WAndrzej Abrek – polski doktor filozofii i obojgu praw, przez dłuższy czas był rektorem Akademii Zamojskiej.
WBartłomiej z Jasła – filozof i teolog, prof. uniwersytetów w Pradze i Krakowie. Reformator Akademii Krakowskiej, gdzie wykładał sztuki wyzwolone i teologię. Nauczyciel m.in. arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja z Kurowa, Macieja Raciąża, kanonika gnieźnieńskiego Blizbora, oraz bliżej nieokreślonych Jana i Mikołaja z Lelowa.
WKasper Cichocki – kanonik krakowski, kanonik sandomierski, kanonik prebendy mydłowskiej, współtwórca kolegium jezuitów w Sandomierzu, proboszcz kościoła św. Piotra w Sandomierzu, profesor na wydziale filozoficznym Akademii Krakowskiej, obok Piotra Skargi jeden z najwybitniejszych pisarzy kontrreformacji sandomierskiej. Teolog i polemista katolicki.
WJan Długosz herbu Wieniawa – polski historyk, kronikarz, twórca dzieła Historia, duchowny, geograf, pierwszy heraldyk polski, dyplomata; wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka, posiadał przywilej kreacji notarialnej.
WKasper Drużbicki herbu Nałęcz, – polski duchowny katolicki, jezuita, kaznodzieja, rektor szkół, pisarz, mistyk. Autor pism o tematyce ascetyczno-mistycznej.
WAndrzej Maksymilian Fredro z Pleszowic herbu Bończa, ps. „Błażej Lipowski” – kasztelan lwowski od 1654, starosta krośnieński, wojewoda podolski od 1676, senator, poseł, marszałek sejmu zwyczajnego w Warszawie w 1652 roku, sekretarz królewski w 1650 roku, dworzanin królewski w 1652 roku, sędzia kapturowy ziemi lwowskiej w 1668 roku. Polityk i filozof, fundator klasztoru i kościoła w Kalwarii Pacławskiej, projektodawca reform wojskowych, pisarz barokowy podejmujący tematykę polityczną, gospodarczą i wojskową, nazywany polskim Tacytem; moralista, pedagog, mówca, historyk.
WGall Anonim lub Anonim, tak zwany Gall – anonimowy autor Kroniki polskiej. Mimo cudzoziemskiego pochodzenia uważany za pierwszego polskiego kronikarza. Określenie Gall Anonim wynika z tradycji literackiej sięgającej XVI wieku oraz niepisanej umowy nowożytnych badaczy. Część współczesnych uczonych jest zdania, że bardziej poprawny jest termin Anonim, tak zwany Gall.
WJędrzej Gałka z Dobczyna – ksiądz, filozof, pisarz, profesor i dziekan wydziału sztuk wyzwolonych Uniwersytetu Krakowskiego.
WWawrzyniec Goślicki herbu Grzymała, znany także jako Laurentius Grimalius, Goslicius, Grimaldius – biskup poznański od 1601 roku, biskup przemyski od 1591 roku. biskup chełmski od 1590 roku, biskup kamieniecki od 1587 roku, kanclerz Księstwa Siedmiogrodzkiego za czasów Stefana Batorego, sekretarz królewski Zygmunta II Augusta, opat mogilski, kantor płocki w 1578 roku, dziekan kielecki, kanonik krakowski i sandomierski w 1577 roku, kanonik płockiej kapituły katedralnej, pisarz polityczny i mówca.
WAlessandro Guagnini – polski historyk, żołnierz i dziejopis pochodzenia włoskiego.
WStanisław Hozjusz herbu Hozyusz, – polski humanista, poeta, sekretarz królewski Zygmunta I Starego od 1538 roku, sekretarz wielki koronny od 1543 roku, dyplomata, biskup chełmiński i warmiński, kardynał, teolog-polemista, jeden z czołowych przywódców polskiej i europejskiej kontrreformacji, przedstawiciel dyplomatyczny Rzeczypospolitej w Państwie Kościelnym w 1569 roku oraz Sługa Boży Kościoła katolickiego.
WFilip Kallimach właściwie Filippo Buonaccorsi de Tebadis Experiens – włoski humanista, poeta i prozaik piszący w języku łacińskim, starosta gostyniński, sekretarz Kazimierza IV Jagiellończyka, doradca Jana I Olbrachta, zwolennik niezależności Polski od Papiestwa.
WStanisław Karnkowski herbu Junosza – biskup kujawski od 1567, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1581, sekretarz wielki koronny od 1563 roku, sekretarz królewski, pisarz polityczny i religijny, mówca.
WSebastian Fabian Klonowic, łac. Acernus – polski poeta, kompozytor, wykładowca w Akademii Zamojskiej, sympatyk ruchu reformacyjnego.
WGrzegorz Knapski, Knapiusz, Cnapius – polski jezuita, nauczyciel w kolegiach jezuickich, filolog, leksykograf, paremiograf, poeta i dramatopisarz.
WWespazjan Hieronim Kochowski herbu Nieczuja – historyk i poeta polskiego baroku, najbardziej typowy przedstawiciel filozofii i literatury sarmackiej.
WMikołaj Kopernik, łac. Nicolaus Copernicus, niem. Nikolaus Kopernikus – polski polihistor: prawnik, urzędnik, dyplomata, lekarz i niższy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmujący się również astronomią i astrologią, matematyką, ekonomią, strategią wojskową, kartografią i filologią.
WMarcin Kromer herbu Kromer – humanista, historyk i pisarz okresu renesansu, teoretyk muzyki, dyplomata; od 1579 biskup warmiński, kustosz sandomierski, kanonik krakowski, wiślicki, kielecki i warmiński, jeden z przywódców polskiej kontrreformacji, pisał po polsku i po łacinie, sekretarz króla Zygmunta I Starego od 1544 roku, przedstawiciel dyplomatyczny Królestwa Polski w Państwie Kościelnym w 1548 roku.
WJan Łaski herbu Korab, znany też jako: Joannes a Lasco, Jan z Łaska, Lascius, – początkowo ksiądz katolicki, prepozyt kapituły katedralnej poznańskiej w latach 1506–1512, proboszcz gnieźnieński i łęczycki, kustosz płocki, archidiakon warszawski, kanonik krakowski, następnie minister (pastor) i teolog ewangelicko-reformowany, najwybitniejszy polski działacz reformacji, humanista, pisarz, tłumacz i dyplomata, sekretarz króla Zygmunta I Starego od 1521 roku. Organizator zborów ewangelickich w Anglii i wschodniej Fryzji, twórca Kościoła kalwińskiego w Polsce. Bratanek prymasa Polski Jana Łaskiego (Starszego). Jedyny polski działacz reformacji o znaczeniu europejskim, jest upamiętniony na Pomniku Reformacji w Genewie. Jan Łaski jest zasłużony dla rozwoju polskiego języka literackiego i piśmiennictwa oraz dla rozwoju polskiego humanizmu i tradycji demokratycznych. W 1603 roku jako autor trafił do pierwszego polskiego Indeksu Ksiąg Zakazanych powstałego z inicjatywy biskupa Bernarda Maciejowskiego.
WJan Łaski herbu Korab – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski w latach 1510–1531, kanclerz wielki koronny od 1503, sekretarz królewski od 1501, kantor poznańskiej kapituły katedralnej w 1484 roku, kantor gnieźnieńskiej kapituły katedralnej w 1487 roku, kanonik gnieźnieńskiej kapituły katedralnej w 1491 roku, kanclerz gnieźnieńskiej kapituły katedralnej w 1493 roku, dziekan włocławskiej kapituły katedralnej, posiadał 2 kanonie w krakowskiej kapitule katedralnej, prepozyt płockiej kapituły katedralnej w latach 1507-1512, prepozyt poznańskiej kapituły katedralnej, prepozyt skalbmierskiej kapituły kolegiackiej, prepozyt łęczyckiej kapituły kolegiackiej w 1506 roku, prepozyt średzkiej kapituły kolegiackiej w 1509 roku, działacz ruchu egzekucyjnego i kodyfikator prawa zawartego w tzw. Statucie Łaskiego, komisarz królewski w Gdańsku w 1524 roku, posiadał przywilej kreacji notarialnej.
WMikołaj Łęczycki herbu Niesobia, łac. Nicolaus Lancicius – polski teolog katolicki, mistyk, jezuita.
WMarcin Gall – imię, które nadał anonimowemu autorowi Kroniki polskiej jej pierwszy wydawca Gotfryd Lengnich w 1749 roku. Obecnie nieużywane. Do połowy XX wieku wielokrotnie wydawano, tłumaczono, omawiano i cytowano Kronikę nazywając jej autora tym właśnie imieniem – zanim powszechnie zaczęto stosować określenie Gall Anonim.
WMarcin z Opawy, Marcin Polak herbu Boduła, arcybiskup gnieźnieński (nominat) w 1278, kronikarz, dominikanin.
WMaciej Miechowita, także Maciej z Miechowa i Matthias de Miechow, właściwie Maciej Karpiga – polski lekarz, pisarz medyczny, historyk, geograf, profesor Akademii Krakowskiej, ksiądz kanonik krakowski, alchemik i astrolog, w 1523 radny miasta Krakowa.
WTomasz Młodzianowski herbu Dąbrowa – polski duchowny katolicki, teolog, kaznodzieja i publicysta religijny.
WAndrzej Frycz Modrzewski, właśc. Andrzej Piotr Modrzewski herbu Jastrzębiec – polski pisarz polityczny okresu renesansu, sekretarz królewski.
WJan Morawski herbu Dąbrowa – jezuita, kaznodzieja, pisarz teologiczny, nauczyciel.
WHieronim Moskorzowski vel Moskorzewski, inne formy nazwiska: Moscorovius, Jarosz Moskorzowski, pseudonimy: Eusebius, Medicus, Nobilis, Subditus Fidelis – działacz reformacyjny braci polskich, polityk, pisarz, polemista i wydawca.
WAndrzej Patrycy Nidecki herbu Wieże, inne formy nazwiska: Andreas Patricius, A. Patricus Striceco, A. Patricius Nidecicus, Nidecius, A. Patricius Nideczki, A. Patriczi Nideczki, Patrycy, – polski humanista, filolog; sekretarz Zygmunta Augusta 1560, później Anny Jagiellonki 1572 i Stefana Batorego 1576, archidiakon kapituły katedralnej wileńskiej w latach 1570-1587, kanonik kruszwicki 1547, warszawski 1563, sandomierski 1568, pułtuski 1569 i krakowski 1580, biskup wendeński 1585, autor polemicznych pism antyreformacyjnych, pisarz apologetyczny, wydawca i komentator Cycerona.
WJan Ostroróg herbu Nałęcz – wojewoda poznański w 1501 roku, kasztelan poznański w latach 1474–1500, poborca podatków Wielkopolski w 1487 roku, rektor ultramontanów Uniwersytetu Bolońskiego w latach 1458–1459, doradca królów Kazimierza Jagiellończyka i Jana Olbrachta, twórca i publicysta polityczny, autor dzieła Memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej.
WSebastian Petrycy z Pilzna, – polski lekarz, pisarz medyczny, filozof i tłumacz.
WSamuel Przypkowski herbu Radwan, pseud.: Julius Celsus, Ireneus Philaletes, – pisarz religijny i polityczny, działacz braci polskich, poeta.
WAlbrycht Stanisław Radziwiłł inna forma imienia: Albert Stanisław, herbu Trąby – kanclerz wielki litewski od 1623, podkanclerzy litewski od 1619, starosta łucki 1618–1622, starosta piński, gniewski, tucholski, pamiętnikarz i pisarz religijny.
WStanisław Reszka inna forma nazwiska: Rescius, anagram: Sanis recta salus, – opat jędrzejowski w 1585 roku, kanonik warmiński w 1571 roku, dziekan warszawski w 1583 roku, sekretarz królewski w 1573 roku, protonotariusz apostolski, dyplomata, pamiętnikarz, polemista piszący głównie po łacinie, przedstawiciel dyplomatyczny Rzeczypospolitej w Państwie Kościelnym w 1588 roku.
WJakub Kazimierz Rubinkowski – polski kupiec, dworzanin, rajca toruński, poczmistrz królewski, a także mecenas sztuki, bibliofil, publicysta, tłumacz i jeden z barokowych pisarzy polskich epoki saskiej.
WSalomon Rysiński herbu Ostoja, zwany też: Rysinius Sarmata, Pantherus, Leucorussus, – starolitewski paremiolog, pisarz, poeta, tłumacz i filolog.
WStanisław Sarnicki herbu Ślepowron, inna forma nazwiska: Sarnicius, – polski historyk, działacz i polemista kalwiński, senior zborów polskich, twórca i wydawca utworów o tematyce wojennej oraz jeden z ideologów polskiego sarmatyzmu. W 1603 roku jako autor trafił do pierwszego polskiego Indeksu Ksiąg Zakazanych powstałego z inicjatywy biskupa Bernarda Maciejowskiego.
WPiotr Skarga herbu Pawęża, SJ, inna forma nazwiska: Piotr Powęski, mylnie: Pawęski – polski jezuita, teolog, pisarz i kaznodzieja, czołowy polski przedstawiciel kontrreformacji, kaznodzieja nadworny Zygmunta III Wazy, rektor Kolegium Jezuitów w Wilnie, pierwszy rektor Uniwersytetu Wileńskiego. Sługa Boży, proboszcz kapituły katedralnej lwowskiej w 1564 roku, kanclerz kapituły katedralnej lwowskiej. Autor Żywotów świętych i Kazań sejmowych.
WJan Dymitr Solikowski herbu Bończa, inne formy nazwiska: Solicovius, Sulicovius, krypt.: J. S. S. K. – arcybiskup lwowski w latach 1583–1603, sekretarz królewski, legat papieża Klemensa VIII, dyplomata, pisarz polityczny i poeta, publicysta, polemista religijny, kanonik włocławski, sandomierski i łęczycki.
WStanisław ze Skarbimierza – pierwszy rektor odnowionej w 1400 roku Akademii Krakowskiej, prawnik, kanonik kapituły katedralnej na Wawelu.
WSzymon Starowolski, inna forma nazwiska Starovolscius – polihistor, preceptor w domach magnackich I Rzeczypospolitej, ksiądz katolicki, kantor tarnowski, kanonik krakowski, polski historyk i pisarz polityczny epoki baroku, kaznodzieja.
WMaciej Stryjkowski Matys Strykowski herbu Leliwa – polski historyk i poeta, dyplomata, kanonik.
WSzymon Szymonowic herbu Kościesza odm., inna forma nazwiska: Simon Simonides Bendoński – polski humanista i poeta okresu renesansu. Stworzył polską nazwę gatunku – sielanka.
WAndrzej Trzecieski inne formy nazwiska: Trecesius, Trzycieski, Tricesius, pseud.: A. T., ATri., And. Trzy., Christianus Liberius, Eusebius Eleuteropolita, Gibbor Scheloschach, P.C. Sarmata, Prudentius Cachinus, Verax Luceoriensis, Vilirius Musaeus Hyporeades, T.A., Alitophilus Calliander Sarmata(?), Callopius(?), Nicolaus Musculus(?), – polski działacz reformacyjny, pisarz, poeta, wydawca i tłumacz. W 1603 roku jako autor trafił do pierwszego polskiego Indeksu Ksiąg Zakazanych powstałego z inicjatywy biskupa Bernarda Maciejowskiego.
WWincenty Kadłubek, mistrz Wincenty Kadłubek lub mistrz Wincenty zwany Kadłubkiem – autor Kroniki dziejów Polski, uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach literatury i historiografii polskiej; niekiedy określany mianem „ojca kultury polskiej”; biskup krakowski.
WWincenty z Kielczy, także Wincenty z Kielc – polski poeta tworzący po łacinie, kompozytor, hagiograf, kanonik krakowski, dominikanin; autor hymnu Gaude Mater Polonia.
WWładysław z Gielniowa – polski poeta-pieśniarz średniowieczny, kaznodzieja, bernardyn, błogosławiony Kościoła katolickiego.
WAndrzej Wolan – polsko-litewski pisarz, tłumacz, publicysta, polemista i teolog protestancki epoki renesansu, przywódca kalwinów litewskich, sekretarz królewski. W 1603 roku jako autor trafił do pierwszego polskiego Indeksu Ksiąg Zakazanych powstałego z inicjatywy biskupa Bernarda Maciejowskiego. Przeciwnik katolickiej transsubstancjacji.