskich w okresie rewolucji francuskiej (1789–1799). Ich kontynuacją były wojny napoleońskie (1799/1802–1815).