W

Agama kołnierzasta – gatunek jaszczurki z rodziny agamowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Chlamydosaurus.

W

Antaresia maculosa – gatunek węża z rodziny pytonów. Występuje na terenie prawie całej Australii. Osiąga rozmiary od 80 cm do 140 cm. Żywią się nietoperzami i małymi kręgowcami, w niewoli jedzą myszy i małe gryzonie. Jest jajorodny, samica składa do 15 jaj. Występuje kilka mutacji: granite, albino.

W

Astrocja – gatunek gada z rodziny węży morskich. Jedyny przedstawiciel rodzaju Astrotia.

W

Brodatogama brodata, agama brodata – gatunek gada z rodziny agamowatych (Agamidae).

W

Cacophis – rodzaj jadowitych węży z rodziny zdradnicowatych (Elapidae), obejmujący gatunki występujące w Australii.

W

Chelodyna australijska, żółw wężoszyi, żółw długoszyjny, wężogłówka australijska – gatunek żółwia z rodziny matamatowatych (Chelidae).

W

Dendrelaphis calligaster – gatunek nadrzewnego węża z rodziny połozowatych (Colubridae), zamieszkującego Nową Gwineę i sąsiednie wyspy oraz Australię.

W

Dendrelaphis punctulatus – gatunek nadrzewnego węża z rodziny połozowatych (Colubridae).

W

Disteira – rodzaj jadowitych węży z rodziny zdradnicowatych (Elapidae), obejmujący gatunki występujące w Australii i Azji.

W

Echiopsis – rodzaj jadowitych węży z rodziny zdradnicowatych (Elapidae), obejmujący gatunki występujące w Australii.

W

Elseya irwini – gatunek żółwia bokoszyjnego z rodziny matamatowatych (Chelidae) odkryty w 1990 przez przyrodnika Steve’a Irwina. Żółwie te zaobserwowano jedynie w dwóch australijskich rzekach - Broken-Bowen i Burdekin.

W

Elusor macrurus – gatunek żółwia bokoszyjnego z rodziny matamatowatych (Chelidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Elusor, opisany w 1994 r. przez Leglera i Canna. Żółwie te zaobserwowano jedynie w australijskiej rzece Mary w Queensland.

W

Emydura Murraya – gatunek żółwia bokoszyjnego z rodziny matamatowatych (Chelidae) występujący na południowo-wschodniej Australii.

W

Gekon olbrzymi – gatunek gada z rodziny Diplodactylidae największy żyjący współcześnie przedstawiciel kladu Gekkota. Większy od niego był jedynie nowozelandzki Hoplodactylus delcourti, obecnie uważany za gatunek wymarły.

W

Gekon orzęsiony – endemiczny gatunek jaszczurki z rodzaju Correlophus występujący wyłącznie na Nowej Kaledonii. Jeszcze do niedawna należał do rodzaju Rhacodactylus, ale w roku 2012 został przeniesiony do rodzaju Correlophus. Gatunek ten uznawany był za wymarły, aż do 1994 roku, kiedy to osobniki tego gatunku zostały zauważone na Île des Pins. Złapane osobniki okazały się niewymagające w hodowli. W USA gatunek ten jest popularny w hodowli amatorskiej.

W

Gekon płaczący – gatunek jaszczurki z rodziny gekonowatych (Gekkonidae).

W

Hatteria, tuatara, łupkoząb (Sphenodon) – rodzaj gada z rodziny hatteriowatych (Sphenodontidae) występującego endemicznie na Nowej Zelandii. Mimo iż wyglądem najbardziej przypomina jaszczurkę, w rzeczywistości reprezentuje odrębną linię ewolucyjną lepidozaurów – sfenodonty. Hatterie są jedynymi współczesnymi przedstawicielami tej grupy. Ich najbliżsi krewni to łuskonośne. Z tego powodu hatteria wzbudza zainteresowanie naukowców badających ewolucję jaszczurek i węży oraz rekonstruujących wygląd i zwyczaje najwcześniejszych diapsydów.

W

Krokodyl australijski, krokodyl Johnstona, australijski krokodyl słodkowodny – gatunek gada z rodziny krokodylowatych. Nie jest uważany za niebezpieczny dla ludzi.OpisWąski pysk zwężający się ku końcowi jest wyposażony w liczne ostre zęby. Ubarwienie ciała jasnobrązowe z ciemniejszymi miejscami na ciele i ogonie, drobniejsze na szyi i nakrapiane na pysku w różnym stopniu u różnych osobników. Tarcze kostne na ciele są stosunkowo duże. RozmiaryDługość do 2,5 do 3 m (samiec), 2,0 do 2,1 m (samica). Masa ciała kg. BiotopSłodkowodne jeziora, baseny powstałe po ustępującej powodzi oraz bagna. Także niezasolone górne odcinki rzek i zatoczki. Chociaż toleruje słoną wodę to zdecydowanie jej unika, gdyż tam musiałby konkurować z krokodylem różańcowym. PokarmKształt pyska, podobny jak ma gawial gangesowy, wskazuje przystosowanie do chwytania ryb. Oprócz nich różne bezkręgowce i małe kręgowce: ptaki, nietoperze, gady, płazy, ssaki. ZachowanieChwyta zdobycz błyskawicznym ruchem głowy w bok. W czasie pory suchej kiedy brakuje zdobyczy długo głoduje. RozmnażanieSamce dojrzewają przy ok. 1,5 m długości, a samice przy nieznacznie mniejszej. Zaloty rozpoczynają się na początku pory suchej, a składanie jaj ma miejsce między lipcem a wrześniem. Samice kopią gniazda 12 do 20 cm głębokie w łachach piasku pozostawionych przez ustępującą wodę pory deszczowej, do których składają od 4 do 20, a przeciętnie 13 jaj. Okres wylęgania trwa zazwyczaj od 75 do 85 dni. Pod koniec okresu wylęgania samice powracają do gniazd i czekają na wołanie wylęgniętych młodych. Przenoszą wylęgnięte młode do wody w pyskach. Samice chronią młode przez pewien okres. WystępowaniePółnocna Australia. Szacowana dzika populacja wynosi od 50.000 do 100.000 osobników.

W

Krokodyl różańcowy – gatunek gada z rodziny krokodyli właściwych (krokodylowatych). Jest największym współcześnie żyjącym gadem, a także największym drapieżnikiem na lądzie i rzekach całego świata. Samce krokodyli różańcowych mogą osiągać 6,3 m długości i ważyć 1360 kg. Typowe rozmiary dorosłych samców mieszczą się w przedziale 4,3-5,2 m długości i 400-1000 kg wagi, ale zdarzają się również okazy o większych rozmiarach. Samice są o wiele mniejsze i zazwyczaj nie przekraczają 3 m długości. Krokodyle te mogą żyć w słonej wodzie, lecz najczęściej można je spotkać w lasach namorzynowych, estuariach, deltach rzek, lagunach i dolnych odcinkach rzek. Posiadają największy zasięg siedliskowy spośród wszystkich żyjących krokodyli, rozciągający się od wschodniego wybrzeża Indii, przez większą część Azji Południowo-Wschodniej do północnej Australii.

W

Legwan fidżyjski – gatunek gada z rodziny legwanowatych (Iguanidae) występujący na wyspach fidżyjskich i tongijskich.

W

Legwan wityjski – gatunek występującego na wyspach Fidżi gada z rodziny legwanowatych, krytycznie zagrożonego wyginięciem. Gatunek prawdopodobnie ewoluował od iguany odizolowanej od populacji w Ameryce Południowej 13 milionów lat temu.

W

Mangrowiec brunatny – gatunek nadrzewnego węża z rodziny połozowatych (Colubridae), występujący na wschodnim oraz północnym wybrzeżu Australii, w zachodniej Indonezji, Papui-Nowej Gwinei, oraz na wyspach Melanezji; introdukowany na wyspie Guam.

W

Miękkoskórek dwupazurzasty, żółw dwupazurzasty, żółw miękkoskóry, żółw nowogwinejski – gatunek gada z podrzędu żółwi skrytoszyjnych z rodziny miękkoskórkowatych (Carettochelyidae), jedyny przedstawiciel rodziny.OpisPancerz zbudowany z kostnych płyt bez pancerza rogowego, zamiast którego całą powierzchnię kostnego pancerza pokrywa gruba i miękka skóra. Wydłużona szczęka tworzy krótki mięsisty ryjek z szerokimi otworami nosowymi przy końcu. Nad oczami znajdują się krótkie sterczące płatki skórne. Kończyny spłaszczone z szerokimi błonami pływnymi. Pierwszy i drugi palec przy wszystkich odnóżach posiada duży i gruby pazur. RozmiaryKarapaks dochodzi do 50-56 cm długości, 35 cm szerokości. Masa ciała osiąga 20 kg. BiotopRzeki i niskozasolone ich ujścia do morza. PokarmWszystkożerny, a głównie ryby.WystępowanieNowa Gwinea i północna AustraliaOchronaGatunek Carettochelys insculpta wymieniony jest w aneksie B Rozporządzenia Rady (WE) Nr 338/97 w sprawie handlu dzikimi zwierzętami oraz w załączniku II konwencji CITES.

W

Moloch straszliwy – gatunek niewielkiej jaszczurki z rodziny agamowatych (Agamidae), zamieszkujący zachodnioaustralijskie pustynie. Jej ciało pokrywają sterczące pionowe łuski oraz pomarańczowobrunatne plamy, co nadaje jej groźny wygląd. Jej pokarmem są mrówki. Rozród jajorodny. Długość ciała 15-22 cm. Prowadzi naziemny tryb życia.

W

Mulga zwyczajna, czarnica brunatna – gatunek węża z rodziny zdradnicowatych (Elapidae). Jeden z najdłuższych węży jadowitych świata i drugi po tajpanie nadbrzeżnym najdłuższy wąż jadowity występujący w Australii.

W

Płatonóg ostropyski – gatunek gada z rzędu łuskoskórych, z rodziny płatonogów. Występuje na obszarze Australii i Nowej Gwinei. Głównie spotykany na terenach piaszczystych jak i w lasach. Gatunek ten bardzo dobrze czuje się pomiędzy trawami oraz wśród ściółki leśnej.

W

Pogona vitticeps – gatunek jaszczurki z rodziny agamowatych, w języku polskim określana nazwą agama brodata.OpisWokół głowy i grzbiet pokrywają ostre łuski, które tworzą kolczastą brodę, gdy podrażnione zwierzę nadyma podgardle. Ubarwienie zmienne, zależne od nastroju jaszczurki - od żółtoszarego i oliwkowobrązowego, gdy jest spokojna do jaskrawożółtej z pomarańczowym podczas dobrego nastroju i nagrzania ciała. Resztę ciała pokrywają małe i szorstkie łuski.

W

Pyton czarnogłowy – gatunek węża z rodziny pytonów.

W

Pyton czarny – gatunek węża z niejadowitej rodziny pytonów.

W

Antaresia perthensis – gatunek węża z rodziny pytonów. Odkryty w zachodniej Australii. Jak sugeruje ich nazwa, są najmniejszym przedstawicielem swojej rodziny. Często można je znaleźć w kopcach termitów. Nie rozpoznano jego żadnych podgatunków.

W

Pyton obrączkowy, nardoana, naradoa – gatunek węża z rodziny pytonów, jedyny przedstawiciel rodzaju Bothrochilus.

W

Pyton zielony – gatunek nadrzewnego węża z rodziny pytonów (Pythonidae).

W

Pyton żółtogłowy – gatunek australijskiego węża z rodziny pytonów. Występujący pospolicie w Australii Zachodniej, stał się krytycznie zagrożony w niektórych rejonach.

W

Scynk krótkoogonowy – gatunek jaszczurki z rodziny scynkowatych. Jaszczurki z rodziny scynkowatych (Scinicidae), do której należy opisywany gatunek, to kosmopolityczna grupa zwierząt, której przedstawiciele występują na wszystkich kontynentach, z wyjątkiem Antarktyki, oraz na wielu wyspach oceanicznych.

W

Scynk nadrzewny – gatunek dużej, nadrzewnej jaszczurki z rodziny scynkowatych. Jedyny przedstawiciel rodzaju Corucia. Gatunek objęty konwencją waszyngtońską CITES.

W

Scynk olbrzymi, tilikwa scynkowa – gatunek gada z rodziny scynkowatych.MorfologiaUbarwienie zmienne, zależne od środowiska w jakim żyją dane osobniki. Oliwkowożółta skóra pokryta nieregularnymi oliwkowobrązowymi poprzecznymi pręgami. Podbrzusze jaśniejsze. Ogon krótki i gruby. Głowa stosunkowo duża, szczęki silne, szeroko rozwierające się. Język duży od jasno- do ciemnoniebieskiego. Otwory uszne widoczne. Kończyny krótkie. Długość ciała do 60 cm. Przeciętna masa to około 493 g. WystępowanieAustralia, Tasmania i Nowa Gwinea. BiotopObszary półpustynne, lasy mieszane i obszary zakrzewione. BehawiorW razie zagrożenia otwierają szeroko pyski i wysuwają swój jasnoniebieski język, dodatkowo głośno syczą oraz nadymają ciało. Z powodu nieprzystosowanych kończyn nie kopią nor, a jako kryjówki służą im korytarze wykopane przez inne zwierzęta lub skalne szczeliny. Są aktywne, gdy ich ciała utrzymują temperaturę 30–35 °C. Kiedy temperatury są niższe, pozostają w schronieniach. PokarmSą wszystkożerne, a ich dieta składa się głównie z bezkręgowców, małych kręgowców, kwiatów i owoców. W niewoli najlepszym pokarmem dla tego gatunku jest wysokiej jakości psia karma. Zjada także mniszka i warzywa, np. sałatę, rzepę. RozmnażaniePrzez większą część roku żyją samotnie. Dopiero w okresie godowym samice przyciągają samców. Samce w tym czasie walczą ze sobą. Podczas kopulacji samiec przytrzymuje głowę albo grzbiet samicy zębami, co może pozostawić ślady na jej skórze. Ciąża trwa w przybliżeniu 100 dni. Scynki olbrzymie są żyworodne. Embriony pozbawione osłonek jajowych rozwijają się w prymitywnym łożysku w kieszonkach ścianek jajowodów, które są silnie ukrwione. Pozwala to dostarczać zarodkowi substancje odżywcze oraz umożliwia wymianę tlenu i dwutlenku węgla. Przeciętnie samica rodzi pomiędzy 10 a 20 młodych, z których każde mierzy 130–140 mm i waży między 10 a 20 g. Po urodzeniu zjadają pozostałości swoich łożysk. Kilka dni później przechodzą pierwsze linienie i rozpraszają się. Dorosłość osiągają po 3 latach. W niewoli mogą dożyć 25 lat i więcej.

W

Tajpan australijski, tajpan nadbrzeżny – gatunek jadowitego węża z rodziny zdradnicowatych.

W

Tajpan pustynny – gatunek węża z rodziny zdradnicowatych, jeden z najgroźniejszych jadowitych węży. Zamieszkuje pustynne tereny Australii. Zasięg występowania obejmuje zachodnią i południowo-zachodnią część stanu Queensland, północno-wschodnią część Australii Południowej i zachodnią część Nowej Południowej Walii.

W

Waran Glauerta – gatunek gada z rodziny waranów. Nazwany na cześć Ludwiga Glauerta. Nie jest zagrożony wyginięciem.

W

Waran Goulda nazywany też waranem piaskowym – gatunek gada z rodziny waranów.OpisSamice osiągają przeciętnie 2/3 długości ciała i tylko 1/3 masy samców; np. w populacji podgatunku Varanus gouldii gouldii żyjącej w pobliżu miasta Jabiru na Terytorium Północnym samce osiągają długość ciała 67 cm i masę do 4 kg, podczas gdy samice dorastają tylko do 43 cm i osiągają 1/3 masy samców. Skóra barwy zielonkawo-szarej z jednolitymi obrączkowanymi, małymi, żółtymi plamkami na całym ciele, które najbledsze są na szyi, a znaczniejsze na ogonie. Płaska, wężowata głowa ma żółty wzór po bokach. Końcowa część ogona, która dotyka ziemi ma kolor żółty. RozmiaryNa różnych obszarach osiągają od 90 cm do 160 cm całkowitej długości ciała. BiotopPrzybrzeżne lasy piaszczyste, pustynie, często wykorzystują królicze nory. PokarmAktywny drapieżnik, a jego zdobyczą padają głównie ssaki i gady, rzadziej ptaki, płazy, gadzie jaja, owady i skorupiaki. Część z tego to zwierzęta zabite na drogach. Najwięcej wody do życia czerpią ze swoich ofiar. Zdarza im się kanibalizm. Nie gardzą też padliną. BehawiorGatunek dzienny. Dla ochrony przed drapieżnikami i warunkami pogodowymi chronią się w norach. Podczas polowania trzymają pysk blisko ziemi wysuwając swój długi, rozwidlony język przenoszący zapachy do narządu Jacobsona. Dzięki temu mogą szybko zlokalizować ukrytą zdobycz, nawet jeżeli jest ukryta pod ziemią. Wtedy używają ostrych pazurów, by się do niej dostać. RozmnażanieOkres godowy przypada w porze deszczowej. Samica wyszukuje kopiec termitów, w którym kopie jamę 50 do 60 cm głęboką i siedząc na szczycie kopca składa od 10 do 17 jaj. Następnie zasypuje jamę, a termity zabudowują uszkodzone miejsce. Jest to doskonałe miejsce dla rozwoju jaj, gdyż termity regulują temperaturę i wilgotność. WystępowanieAustralii, oprócz Wiktorii i Tasmanii oraz Nowa Gwinea.

W

Waran kolczastoogonowy – gatunek gada z rodziny waranów. Jest to jeden z kilkudziesięciu gatunków tej rodziny. Występuje w północno-zachodniej Australii. W porównaniu z innymi waranami osobniki tego gatunku są małe. Osiągają ok. 55-70 cm i również niewiele ważą. Dożywają 15 lat i prowadzą nadrzewny tryb życia. Żywią się owadami i małymi jaszczurkami.

W

Waran kolorowy – gatunek gada z rodziny waranów.OpisSzyja bardzo długa, pazury długie i mocne, ogon bocznie spłaszczony przy końcu cienki, biczowaty. Grzbiet brązowoczarny lub czarny z jaskrawożółtymi poprzecznymi paskami. Ogon w żółte i czarne pręgi. Całe ciało mocno błyszczące. Młode są tak samo ubarwione jak dorosłe. RozmiaryDługość do 200 cmMasa ciała do 20 kg. PokarmMałe kręgowce. ZachowanieSzybko biega, wspina się na drzewa, dobrze pływa i nurkuje. Brian G. Fry i in.(2006) odkryli, że waran kolorowy, wytwarza prawdziwy jad.: Samica składa w termitierach 4-14 jaj. WystępowanieAustralia

W

Waran papuaski, waran krokodylowy – gatunek gada z rodziny waranów. Jest to jaszczurka osiągająca prawdopodobnie do 4,5 m długości, mniej masywna niż waran z Komodo, jej waga jest znacznie mniejsza ponieważ ogon dochodzi do połowy długości ciała. Żyje na Nowej Gwinei. Rozmnaża się jajorodnie.

W

Waran szmaragdowozielony, waran szmaragdowy – gatunek gada z rodziny waranów występujący w Nowej Gwinei i północno-zachodniej Australii.

W

Waran timorski – gatunek gada z rodziny waranowatych.

W

Waran wielki – gatunek gada z rodziny waranów. Jedna z największych jaszczurek na świecie.OpisDość smukła jaszczurka z wyraźnie dużą głową. Skóra na grzbiecie jest brązowa lub czarna z rzędami wielkich jasnych plam. Młode osobniki są jaśniej ubarwione niż dorosłe. RozmiaryDługość do 250 cmmasa ciała do 15 kg BiotopSuche i skaliste obszary PokarmDuże owady, węże, jaszczurki, ptaki, małe ssaki, padlina, jaja gadów i ptaków. Zdarzało się, że ich ofiarą padały małe kangury. Żyjące na wybrzeżu zjadają wylęgłe małe żółwie morskie pełzające do morza. Mniejsze warany mogą paść ofiarą dorosłych. ZachowanieAby chronić się przed przegrzaniem na pustyni, kopią jamy albo ukrywają się w głębokich skalnych szczelinach. Wychodzą z nich, aby polować, często przemierzając znaczne odległości. Zimują od maja do sierpnia. Są szybkimi biegaczami, przy czym mogą biec na czterech lub tylko na tylnych nogach. W razie niebezpieczeństwa, gdy są zaskoczone przez napastnika unoszą ciało do góry na łapach, nadymają gardło i syczą robiąc obronny albo agresywny pokaz, rzucają się na przeciwnika uderzając go umięśnionym ogonem. Mogą też rzucić się z otwartym pyskiem i udawać atak. RozmnażanieSamica składa od 6 do 11 jaj do jam w ziemi pod kamieniami w styczniu, które w temperaturze 30-32 °C inkubują się przez 8 miesięcy. WystępowanieSuche regiony Australii od wybrzeży Australii Zachodniej, południe Terytorium Północnego, północ Australii Południwej i zachodnie Queensland.

W

Wodnogama australijska, agama wodna – gatunek jaszczurki z rodziny agamowatych (Agamidae). Agamę wodną tradycyjnie zalicza się do rodzaju Physignathus, jednak badania molekularne sugerują, że nie jest on monofiletyczny, dlatego bywa ona klasyfikowana w odrębnym, monotypowym rodzaju Istiurus lub Intellagama.

W

Zdradnica śmiercionośna – gatunek węża z rodziny zdradnicowatych, jeden z najgroźniejszych węży jadowitych.