WSamorząd terytorialny w Polsce – struktura samorządu terytorialnego zorganizowana w Polsce.
WCentrum Inicjatyw Senioralnych – miejska jednostka organizacyjna powołana uchwałą Rady Miasta Poznania NR LXIV/898/V/2009 z dnia 8 grudnia 2009 r. z inicjatywy Miejskiej Rady Seniorów.
WGmina – jednostka podziału administracyjnego w Polsce.
WGmina obwarzankowa – określenie gminy wiejskiej w Polsce, mającej siedzibę w nienależącym do niej mieście, ukute w 2013 roku przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Zdefiniowano 158 takich gmin, z czego 14 miało siedzibę w mieście na prawach powiatu. W opublikowanym w 2013 raporcie „Ocena sytuacji samorządów lokalnych” resort administracji wskazał na wysokie koszty utrzymywania podwójnej administracji i występowanie zjawiska pasażera na gapę – mieszkańca płacącego podatki w gminie wiejskiej, ale korzystającego z usług miejskich. Propozycja włączania gmin obwarzankowych w struktury miejskie nie spotkała się z entuzjazmem władz tych gmin, które wskazują na nieopłacalność takiego przedsięwzięcia. W odpowiedzi ministerstwo zapowiedziało przygotowanie nowych przepisów, dzięki którym taka integracja stałaby się bardziej opłacalna, zaznaczając jednocześnie, że łączenie się powinno być dobrowolne. Do lipca 2015 tylko jedna gmina obwarzankowa – Zielona Góra – została połączona z miastem, powodując jednocześnie zmianę granic powiatowych, ponieważ Zielona Góra jest miastem na prawach powiatu.
WHistoria samorządu terytorialnego w Gryficach obejmuje okres kształtowania się lokalnych władz samorządowych w latach 1945-2000.
WOdznaka Honorowa za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego – jednostopniowe polskie resortowe odznaczenie cywilne, nadawane przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej, ustanowione rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2015 roku
WPodział terytorialny Polski zmieniał się wielokrotnie, od II wojny światowej reformy miały miejsce w 1946, 1950, 1957 i 1975 oraz obecny trójstopniowy podział administracyjny obowiązujący od 1 stycznia 1999.
WPowiat – jednostka samorządu terytorialnego i podziału administracyjnego II stopnia w Polsce. Jednostką nadrzędną jest województwo, podrzędną gmina. Ich funkcjonowanie reguluje ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym.
WRada Powiatu Jasielskiego – organ stanowiący i kontrolny samorządu powiatu jasielskiego z siedzibą w Jaśle, istniejący od 1998. W jego skład wchodzą radni wybierani w powiecie jasielskim, w wyborach bezpośrednich na kadencję trwającą pięć lat.
WRada Powiatu Kłodzkiego – organ stanowiący i kontrolny samorządu powiatu kłodzkiego z siedzibą w Kłodzku. Istnieje od 1998 roku; w jego skład wchodzą radni wybierani w powiecie kłodzkim, w wyborach bezpośrednich na kadencje trwające 5 lat. Obecna VI kadencja rady trwa od 2018 do 2021 roku. Przewodniczącym Rady Powiatu Kłodzkiego jest Zbigniew Łopusiewicz, a funkcję wiceprzewodniczących pełnią: Robert Duma i Michał Cisakowski. Starostą powiatu kłodzkiego jest Maciej Awiżeń.
WRada Powiatu Sanockiego – organ stanowiący i kontrolny samorządu powiatu sanockiego z siedzibą w Sanoku, istniejący od 1998. W jego skład wchodzą radni wybierani w powiecie sanockiem, w wyborach bezpośrednich na kadencje trwające cztery lata.
WRada Powiatu Wałbrzyskiego – organ stanowiący i kontrolny samorządu powiatu wałbrzyskiego z siedzibą w Wałbrzychu. Istnieje od 1998 r.; w jego skład wchodzą radni wybierani w powiecie wałbrzyskim, w wyborach bezpośrednich na kadencje trwające 5 lat.
WRada Powiatu Ząbkowickiego – organ stanowiący i kontrolny samorządu powiatu ząbkowickiego z siedzibą w Ząbkowicach Śląskich. Istnieje od 1998 roku; w jego skład wchodzą radni wybierani w powiecie ząbkowickim, w wyborach bezpośrednich na kadencje trwające 4 lata. Obecna IV Kadencja rady trwa od 2010 do 2014 roku. Przewodniczącym Rady Powiatu Ząbkowickiego jest Grażyna Orczyk. Starostą powiatu ząbkowickiego jest Roman Fester.
WReforma administracyjna Polski w 1975 roku – reforma zmieniająca podział administracyjny Polski, wraz z którą porzucono trójstopniowy podział administracyjny kraju i zastąpiono go nowym, dwustopniowym podziałem, obowiązującym od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998.
WReforma administracyjna Polski – reforma zmieniająca podział administracyjny Polski, która wprowadziła 3-stopniową strukturę podziału terytorialnego z dniem 1 stycznia 1999 roku. Jedna z czterech reform 1999 r., które wprowadziły znaczące zmiany w państwie.
WRegionalna izba obrachunkowa (RIO) – państwowy, zewnętrzny i niezależny organ kontroli i nadzoru jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów określonych w ustawie, w zakresie gospodarki finansowej (budżetu) i zamówień publicznych. Izby prowadzą również działalność informacyjną i szkoleniową w zakresie spraw budżetowych. Z punktu widzenia gospodarki finansowej regionalne izby obrachunkowe są państwowymi jednostkami budżetowymi.
WSamorząd gminny – wyodrębniony w strukturze państwa związek społeczności lokalnej w radzie gminy, która z mocy prawa powołana jest do samodzielnego wykonywania zadań administracji publicznej, a także wyposażona w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych jej zadań.
WSamorząd powiatowy – wyodrębniony w strukturze państwa związek społeczności lokalnej funkcjonujący w randze powiatu, który z mocy prawa powołany jest do samodzielnego wykonywania zadań administracji publicznej, a także wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych mu zadań.
WSamorząd województwa – wyodrębniony w strukturze państwa związek społeczności regionalnej funkcjonujący w randze województwa, który z mocy prawa powołany jest do samodzielnego wykonywania zadań administracji publicznej, a także wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych na niego zadań. Samorząd województwa posiada możliwość kształtowania własnej wewnętrznej organizacji, m.in. wyboru organów samorządu wojewódzkiego, a także stanowienia poprzez te organy prawa miejscowego.
WSamorządowe kolegium odwoławcze − organ administracji publicznej wyższego stopnia, w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego i Ordynacji podatkowej, w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego. W Polsce istnieje 49 samorządowych kolegiów odwoławczych. Nadzór nad ich działalnością administracyjną sprawuje Prezes Rady Ministrów, który może jednak powierzyć wykonywanie go ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej.
WUrząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie – wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna działająca w formie jednostki budżetowej, przy pomocy której zarząd i marszałek województwa wykonują swoje zadania i kompetencje niezastrzeżone na rzecz sejmiku i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Został utworzony 1 stycznia 1999 r. na podstawie art. 27 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną. Główną siedzibą urzędu jest budynek Nowego Kina Praha przy ul. Jagiellońskiej 26 w Warszawie.
WUrząd Miasta Katowice − biuro organów wykonawczych miasta Katowice. Oficjalną siedzibą urzędu miasta jest magistrat przy ul. Młyńskiej 4 w dzielnicy Śródmieście. Urząd Miasta Katowice wykonuje zadania powierzone przez władze samorządowe oraz realizuje uchwały Rady Miasta Katowice, jego kierownikiem jest Prezydent Katowic.
WUrząd Miasta Krakowa (UMK) – biuro organów wykonawczych miasta Krakowa. Oficjalną siedzibą urzędu miasta jest Pałac Wielopolskich w Krakowie przy placu Wszystkich Świętych 3-4. UMK wykonuje zadania powierzone przez prezydenta miasta Krakowa oraz realizuje uchwały Rady Miasta Krakowa.
WZagadnienia ustroju miasta stołecznego Warszawy reguluje ustawa z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy. Stanowi ona, iż Warszawa jest gminą mającą status miasta na prawach powiatu. Organem stanowiącym jest Rada m.st. Warszawy. Liczy ona 60 radnych, wybieranych w czteroprzymiotnikowych wyborach.
WWojewództwo – jednostka podziału administracyjnego najwyższego stopnia w Polsce, od 1990 r. jednostka zasadniczego podziału terytorialnego administracji rządowej, od 1999 r. także jednostka samorządu terytorialnego.