Bitwa o Mińsk (1919)W
Bitwa o Mińsk (1919)

Bitwa o Mińsk – polska ofensywa na terenie współczesnej Białorusi, zakończona zajęciem przez Polaków Mińska 8 sierpnia 1919 roku.

I pochód zimowyW
I pochód zimowy

I pochód zimowy – kampania zimowa oddziałów Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej pod dowództwem gen. Mychajła Omelianowycza-Pawłenki, prowadzona na tyłach oddziałów Armii Czerwonej i Sił Zbrojnych Południa Rosji, rozpoczęta 6 grudnia 1919 roku.

Kontrofensywa Frontu Wschodniego Armii Czerwonej (1919)W
Kontrofensywa Frontu Wschodniego Armii Czerwonej (1919)

Kontrofensywa Frontu Wschodniego – działania wojenne Frontu Wschodniego Armii Czerwonej przeciwko Frontowi Zachodniemu białej Armii Rosyjskiej prowadzone od kwietnia do czerwca 1919. Były odpowiedzią na ofensywę wiosenną Armii Rosyjskiej przeprowadzoną w marcu i kwietniu. W rezultacie kontrofensywy biali stracili zdobycze terytorialne uzyskane w poprzednich miesiącach i zostali odrzuceni na Ural.

Ofensywa Sił Zbrojnych Południa Rosji na MoskwęW
Ofensywa Sił Zbrojnych Południa Rosji na Moskwę

Ofensywa Sił Zbrojnych Południa Rosji na Moskwę – ostatnia wielka ofensywa przeprowadzona przez Siły Zbrojne Południa Rosji pod dowództwem gen. Antona Denikina podczas wojny domowej w Rosji.

Ofensywa wiosenna Armii RosyjskiejW
Ofensywa wiosenna Armii Rosyjskiej

Ofensywa wiosenna Armii Rosyjskiej – działania wojenne sił białych dowodzonych przez adm. Aleksandra Kołczaka, przede wszystkim Armii Zachodniej oraz Armii Syberyjskiej, przeciwko siłom Frontu Wschodniego Armii Czerwonej. Według pierwotnych założeń celem ofensywy było dotarcia do linii rzeki Ik, gdzie żołnierze białych mieli zatrzymać się na kilka tygodni zatrzymać na odpoczynek. Wobec faktu, iż cel ten został osiągnięty w krótszym czasie, niż zakładało dowództwo Armii Rosyjskiej, Kołczak nakazał Armii Zachodniej kontynuować natarcie na zachód. 15 kwietnia Armia Zachodnia zajęła Czystopol. Następnie jednak wiosenna odwilż uniemożliwiła białym dalsze działania ofensywne, natomiast czerwoni przegrupowali swoje siły i przystąpili do kontrofensywy. W połowie maja biali musieli ponownie wycofać się za Ik.

Operacja charkowska (listopad–grudzień 1919)W
Operacja charkowska (listopad–grudzień 1919)

Operacja charkowska – działania wojsk Frontu Południowego Armii Czerwonej przeciwko Siłom Zbrojnym Południa Rosji między 19 listopada a 17 grudnia 1919 r. Jej celem było zdobycie Charkowa oraz Kupiańska, a następnie otwarcie drogi do podjęcia dalszych działań ofensywnych w Donbasie.

Operacja chopiorsko-dońskaW
Operacja chopiorsko-dońska

Operacja chopiorsko-dońska – natarcie wojsk 9 Armii Frontu Południowo-Wschodniego Armii Czerwonej oraz korpusu kawalerii podlegającego 10 Armii, przeciwko Armii Dońskiej. Celem prowadzonego między 20 listopada a 8 grudnia 1919 r. działań było zapewnienie stabilności lewego skrzydła Frontu Południowego Armii Czerwonej oraz wyjście na południowy brzeg Donu.

Operacja jekaterynburskaW
Operacja jekaterynburska

Operacja jekaterynburska – działania wojenne prowadzone przez 2. i 3. Armię Czerwoną przeciwko białej Armii Syberyjskiej, składowej Armii Rosyjskiej adm. Aleksandra Kołczaka, w dniach 5-20 lipca 1919. Operacja stanowiła dalszy ciąg kontrofensywy Frontu Wschodniego Armii Czerwonej. Jej celem było odzyskanie przez czerwonych Jekaterynburga. Rezultatem udanego przeprowadzenia operacji jekaterynburskiej, a następnie sukcesu operacji czelabińskiej, w którą zaangażowana była 5 Armia, było zmuszenie białych do wycofania się z Uralu.

Operacja odeska (1919)W
Operacja odeska (1919)

Operacja odeska – działania Sił Zbrojnych Południa Rosji przeciwko Armii Czerwonej, prowadzone od 20 do 23 sierpnia 1919 r. w celu zdobycia Odessy. Dzięki skoordynowaniu działań oddziału białych, który przybył na okręcie z Sewastopola, z działaniami antybolszewickich powstańców w mieście operacja zakończyła się całkowitym powodzeniem nacierających. Grupa Południowa radzieckiej 12. Armii, złożona z trzech świeżo sformowanych, niezdyscyplinowanych dywizji piechoty wycofała się z miasta i regionu odeskiego, uznając go za niemożliwy do skutecznej obrony wobec równoczesnego zagrożenia ze strony powstańców chłopskich oraz ryzyka interwencji wojsk rumuńskich z kierunku Besarabii.

Operacja odesko-mikołajowskaW
Operacja odesko-mikołajowska

Operacja odesko-mikołajowska – operacja Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej, przeprowadzona głównie przez sprzymierzone z nią oddziały partyzanckie pod dowództwem Nikifora (Matwija) Hryhorjewa, przeprowadzona między lutym a kwietniem 1919 r. Jej celem było wyparcie z wybrzeża Morza Czarnego, regionów odeskiego i mikołajowskiego francuskich oraz greckich wojsk interwencyjnych i przyłączenie ich do Ukraińskiej SRR.

Operacja permska (1918–1919)W
Operacja permska (1918–1919)

Operacja permska – ofensywa białej Armii Rosyjskiej, przeciwko 3 i 2 Armii Czerwonej, prowadzona od końca listopada 1918 r. do początku 1919 r. Jej celem było zdobycie Kunguru i Permu, kluczowego ośrodka przemysłowego w regionie. Zakończona sukcesem białych; Perm został zajęty 25 grudnia 1918 r.

Operacja permska (1919)W
Operacja permska (1919)

Operacja permska – działania wojenne prowadzone przez 2 i 3 Armię Czerwoną oraz Flotyllę Kamsko-Wołżańską przeciwko białej Armii Syberyjskiej, składowej Armii Rosyjskiej adm. Aleksandra Kołczaka, w dniach 21 czerwca-1 lipca 1919 r. Operacja stanowiła dalszy ciąg kontrofensywy Frontu Wschodniego Armii Czerwonej, jej celem było odzyskanie przez czerwonych Permu.

Operacja ufijskaW
Operacja ufijska

Operacja ufijska – działania wojenne prowadzone przez czerwoną Armię Turkiestańską przeciwko białej Armii Zachodniej w dniach 25 maja–20 czerwca 1919 r., podczas wojny domowej w Rosji. Był to ostatni etap kontrofensywy Frontu Wschodniego Armii Czerwonej, w rezultacie której biała Armia Rosyjska adm. Aleksandra Kołczaka utraciła zdobycze terytorialne uzyskane wiosną tego samego roku i została zmuszona do wycofania się na Ural.

Powstanie HryhorjewaW
Powstanie Hryhorjewa

Powstanie Matwija Hryhorjewa – zbrojne wystąpienie przeciwko władzy bolszewików na Ukrainie w maju 1919 r., jakie objęły obszar między Mikołajowem i Chersoniem, Jekaterynosławiem, Czerkasami, Krzemieńczukiem i Krzywym Rogiem. Jego przywódcą był ataman Matwij Hryhorjew, który skupił wokół siebie partyzanckie oddziały chłopów buntujących się przeciwko rekwizycjom żywności oraz represjom prowadzonym przez Czekę. 8 maja 1919 r. Hryhorjew wydał Uniwersał, w którym wzywał, by "lud ukraiński brał władzę w swoje ręce" i ogłaszał "Ukrainę radziecką bez komunistów". Do jego wystąpienia przyłączyły się również garnizony Armii Czerwonej w Czerkasach, Wierchniednieprowsku i Jekaterynosławiu oraz oddziały marynarzy z Mikołajowa, Chersonia i Oczakowa. Na obszarze opanowanym przez zwolenników Hryhorjewa doszło do licznych pogromów. Powstanie zostało stłumione pod koniec maja 1919 r. przez jednostki Armii Czerwonej pod dowództwem Klimienta Woroszyłowa, Aleksandra Parchomienki i Pawła Dybienki; chłopskie oddziały w obliczu starć z większymi regularnymi siłami rozpraszały się, poddawały lub przechodziły na stronę przeciwnika.

Powstanie nieświeskieW
Powstanie nieświeskie

Powstanie nieświeskie – zbrojne wystąpienie polskiej ludności Nieświeża przeciwko bolszewikom w dniach 14–19 marca 1919 roku; z powodu złej oceny ze strony powstańców co do postępów ofensywy Wojska Polskiego powstanie zostało stłumione, a organizatorzy rozstrzelani.

Powstanie sejneńskieW
Powstanie sejneńskie

Powstanie sejneńskie – polski zryw zbrojny, zorganizowany przez Polską Organizację Wojskową przeciwko litewskiej administracji na Sejneńszczyźnie. Powstanie trwało 5 dni a jego zwieńczeniem było przyłączenie spornego terytorium do II Rzeczypospolitej. Zryw ten wraz z dwoma powstaniami wielkopolskimi: z 1806 r. i z lat 1918–1919 oraz dwoma powstaniami śląskimi: z 1920 r. i z 1921 r. jest zaliczany do zwycięskich zrywów niepodległościowych w dziejach Polski.

Powstanie tambowskieW
Powstanie tambowskie

Powstanie tambowskie, antonowszczyzna – największe rosyjskie powstanie chłopskie przeciwko bolszewikom, miało miejsce w latach 1918–1921 w guberni tambowskiej.

Sierpniowa ofensywa Frontu PołudniowegoW
Sierpniowa ofensywa Frontu Południowego

Ofensywa sierpniowa Frontu Południowego – natarcie wojsk Frontu Południowego Armii Czerwonej przeciwko Siłom Zbrojnym Południa Rosji, prowadzone od 14 sierpnia do 12 września 1919 r. Działania zbrojne prowadzone przez dwie grupy uderzeniowe pod dowództwem Wasilija Szorina i Władimira Sieliwaczowa, miały na celu powstrzymanie marszu białych sił gen. Denikina na Moskwę, a następnie opanowanie dawnego Obwodu Wojska Dońskiego i rozbicie sił Denikina.

Operacja woronesko-kastornieńska (1919)W
Operacja woronesko-kastornieńska (1919)

Operacja woronesko-kastornieńska – działania bojowe wojsk Frontu Południowego Armii Czerwonej przeciwko Armii Ochotniczej, części składowej Sił Zbrojnych Południa Rosji, w październiku – listopadzie 1919 r. Ich celem było powstrzymanie ofensywy białych na Moskwę i zmuszenie ich do wycofania się na południe, gdzie w założeniach dowództwa czerwonych ich siły miały zostać ostatecznie rozbite. Operacja zakończyła się całkowitym sukcesem czerwonych.