W

Bractwo kurkowe – pochodząca ze średniowiecznej Europy Zachodniej organizacja, ucząca mieszczan posługiwania się bronią na wypadek konieczności obrony murów miejskich. Recepcja bractw kurkowych na ziemiach polskich postępowała wraz z upowszechnianiem się na tym obszarze prawa magdeburskiego.

W

Bydgoskie Bractwo Kurkowe – organizacja kurkowa, istniejąca od XV w. w Bydgoszczy, początkowo funkcjonująca jako paramilitarna organizacja cechowa, dzisiaj prowadząca przede wszystkim działalność o charakterze społecznym.

W

Drużyny Bartoszowe – organizacja przysposobienia wojskowego utworzona przez młodzież z grupy Rzeczpospolita w 1908 we Lwowie z inicjatywy Wawrzyńca Dayczaka.

W

Gwardia Akademicka – polska formacja paramilitarna w powstaniu listopadowym. Formacja paramilitarna studentów Uniwersytetu Warszawskiego, służąca ochronie władz powstania.

W

Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Środzie Wielkopolskiej – jedno z najstarszych Bractw Kurkowych w Wielkopolsce, istniejące od 1637 do 1939 r., reaktywowane w 2001 r. Aktualnie Bractwo liczy 32 czynnych członków.

W

Kurkowe Bractwo Strzeleckie we Wrześni – bractwo kurkowe działające we Wrześni, założone w 1854.

W

Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej (ORMO) – paramilitarna organizacja ochotnicza i społeczna wspierająca Milicję Obywatelską, powołana uchwałą Rady Ministrów z 21 lutego 1946 oraz – wydanego na podstawie tej uchwały – zarządzenia ministra bezpieczeństwa publicznego z 22 lutego 1946, zaś rozwiązana ustawą uchwaloną przez Sejm 23 listopada 1989.

W

Polski Biały Krzyż – instytucja cywilna działająca głównie w okresie II Rzeczypospolitej na rzecz wojska.

W

Stowarzyszenie Szwadron Jazdy Rzeczypospolitej Polskiej jest organizacją pozarządową istniejącą od 1996 r. Swoją siedzibę ma w Warszawie. Od początku sformowania stowarzyszenia pod nazwą „Szwadron Jazdy RP”, pododdział ten stacjonuje w Warszawie, dzielnica Wesoła, osiedle Stara Miłosna przy ul. Szkolnej 14.

W

Towarzystwo Strzeleckie „Bractwo Kurkowe” w Krakowie – krakowska organizacja kurkowa, istniejąca od XIV w., początkowo funkcjonująca jako paramilitarna organizacja cechowa, dzisiaj prowadząca przede wszystkim działalność o charakterze społecznym, co roku organizująca konkurs na króla kurkowego.

W

Związek Strzelecki – paramilitarna organizacja społeczno-wychowawcza powstała w 1910 roku we Lwowie i działająca do 1914 r. będąca podstawą budowania struktur wojskowych Legionów Polskich. Nazwę tę nosiła organizacja paramilitarna w okresie 1919–1939. Do tradycji Związku nawiązują niektóre istniejące obecnie organizacje paramilitarne.

W

Związek Walki Czynnej (ZWC) – polska tajna organizacja wojskowa założona w czerwcu 1908 we Lwowie przez działaczy Organizacji Bojowej PPS, lecz o charakterze ponadpartyjnym, mająca przygotować walkę zbrojną o wyzwolenie Polski. Zainicjowała i kierowała organizacjami strzeleckimi, które dały początek I Brygadzie Legionów. Powołany przez Kazimierza Sosnkowskiego z inicjatywy Józefa Piłsudskiego.