50 Wymarłe gady Europy

Acynodon – wymarły rodzaj gada z rzędu krokodyli pierwotnie umieszczony w rodzinie aligatorowatych. Później jednak przeniesiono go do grupy Globidonta. Na razie jest to najstarszy i najprymitywniejszy ze znanych przedstawicieli tego kladu. Skamieniałości znajdowano w następujących państwach: Francja, Włochy, Słowenia i Hiszpania. Rodzaj ten pojawił się bowiem we wczesnym kampanie i dotrwał aż do wielkiego wymierania na przełomie kredy i trzeciorzędu.

Allaeochelys – wymarły rodzaj żółwi skrytoszyjnych z rodziny miękkoskórkowatych (Carettochelyidae). Skamieniałe szczątki przedstawicieli żyjącego w eocenie rodzaju były odkrywane w Messel Pit, kamieniołomie powstałym w miejscu dawnego jeziora wulkanicznego zlokalizowanym pomiędzy Darmstadt i Frankfurtem w Niemczech, oraz w okolicy wsi Cazurra w hiszpańskiej prowincji Zamora.

Allaeochelys crassesculpta – wymarły gatunek gada z podrzędu żółwi skrytoszyjnych z rodziny miękkoskórkowatych (Carettochelyidae). Skamieniałe szczątki przedstawicieli żyjącego w eocenie gatunku znaleziono w Messel Pit, zlokalizowanym pomiędzy Darmstadt i Frankfurtem w Niemczech – w kamieniołomie powstałym w miejscu dawnego jeziora wulkanicznego.

Allodaposuchus – rodzaj krokodylomorfa z grupy Eusuchia żyjącego w późnej kredzie (kampan-mastrycht) na terenach Europy. Fragmentaryczne szczątki odnalezione w Valioara, w basenie Haṭeg w Rumunii, początkowo zidentyfikowano jako należące do gatunku Crocodilus affuvelensis Matheron, 1869, którego szczątki znaleziono we Francji. Oba gatunki uznawano za synonimy, jednak C. affuvelensis w 2008 roku został przeniesiony do odrębnego rodzaju Massaliasuchus.

Angistorhinus – rodzaj z rodziny fitozaurów. Żył w karniku. Po raz pierwszy został nazwany przez Mehl w 1914 roku i zawiera jeden gatunek: Angistorhinus megalodon. Pochodził z Afryki i Ameryki Północnej, czyli z pradawnego kontynentu Pangea. Angistorhinus jest czasami opisywany jako Rutiodon lub Leptosuchus.

Askeptozaur jest nazwą rodzajową diapsydalnego gada z rzędu Thalattosauria, żyjącego w środkowym triasie. Jego szczątki odkryto na terenie Włoch i Szwajcarii.

Awipes – żyjący w środkowym triasie (ladyn) archozaur o niepewnej pozycji systematycznej. Jego nazwa rodzajowa oznacza "ptasia stopa"; nawiązuje ona do podobieństwa kości śródstopia tego zwierzęcia do ptasiej. Znany wyłącznie z trzech bardzo słabo zachowanych fragmentów kości śródstopia mierzących ok. 80 mm, odkrytych niedaleko Dillstedt w Turyngii (Niemcy). Początkowo klasyfikowany jako ceratozaur lub celurozaur; Rauhut i Hungerbühler (2000) uznali Avipes dillstedtianus za nomen dubium i stwierdzili, że z dużą pewnością można jedynie zaliczyć go do archozaurów, natomiast bliższa klasyfikacja jest niemożliwa.

Baryphracta – rodzaj krokodyla z grupy Diplocynodontinae żyjącego w eocenie na terenie Europy. Został opisany w 1987 roku przez Eberharda Freya i współpracowników na podstawie skamieniałości odnalezionych w kopalni Messel w Hesji. Holotypem jest okaz oznaczony numerem katalogowym SMF Me 899. Znane są również inne szkielety, spośród których wiele przypisywano wcześniej do rodzaju Hassiacosuchus.

Batrachotomus – rodzaj prehistorycznego archozaura. Skamieniałości znaleziono w południowych Niemczech, datuje się je na środkowotriasowy ladyn, około 242-235 milionów lat temu. Rodzaj opisał paleontolog David J. Gower 22 lata po odkryciu.

Belebey − rodzaj wymarłego zauropsyda z grupy anapsydów i rodziny Bolosauridae, żyjący w permie. Jego skamieniałości odkryto w Baszkirii.

Belodon – rodzaj fitozaura żyjącego w karniku. Skamieniałości należące do przedstawicieli tego rodzaju znaleziono w Europie. Belodon został nazwany przez niemieckiego paleontologa Hermanna von Meyera w 1844 roku. Do rodzaju Belodon włączano również – oprócz gatunku typowego – wiele innych gatunków, m.in. B. buceros, opisany przez Cope'a w 1881 roku. Gatunek opisany przez von Meyera w 1860 roku pod nazwą B. kapffi został w 1866 przeniesiony przez O. Fraasa do odrębnego rodzaju Nicrosaurus.

Brachyrhinodon – rodzaj lepidozaura z rodziny hatteriowatych (Sphenodontidae). Jego skamieniałości odkryto w datowanych na karnik osadach formacji Lossiemouth Sandstone w północnej Szkocji. Jest to jeden z najstarszych znanych sfenodontów. Brachyrhinodon osiągał 15–20 cm długości. Miał ostre zęby służące prawdopodobnie do ścinania niewielkich roślin. Jest blisko spokrewniony z rodzajami Polysphenodon i Clevosaurus, wraz z którymi należy do kladu Clevosauridae. Zarówno Polysphenodon, jak i Brachyrhinodon miały tępe pyski, jednak jak wykazali Fraser i Benton (1989) stopień skrócenia pyska u obu tych form był przeszacowany ze względu na zniekształcenia znanych skamieniałości. Wydłużona okolica skroniowa oraz długość regionu międzyoczodołowego większa niż długość płyty ciemieniowej są cechami zaawansowanymi wśród hatteriowatych. Polysphenodon w obu przypadkach wykazuje cechy plezjomorficzne, zaś Brachyrhinodon – zaawansowane.

Caulkicephalus − rodzaj pterozaura z wyspy Wight u wybrzeży Anglii. Jego nazwa wzięła się od przezwiska mieszkańców tejże wyspy. Został zidentyfikowany na podstawie niekompletnego szkielet (anatomia)u i niekompletnej czaszki, zawierającej kilka zębów. Epitet gatunkowy trimicrodon znaczy "3 małe zęby". Zwierzę to żyło w kredzie.

Champsozaur (Champsosaurus) – rodzaj wodnego gada z rzędu Choristodera, należący do rodziny Champsosauridae.

Coloborhynchus – rodzaj pterozaura żyjącego we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszej Europy. Z pewnością do rodzaju można zaliczyć tylko jeden gatunek – gatunek typowy C. clavirostris, opisany przez Richarda Owena w 1874 roku. Holotypem jest część szczęki odkryte w osadach grupy Wealden w hrabstwie East Sussex w Wielkiej Brytanii. W przeszłości do rodzaju Coloborhynchus zaliczano szereg gatunków pterozaurów, których skamieniałości odkryto w Europie, Ameryce Południowej i Ameryce Północnej ; do rodzaju Coloborhynchus bywały też przenoszone południowoamerykańskie gatunki Anhanguera robustus, A. piscator i A. araripensis oraz afrykański gatunek Siroccopteryx moroccensis. Z badań Taissy Rodrigues i Alexandra Kellnera wynika jednak, że nie ma dowodów na to, że którykolwiek z tych gatunków reprezentuje ten sam rodzaj co C. clavirostris. Rodrigues i Kellner przenieśli C. wadleighi do odrębnego rodzaju Uktenadactylus, a C. sedgwickii uznali za możliwego przedstawiciela rodzaju Camposipterus. Z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Andresa i Myersa (2013) wynika jednak, że C. clavirostris i C. wadleighi są taksonami siostrzanymi; na tej podstawie autorzy ponownie zaliczyli C. wadleighi do rodzaju Coloborhynchus.

Drepanosaurus jest nazwą rodzajową nadrzewnego diapsyda żyjącego w późnym triasie na terenach obecnej Europy i Ameryki Północnej. Był to pierwszy opisany gad swojej rodziny, która w związku z tym nazwana została Drepanosauridae. Megalankozaur żył w tym samym czasie i na tym samym terenie co drepanozaur, ale był od niego dużo mniejszy.

Enaliosuchus – wymarły rodzaj krokodylomorfa morskiego. Żył on w czasach walanżynu we wczesnej kredzie. Był to mięsożerca spędzający większość czasu, jeśli nie całe swe życie, w morzu. Nie odkryto nigdy jego jaj i mało wiadomo o jego rozmnażaniu się, inaczej niż w przypadku wielkich mezozoicznych gadów morskich, jak plezjozaury czy ichtiozaury. Nazwa rodzajowa Enaliosuchus pochodzi od greckich słów Enalios (morski) i suchos (krokodyl).

Eudibamus cursoris – wymarły gad okresu permskiego z rodziny Bolosauridae, żyjący około 290 mln lat temu na terenie dzisiejszych Niemiec. Był jednym z pierwszych znanych zwierząt chodzących na dwóch łapach.

Geozaur (Geosaurus) - rodzaj wymarłego archozaura z kladu Crocodyliformes. Zaliczany do podrzędu Thalattosuchia, a w jego ramach - do rodziny Metriorhynchidae.

Iharkutosuchus – rodzaj niewielkiego krokodylomorfa z rodziny Hylaeochampsidae żyjącego w późnej kredzie na obecnych terenach Europy. Został opisany w 2007 roku przez Attilę Ősiego i współpracowników w oparciu o niemal kompletną czaszkę odkrytą w kopalni boksytu w Iharkút, w datowanych na santon osadach formacji Csehbánya w zachodnich Węgrzech. W tej samej lokalizacji odnaleziono także kości kilku innych czaszek oraz kilkaset zębów. Niska i płaska czaszka z krótkim, szerokim rostrum, była stosunkowo niewielka – mierzyła około 11 cm długości. Długość całego zwierzęcia szacuje się na około 80 cm. Okno przedoczodołowe ani otaczający je dół nie występowały. Iharkutosuchus miał pięć zębów przedszczękowych i trzynaście szczękowych z każdej strony. Pierwsze dwanaście zębodołów jest w przybliżeniu tej samej wielkości, jednak sześć końcowych osiąga większe rozmiary. W kości zębowej znajduje się czternaście zębodołów, jednak zęby tej kości nie zostały odnalezione. Uzębienie Iharkutosuchus obejmuje zęby odpowiadające siekaczom, zębom przedtrzonowym oraz trzonowym. Jego analizy sugerują, że Iharkutosuchus żywił się zarówno twardym, jak i miękkim pokarmem, prawdopodobnie głównie włóknistymi roślinami. Wstępna obróbka pokarmu następowała jeszcze w jamie ustnej zwierzęcia, przed połknięciem. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Ősiego i współpracowników sugeruje, że Iharkutosuchus jest taksonem siostrzanym Hylaeochampsa, wraz z którą należy do rodziny Hylaeochampsidae – bazalnych przedstawicieli grupy Eusuchia. Hipotezę tę potwierdzają również badania osteologiczne czaszki.

Kühneozaur (Kuehneosaurus) – rodzaj wymarłych późnotriasowych gadów z Wielkiej Brytanii. Długi na 72 cm, miał „skrzydła” utworzone z żeber wystających na 14,3 cm, połączonych błoną, które pozwalały mu spowolnić spadek w czasie skoków po drzewach.

Macroplata – rodzaj drapieżnego plezjozaura żyjącego we wczesnej jurze (hettang). Gatunkiem typowym jest M. tenuiceps, którego holotypem i jednocześnie jedynym znanym okazem jest prawie kompletny szkielet oznaczony BMNH R5488, odkryty na terenie angielskiego hrabstwa Warwickshire. White (1940) zaliczył do tego rodzaju także gatunek „Plesiosaurus” longirostris, którego skamieniałości odkryto w osadach z toarku w Whitby w hrabstwie Yorkshire. O’Keefe (2001) uznał nawet „P.” longirostris za gatunek typowy rodzaju Macroplata; jednak w późniejszej publikacji autor uznał zaliczenie tego gatunku do rodzaju Macroplata za błędne. Z analiz kladystycznych O’Keefe'a (2001), Smitha i Dyke’a (2008), Ketchum i Bensona (2010), Bensona i współpracowników (2011) oraz Bensona, Evansa i Druckenmillera (2012) wynika, że Macroplata tenuiceps nie był bliżej spokrewniony z „Plesiosaurus” longirostris niż z plezjozaurami zaliczanymi do innych rodzajów; Benson i współpracownicy (2011) przenieśli „Plesiosaurus” longirostris do rodzaju Hauffiosaurus. M. tenuiceps tradycyjnie zaliczany jest do kladu Pliosauroidea; z analiz kladystycznych O’Keefe'a (2001) oraz Smitha i Dyke’a (2008) wynika jego przynależność do rodziny Rhomaleosauridae. Jednak z analizy Ketchum i Bensona (2010) wynika, że M. tenuiceps był bazalnym plezjozaurem nie należącym do kladu Neoplesiosauria ; według tej analizy taksonem siostrzanym Macroplata był Archaeonectrus rostratus. Z analizy Bensona i współpracowników (2011) również wynika, że Macroplata i Archaeonectrus były taksonami siostrzanymi; jednak według tej analizy oba te rodzaje były bazalnymi przedstawicielami Pliosauroidea. Z analizy Bensona, Evansa i Druckenmillera (2012) wynika, że Macroplata był bazalnym przedstawicielem Rhomaleosauridae siostrzanym do kladu obejmującego wszystkich pozostałych przedstawicieli rodziny poza rodzajem Stratesaurus; według tej analizy Rhomaleosauridae były bazalnymi plezjozaurami nie należącymi ani do Pliosauroidea ani do Plesiosauroidea.

Megalancosaurus jest nazwą rodzajową diapsyda, żyjącego w górnym triasie na terenie obecnych północnych Włoch.

Metriorynch (Metriorhynchus) – rodzaj morskiego krokodylomorfa z rodziny Metriorhynchidae żyjącego od środkowej do późnej jury. Prawdopodobnie większą część lub całość życia spędzał w wodzie. Nie odnaleziono gniazd lub jaj metriorynchów, dlatego – w przeciwieństwie do innych mezozoicznych gadów morskich, takich jak plezjozaury i ichtiozaury – niewiele wiadomo o ich biologii. Rodzaj Metriorhynchus został opisany w 1830 przez niemieckiego paleontologa Hermanna von Meyera. Jego nazwa oznacza „średni pysk” – od greckich słów metrio („średni”) oraz rhynchos („pysk”).

Mystriosuchus – rodzaj fitozaura żyjącego w późnym triasie i być może wczesnej jurze na terenie współczesnej Europy. Został nazwany w 1896 roku przez Eberharda Fraasa. Obejmuje trzy gatunki: Mystriosuchus planirostris, będący gatunkiem typowym rodzaju, M. westphali i M. steinbergeri. Niemal kompletny szkielet M. planirostris, odnaleziony w 1995 w północnych Włoszech, pozwala określić długość zwierzęcia na około 4 m. Budowa szkieletu pozaczaszkowego dowodzi, że Mystriosuchus był spośród wszystkich znanych fitozaurów najlepiej przystosowany do prowadzenia wodnego trybu życia. Anatomia czaszki sugeruje, że żywił się przede wszystkim rybami.

Nicrosaurus – rodzaj fitozaura z grupy Pseudopalatinae. Został nazwany w 1866 roku przez O. Fraasa, który ukuł nazwę rodzajową Nicrosaurus dla gatunku Belodon kapffi, opisanego w 1860 przez Hermanna von Meyera w oparciu o szczątki odnalezione w górnotriasowych osadach na terenie Niemiec. Drugi gatunek, N. meyeri, został opisany w 2000 roku przez Axela Hungerbühlera i Adriana Hunta. Nicrosaurus cechował się bardzo wyraźnym, choć nie sięgającym czubka pyska, grzebieniem czaszkowym. Miał uzębienie heterodontyczne – w szczęce znajdowały się trzy rodzaje zębów, a w żuchwie – dwa. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej w 2002 roku przez Hungerbühlera Nicrosaurus jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Pseudopalatinae.

Notozaur (Nothosaurus) – rodzaj zauropteryga z rzędu notozaurów i rodziny Nothosauridae. Żył od wczesnego do późnego triasu na terenie współczesnej północnej Afryki, Azji, Europy.

Nyctiphruretus – rodzaj wymarłego gada, dalekiego krewnego żółwi. Żył on 250 milionów lat temu i wyglądem przypominał bardziej dzisiejsze jaszczurki.

Ornitocheir (Ornithocheirus) – rodzaj dużego pterozaura żyjącego we wczesnej kredzie (alb) na obszarze dzisiejszej Europy.

Ozimek – rodzaj archozauromorfa żyjącego w późnym triasie na terenach dzisiejszej Europy.

Pachyophis woodwardi – najstarszy znany prawdziwy wąż, odnaleziony w Bośni, żyjący w kredzie 100 milionów lat temu. Żył w oceanie.

Paleorhinus – rodzaj niewielkiego fitozaura żyjącego w karniku na obecnych terenach Ameryki Północnej i być może Europy oraz Afryki Północnej. Nozdrza były daleko cofnięte i położone na wzgórku kostnym przed oczami. Grzbiet, boki i ogon pokrywały duże łuski. Paleorhinus prowadził półwodny tryb życia, żywił się głównie rybami i innymi niewielkimi zwierzętami. Gatunkiem typowym rodzaju jest opisany w 1904 roku przez Samuela Wendella Willistona północnoamerykański Paleorhinus bransoni. Oprócz niego do rodzaju Paleorhinus tradycyjnie zaliczane są również gatunki P. neukami, P. ehlersi, P. sawini, P. broilii, P. fraasi i P. scurriensis. Jednak z analizy kladystycznej Stocker (2010) wynika, że rodzaj Paleorhinus obejmujący wszystkie te gatunki byłby parafiletyczny; według tej analizy gatunki „Paleorhinus” sawini, P. bransoni i „P.” scurriensis były sukcesywnie bardziej odległymi grupami zewnętrznymi w stosunku do kladu obejmującego wszystkie pozostałe fitozaury. Stocker (2013) przeniosła gatunek „P.” scurriensis do odrębnego rodzaju Wannia. Do Paleorhinus zaliczany bywa także P. magnoculus, jednak Fara i Hungerbühler stwierdzili, że odkryty w Maroku holotyp tego gatunku jest osobnikiem młodocianym, na co wskazują stosunkowo małe rozmiary, duże oczodoły i krótki pysk. Zdaniem autorów okaz ten może należeć do któregokolwiek z prymitywnych fitozaurów, a w związku z tym opisane na jego podstawie taksony – gatunek Paleorhinus magnoculus i rodzaj Arganarhinus – nie są ważne.

Paraplacodus jest nazwą rodzajową plakodonta żyjącego w środkowym triasie. Jego szczątki odkryto w północnych Włoszech, a nazwę nadał mu Bernard Peyer.

Pararcus – rodzaj plakodonta żyjącego w środkowym triasie na terenach dzisiejszej Europy. Jego szczątki odkryto w datowanych na anizyk osadach formacji Vossenveld w Winterswijk, w Holandii. Holotyp to stosunkowo duży osobnik, o szacowanej długości przekraczającej 135 cm. Mimo to prawdopodobnie nie osiągnął jeszcze maksymalnych rozmiarów, na co wskazują niezrośnięte połówki łuków naczyniowych, brak dobrze wykształconych wyrostków kolczystych i ogólnie słabe skostnienie szkieletu. Niezrośnięcie połówek łuków naczyniowych zinterpretowano jako cechę pedomorficzną. Pararcus miał stosunkowo niewielki pancerz, składający się z czterech typów płytek, a odcinek krzyżowy kręgosłupa był giętki. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Klein i Scheyera (2014) sugeruje, że Pararcus jest stosunkowo bazalnym plakodontem, nienależącym do kladu Cyamodontoidea, na co wskazuje m.in. mniejsze opancerzenie. Autorzy stwierdzają jednak, że jego przynależność do Sauropterygia jest niepewna, ponieważ ze względu na niekompletność szkieletu nie udało się odnaleźć u Pararcus synapomorfii tego kladu.

Proganochelys quenstedti – do niedawna uznawany za najstarszego znanego gada z rzędu żółwi, żyjący w późnym Triasie ok. 210 mln lat temu.OpisPosiadał drobne zęby na podniebieniu, a jedynie szczęki były bezzębne. Żółw ten nie mógł chować głowy do pancerza, ponieważ na karku oraz na ogonie posiadał kostne kolce.RozmiaryDługość ok. 1 mMiejsce znalezieniaPierwsza wzmianka o skamieniałościach żółwia z Würtembergu pochodzi 1884 roku, natomiast dopiero w 1887 roku u Baur używa się nazwy Proganochelys quenstedti. W Niemczech odkryto kilka skamieniałości gatunku Proganochelys, podobne odnaleziono również we wschodniej Grenlandii.

Proterochersis – rodzaj żółwia (Testudinata) żyjącego w triasie (noryk). Znane są dwa gatunki: P. robusta i P. porebensis. Według niektórych badaczy młodszym synonimem Proterochersis jest rodzaj Keuperotesta, a rodzaj Proterochersis zawiera 3 gatunki.

Protorosaurus jest nazwą najstarszego przedstawiciela grupy Archosauromorpha, żyjącego w późnym permie. Jego szczątki odkryto w Niemczech już w roku 1706. Nazwę rodzajową zwierzę zawdzięcza von Meyerowi, który opisując protorozaura w roku 1830, myślał że gad ten jest dinozaurem.

Psephoderma – rodzaj plakodonta przypominającego pokrewne mu Placochelys i Cyamodus.

Pterodactylus – rodzaj niewielkiego pterozaura należącego do podrzędu pterodaktyli żyjącego w okresie późnej jury na terenie współczesnej Europy. Pterodaktyl był pierwszym odkrytym gadem latającym. Tak jak u wszystkich pterozaurów, jego skrzydła były zbudowane ze skórnej błony rozpiętej między wydłużonym czwartym palcem przedniej kończyny, z rozpiętością wynoszącą co najmniej 1,06 metra. Część opisanych gatunków pierwotnie zaliczanych do tego rodzaju jest dużo mniejsza, lecz prawdopodobnie zostały one opisane na podstawie szczątków młodych pterodaktyli lub innych, blisko z nim spokrewnionych, późnojurajskich pterozaurów, takich jak germanodaktyl lub gnatozaur.

Rutiodon – wymarły rodzaj archozaura z rodziny fitozaurów (Phytosauridae).

Saltoposuchus – rodzaj krokodylomorfa z grupy Sphenosuchia żyjącego w późnym triasie na obecnych terenach Europy. Jego skamieniałości odkryto w datowanych na noryk osadach na terenie Badenii-Wirtembergii. W 1921 roku Friedrich von Huene nazwał dwa gatunki należące do tego rodzaju – typowy Saltoposuchus connectens i S. longipus – jednak S. longipus w późniejszych pracach był przeważnie uznawany za młodszy synonim S. connectens. Znanych jest kilka dobrze zachowanych szkieletów przedstawicieli tego rodzaju. Holotypem jest niekompletny szkielet oznaczony SMNS 12597. W 1992 roku Paul Sereno i Rupert Wild wykazali, że dwie fragmentaryczne czaszki oraz kości kończyny przedniej przypisywane wcześniej niewielkiemu teropodowi prokompsognatowi w rzeczywistości również należą do przedstawicieli rodzaju Saltoposuchus. Zdaniem niektórych naukowców S. connectens jest tym samym zwierzęciem, co Terrestrisuchus gracilis, przy czym skamieniałości zaliczane do S. connectens reprezentują osobniki dorosłe, a do T. gracilis – młodociane.

Saltopus – rodzaj niewielkiego dwunożnego archozaura należącego do kladu Dinosauriformes, mierzącego około 60 cm długości, odkrytego i opisanego przez Friedricha von Huenego w 1910 roku. Żył w późnym triasie na terenie dzisiejszej Szkocji. Miał wydrążone i puste w środku kości, podobnie jak ptaki. Na podstawie porównań z innymi członkami Dinosauriformes wnioskuje się, że Saltopus miał pięciopalczaste dłonie oraz długą czaszkę z wieloma ostrymi zębami. Materiał kopalny jest jednak bardzo ubogi – obejmuje głównie kości kończyn.

Silezaur (Silesaurus) – rodzaj archozaura żyjącego w późnym triasie na terenie współczesnej Europy. Odkrycie skamieniałości co najmniej kilkunastu osobników pozwoliło na stosunkowo dokładną rekonstrukcję morfologii zwierzęcia, a także zbadanie mikrostruktury kości i fizjologii. Analizy te sugerują, że należał do grupy zwierząt zwinnych i aktywnych. Silezaur był prawdopodobnie średniej wielkości czworonożnym roślinożercą prowadzącym stadny tryb życia. Filogenetyczna pozycja rodzaju Silesaurus była przedmiotem intensywnych debat od chwili jego opisania. Niektórzy naukowcy klasyfikowali go jako prawdziwego dinozaura, jednak większość paleontologów uznaje go za bliską grupę zewnętrzną dinozaurów. Wszystkie znane skamieniałości należące bezsprzecznie do przedstawicieli tego rodzaju pochodzą z Krasiejowa w województwie opolskim.

Skleromochl (Scleromochlus) – rodzaj niewielkiego archozaura żyjącego w późnym triasie na obecnych terenach Europy. Dotychczas odnaleziono szczątki kilku osobników, co sprawia, że anatomia zwierzęcia nie jest w pełni poznana. Scleromochlus był prawdopodobnie dwunożnym biegaczem lub skoczkiem, zdolnym do skakania na duże odległości. Filogenetyczna pozycja rodzaju stanowiła przedmiot długich debat wśród paleontologów – zaliczano go zarówno do krokodylej linii archozaurów, jak również tej prowadzącej ku ptakom. Przedstawiono kilka teorii dotyczących jego sposobu poruszania się, jednak ze względu na niekompletność materiału kopalnego żadnej nie udało się w pełni potwierdzić. Wszystkie znane skamieniałości skleromochli pochodzą z formacji Lossiemouth Sandstone w Szkocji.

Smok – rodzaj dużego drapieżnego archozaura żyjącego w późnym triasie na terenach współczesnej Europy. Jego skamieniałości pochodzą z datowanych na przełom noryku i retyku osadów w cegielni w Lisowicach. Mierząc 5–6 m długości, z czego blisko 50–60 cm przypadało na czaszkę, był jednym z największych triasowych archozaurów. Jego pozycja filogenetyczna jest trudna do ustalenia – Smok wykazuje pewne cechy występujące u teropodów, rauizuchów i bardziej prymitywnych archozaurów.

Stagonolepis – rodzaj dużych, opancerzonych archozaurów z kladu Crurotarsi, z rodziny Stagonolepididae, szeroko rozprzestrzenionych w późnym triasie.

Tanystropheus, tanystrof – rodzaj gadów żyjących podczas środkowego triasu około 230 milionów lat temu. Miały 6 metrów długości, a wyróżniały się bardzo wydłużoną szyją, która mierzyła 3 metry, czyli tyle ile tułów i ogon razem wzięte. Pomimo tak długiej szyi miały tylko dziesięć kręgów szyjnych. Z powodu takiej budowy często przyjmuje się, że prowadziły wodny lub półwodny tryb życia, zamieszkując blisko brzegu i żywiąc się rybami lub skorupiakami. Jednak budowa ciała Tanystropheus nie wskazuje żeby miały jakiekolwiek cechy adaptacji do takiego trybu życia.

Teratozaur (Teratosaurus) – rodzaj późnotriasowego drapieżnego archozaura z rzędu Rauisuchia.

Terrestrisuchus – rodzaj niewielkiego krokodylomorfa z grupy Sphenosuchia żyjącego w późnym triasie na obecnych terenach Europy. Jego szczątki zostały odkryte wiosną 1952 roku w kamieniołomie Pant-y-ffynon w Glamorgan w południowo-zachodniej Walii i opisane przez P. J. Crusha w 1984 roku. Holotypem jest niemal kompletny szkielet (P.47/21) i jego odcisk (P.47/22). Skały, w których odnaleziono skamieniałości oceniono na przedretyckie. Terrestrisuchus był niewielkim zwierzęciem – mierzył poniżej 80 cm długości. Miał krótki tułów, długie proste kończyny ustawione pod tułowiem oraz długi ogon. Obręcz miedniczna znajdowała się wyżej niż barkowa. Zarówno kończyny przednie, jak i tylne były palcochodne. Crush nie był pewien, czy skamieniałości należały do osobników młodocianych, czy reprezentowały gatunek małych krokodylomorfów, jednak drugą spośród tych teorii uznał za bardziej prawdopodobną. Według Davida Allena odnalezione okazy Terrestrisuchus gracilis to osobniki zmarłe przed osiągnięciem dojrzałości. Allen stwierdził, że należą one do tego samego gatunku co Saltoposuchus connectens, znany jedynie ze skamieniałości osobników dorosłych, a Terrestrisuchus uznał za młodszy synonim rodzaju Saltoposuchus. Analiza histologiczna kości Terrestrisuchus sugeruje, że rósł on stosunkowo szybko jak na przedstawiciela Crurotarsi – tempo jego wzrostu jest porównywalne z występującym u krokodyli, jednak niższe niż u dinozaurów.

Theriosuchus – rodzaj krokodylomorfa z grupy Neosuchia żyjącego od środkowej jury do wczesnej kredy na obecnych terenach Europy i Azji. Został formalnie opisany w 1879 roku przez Richarda Owena w oparciu o skamieniałości pochodzące z Purbeck Shale w Dorset. Nazwa Theriosuchus została jednak po raz pierwszy użyta przez Owena w publikacji z 1878 roku.