W

Abdżad, inaczej pismo spółgłoskowe – ogólna nazwa pism alfabetycznych stosowanych do zapisu niektórych języków, posiadających lub stosujących tylko znaki na oznaczenie spółgłosek. Słowo „abdżad” opiera się na pierwszych literach alfabetu występujących we wszystkich językach semickich, takich jak fenicki, syryjski, arabski i hebrajski. W dawnym języku arabskim pierwsze litery alfabetu: „a” (ʾalif), „b” (bā’), „dż” (ǧīm), „d” (dāl), fonetycznie tworzą słowo abdżad (أﺑﺠﺪ), co oznacza „alfabet”.

W

Arabski alfabet białoruski – alfabet wykształcony w XVI wieku na potrzeby białoruskich Tatarów, którzy przejęli język białoruski. Jako iż w alfabecie arabskim brakowało niektórych liter, wykorzystano litery perskie lub utworzono nowe.

W

Alfabet fenicki – najstarszy zachowany linearny alfabet świata, modyfikacja istniejącego wcześniej alfabetu protokananejskiego. Powstał około XIII wieku p.n.e., najprawdopodobniej dla potrzeb rozwijającego się handlu.

W

Pismo pahlawi – system pisma używany do zapisywania różnych odmian języka średnioperskiego w czasach panowania dynastii Sasanidów. Wywodzi się z pisma aramejskiego i podobnie jak ono, zapisywane było od strony prawej do lewej. Posiadało kilka różnych wariantów. Pismo pahlawi zalicza się do tzw. abdżadów, tzn. nie jest pełnym alfabetem, gdyż samogłoski nie są zapisywane. Dodatkowa trudność polegała na tym, że język średnioperski posiadał znacznie więcej spółgłosek, niż język aramejski, wobec czego niektóre litery reprezentowały różne dźwięki. Z pisma pahlawi powstał znacznie doskonalszy system pisma, tzw. alfabet awestyjski, używany do zapisywania religijnych tekstów zoroasztryjskich, gdzie wymagana była większa precyzja zapisu, oraz kilka innych systemów pisma.

W

Pismo południowoarabskie - (musnad), abdżad semicki używany do zapisu języków południowoarabskich epigraficznych i wczesnej fazy języka gyyz. Najstarsze inskrypcje pochodzą z X wieku p.n.e., najmłodsze z VIII wieku n.e. Większość inskrypcji pochodzi z Półwyspu Arabskiego, ale teksty zapisane tym alfabetem znaleziono m.in. w Babilonii.

W

Pismo protosynajskie – pismo alfabetyczne, pochodzące z pierwszych wieków II tysiąclecia p.n.e., stanowiące pośrednią fazę rozwoju pisma między hieroglifami a alfabetem semickim. Zostało ono odkryte na początku XX wieku przez Hildę i Williama Petrie w okolicach miejscowości Sarabit al-Chadim. Jego nazwa pochodzi od miejsca odkrycia pierwszych inskrypcji na Synaju, ale używano go też na obszarze Palestyny.

W

Alfabet syryjski – pismo abdżadowe dostosowane do zapisu języków semickich, wywodzące się z obszarów Syrii. Używane np. przez nestorian w działalności misyjnej, m.in. wśród ludności ujgurskiej na obszarach Turkiestanu Wschodniego.

W

Shahmukhi – odmiana alfabetu arabskiego, oparta na perskiej formie nasta'liq i przystosowana do zapisu języka pendżabskiego w Pakistanie i północnych Indiach. Nazwa znaczy dosłownie „z ust króla (szacha)”. Pismo to jest używane głównie, choć nie wyłącznie, przez muzułmanów. Sikhowie w Indiach posługują się głównie pismem gurmukhi pochodzenia indyjskiego. Zawiera dodatkowe znaki diakrytyczne dla zapisu dźwięków niewystępujących w języku arabskim i perskim.Wygłosowe dźwięki ñ (ਞ), ng (ਙ), nh (ੰ/ં) zapisywane są za pomocą :ں : nun ghunna. Znak ے występuje tylko w wygłosie, służy do zapisu samogłosek e (ਏ) oraz æ (ਐ), w pozostałych pozycjach używa się litery ي.

W

Tifinagh – abdżad używany do zapisu niektórych spośród języków berberyjskich, m.in. języka tamazight i języka tuareskiego. Współczesny, zmodyfikowany alfabet, nazywany również neo-tifinagh, opiera się na starożytnym piśmie staroberberskim, znanym z inskrypcji. Tifinagh, do niedawna wypierany przez alfabety łaciński i arabski, od roku 2003 jest wykorzystywany w szkolnictwie marokańskim na poziomie podstawowym do nauczania języka tamazight.

W

Pismo ujgurskie, pismo staroujgurskie – abdżad wywodzący się z alfabetu fenickiego poprzez alfabet aramejski, syryjski i kursywne pismo sogdyjskie. Był używany przez kilka wieków do zapisywania języka ujgurskiego. Ostatnie znane manuskrypty pochodzą z XVIII w. Pismo ujgurskie stanowiło podstawę do stworzenia w XII w. pisma mongolskiego a w XVI w. mandżurskiego. Pismo to było zapisywane w pionowych kolumnach, poszczególne litery mają kilka odmian w zależności od tego, czy występują na początku, w środku, czy na końcu słowa.