
Biblia królowej Zofii, także Biblia szaroszpatacka – najstarsze polskie tłumaczenie Starego Testamentu. Przekład został wykonany w dwóch tomach na zlecenie żony Władysława Jagiełły, królowej Zofii Holszańskiej. Rękopis ukończono w latach 1453–1455. Głównym autorem tłumaczenia na język polski był kapelan królowej Andrzej z Jaszowic, a przepisywaniem tekstu zajmowało się kilku kopistów.

Bulla Ex commisso nobis a Deo, zwana Bullą gnieźnieńską – bulla papieska wydana 7 lipca 1136 w Pizie, znosząca zwierzchność arcybiskupstwa magdeburskiego nad polskim Kościołem. Tekst został napisany w języku łacińskim.

Cantilena inhonesta – pieśń żakowska, zapisana przez Mikołaja z Koźla na początku XV wieku, przez wiele lat uważana w polskiej tradycji naukowej za najstarszy polski erotyk, w istocie ułożona i zapisana po czesku przez śląskiego zakonnika, który czeski tekst, zapisywany prawdopodobnie z pamięci „słyszał polskim uchem”.

Cyzjojan płocki – najstarszy znany cyzjojan w języku polskim, zachowany w rękopisie z początku XV wieku. Został dopisany do kodeksu zawierającego traktaty teologiczne, prawnicze i medyczne na karcie 332 verso i 333 recto. Do II wojny światowej kodeks przechowywany był w Bibliotece Seminarium Duchownego w Płocku. W czasie wojny zaginął, jednak zachowały się fotokopie tekstu sporządzone na prośbę Stefana Vrtela-Wierczyńskiego.

Kazania świętokrzyskie – polskie średniowieczne kazania, pochodzące prawdopodobnie z końca XIII lub z XIV wieku, uznawane za najstarszy dokument prozatorski stworzony w języku polskim. Zostały one odnalezione przez Aleksandra Brücknera w 1890 roku w oprawie kodeksu, zawierającego Dzieje Apostolskie i Apokalipsę. Ich nazwa została utworzona przez badacza od prawdopodobnego miejsca ich pochodzenia. Zabytek składa się z jednego całego kazania i fragmentów pięciu innych kazań.

Kodeks Baltazara Behema – kartulariusz pochodzący z początku XVI wieku, zawierający przywileje i statuty miasta Krakowa oraz roty przysiąg i ustawy cechów krakowskich.

Kodeks Dzikowski – polski kodeks rękopiśmienny z początku XVI wieku, zawierający tłumaczenia na język polski kilku wcześniejszych statutów łacińskich.

Kodeks Świętosławowy – najstarszy przekład na język polski statutów prawnych, pochodzący z połowy XV wieku.

Lament świętokrzyski − średniowieczny plankt, uważany za jedno z największych arcydzieł lirycznych epoki.

Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis – utwór z gatunku liber beneficiorum poświęcony uposażeniu biskupstwa krakowskiego spisany przez Jana Długosza w trzech częściach w latach 1440–1480. Stanowi jedno z najwcześniejszych i najważniejszych źródeł piśmiennych do historii Krakowa oraz całej Polski, a szczególnie Małopolski i Śląska.

O zachowaniu się przy stole – wiersz będący przykładem średniowiecznej poezji polskiej przypisywany Przecławowi Słocie.

Pieśni łysogórskie – zaginiony zbiór polskich średniowiecznych pieśni maryjnych, pochodzących z okresu XIII–XIV wieku, uznawanych za jeden z najstarszych dokumentów stworzonych w języku polskim.

Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego – anonimowy średniowieczny okolicznościowy utwór wierszowany upamiętniający zabójstwo starosty rabsztyńskiego Andrzeja Tęczyńskiego, dokonane przez mieszczan krakowskich 16 lipca 1461 roku.

Polskie średniowieczne roty sądowe – teksty przysiąg (rot) sądowych w języku polskim, zapisane w księgach z XIV i XV wieku.

Psałterz floriański – trójlingwiczny psałterz pochodzący z końca XIV wieku. Bywa także zwany Psałterzem Jadwigi; jego nazwa pochodzi od miejscowości w Austrii – Sankt Florian, gdzie w 1931 roku w imieniu polskiego rządu zakupił go Ludwik Bernacki, dyrektor lwowskiego Ossolineum. W obliczu II wojny światowej wywieziony do Kanady, powrócił do Warszawy po 28 latach. Obecnie znajduje się w Bibliotece Narodowej w Warszawie.

Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią – średniowieczny wierszowany dialog moralistyczno-dydaktyczny, powstały najprawdopodobniej na początku XV wieku. Znany współcześnie z dwóch przekazów. Pierwszy, rękopiśmienny zapisany został w należącym do Mikołaja z Mirzyńca kodeksie powstałym w latach 1463-1465. Rękopis ten zaginął podczas II wojny światowej. Przekaz płocki zawierał większą część utworu, pozbawiony był jednak zakończenia. W 1925 roku Jan Łoś zrekonstruował je na podstawie staroruskiego przekładu z XVI wieku. Drugi przekaz to kompletna wersja drukowana dzieła, wydana nakładem Macieja Szarffenberga w Krakowie w 1542 roku, odkryta przez prof. Wiesława Wydrę w 2017 roku. Dialog ten to najdłuższy znany średniowieczny wiersz polski.

Rozmyślanie przemyskie – polski średniowieczny utwór apokryficzny, datowany na połowę XV wieku, opisujący życie Jezusa, Marii i Józefa. Do dziś zachował się jedynie pochodzący z ok. 1500 roku anonimowy odpis oryginalnych Rozmyślań przemyskich. Liczy on 426 kart, brakuje w nim początku, zakończenia i kilku kart środkowych utworu. Trudno określić dokładnie, ile spośród rozdziałów zaginęło. Nazwa tekstu pochodzi od greckokatolickiej kapituły w Przemyślu, gdzie przechowywana była kopia rękopisu pochodząca z początków XVI w.

Satyra na leniwych chłopów – anonimowy polski utwór wierszowany, powstały około 1483 roku, należący do kręgu tzw. satyry stanowej.
Statuta synodalia episcoporum Wratislaviensium – uchwała dla diecezji wrocławskiej ze zjazdu biskupów oraz kleru z synodu wrocławskiego jaki się odbył w roku 1446, która została opublikowana w roku 1475 we Wrocławiu przez drukarnię Świętokrzyską. Zawiera pierwsze w historii teksty, jakie zostały wydrukowane w języku polskim.

Testament Piotra Wydżgi – zabytek języka staropolskiego z XV wieku, mający postać testamentu i zawierający opis dotarcia do skarbów ukrytych w okolicach Rytra.