
Wewnętrzna Macedońska Organizacja Rewolucyjna (WMRO) powstała w 1893 roku. Jej celem było wyzwolenie Bułgarów w Macedonii i Tracji spod panowania tureckiego oraz zbrojne zapewnienie im dominacji etnicznej i religijnej, co poczynając od 1904 roku wywołało analogiczną reakcję żywiołu greckiego. Najwybitniejszym działaczem WMRO był Goce Dełczew . W okresie II wojny światowej sprzymierzona z niemieckimi wojskami okupacyjnymi, brała udział w zwalczaniu partyzantki komunistycznej. Według większości źródeł spoza Republiki Macedonii, do II wojny światowej nie można mówić o programowym oddzielaniu przez WRMO pojęcia etnicznej macedońskości od etnicznej bułgarskości. Aktualnie z etosem tej organizacji sympatyzują główne nurty polityczne Republiki Macedonii, dodając doń pojęcie etnicznej Macedonii, ich zdaniem rozciągającej się na całym obszarze geograficznego regionu Macedonia.

Mara Bunewa maced. Мара Бунева – bułgarska rewolucjonistka z Macedonii, działaczka Wewnętrznej Macedońskiej Organizacji Rewolucyjnej.

Goce Dełczew, bułgarski przywódca ruchu wyzwoleńczego. Ważna postać XIX-wiecznej walki rewolucyjnej w Macedonii i Tracji pod panowaniem tureckim. Należał do grona przywódców Wewnętrznej Macedońskiej Organizacji Rewolucyjnej. Ten paramilitarny związek wykazywał aktywność w okresie tureckiego panowania w Macedonii i Tracji na przełomie XIX i XX wieku. Pierwszy znany statut założycielski tej organizacji pochodzi z roku 1896. Nosiła ona początkowo nazwę Bułgarsko-Macedońskich Komitetów Rewolucyjnych w Adrianopolu (BMKRA). Później szyld grupy zmieniono na Tajną Macedońską Organizację Rewolucyjną w Adrianopolu.

Dame Gruew – jeden z twórców Wewnętrznej Macedońskiej Organizacji Rewolucyjnej.

Najwyższy Komitet Macedońsko-Adrianopolski (SMAC),, znany również jako Najwyższy Komitet Macedoński, był bułgarską rewolucyjną organizacją polityczną działającą w Macedonii i Tracji w Imperium Osmańskim, której siedziby i główne struktury znajdowały się w Bułgarii od 1895 do 1905. W Bułgarii bylo bardzo dużo emigrantów z Macedonii, Bułgarii oraz Tracji. Kierowani przez Trayko Kitancheva utworzyli w 1895 „Organizację Macedońsko-Adrianopolską”, na czele której stał „Najwyższy Macedońsko-Adrianopolski Komitet Rewolucyjny”. Jego oficjalna deklaracją była także walką o autonomię Macedonii i Tracji. Oczekiwali wolności, uważali że przyjdzie ona tylko z pomocą armii bułgarskiej. Później skierowali swoje wysiłki na rzecz wciągnięcia kraju w wojnę z Imperium Osmańskim, jak choćby podczas akcji czetów Najwyższego Komitetu Macedońskiego w 1895 i powstania Górnej Dzhumayi w 1902 z reguły większość przywódców miała silniejsze powiązania z rządami. Ostatecznie ich głównym zamysłem była walka o bezpośrednie zjednoczenie z Bułgarią.

Christo Tatarczew – jeden z twórców Wewnętrznej Macedońskiej Organizacji Rewolucyjnej.
Donka Uszlinowa bułg. Донка Ушлинова – podoficer armii bułgarskiej, działaczka Wewnętrznej Macedońskiej Organizacji Rewolucyjnej.
Żeglarze z Salonik lub Zamachowcy z Salonik – bułgarska grupa anarchistyczna działająca w Imperium Osmańskim w latach 1898–1903. Członkowie grupy pochodzili głównie z Wełs, a większość z nich była młodymi absolwentami bułgarskiego liceum męskiego w Salonikach. Grupę radykalizował bułgarski anarchista Slavi Merdzhanov, którego początkowym celem była stolica Konstantynopol, a następnie Edirne, ale po jego egzekucji przez Turków w 1901 grupa skupiła się na działaniu w Salonikach. Od 28 kwietnia do 1 maja 1903 grupa rozpoczęła serię zamachów w Salonikach. Ich celem było zwrócenie uwagi wielkich mocarstw na osmański ucisk w Macedonii i Tracji. Korzenie grupy sięgają 1898. Grupa powstała w Genewie, a prawie wszyscy jej założyciele pochodzili z Bułgarii. Była ona związana z Wewnętrzną Macedońską Organizacją Rewolucyjną (WMRO, ale miała również bliskie powiązania z Najwyższym Komitetem Macedońsko-Edirneskim. Według powojennej macedońskiej historiografii grupa składała się z etnicznych Macedończyków.