32 Pojezierze Południowopomorskie

Pojezierze Południowopomorskie (314.6-7) – obejmuje terytoria pomiędzy morenami fazy pomorskiej na północy, Pradoliną Toruńsko-Eberswaldzką na południu, doliną Odry na zachodzie i doliną Wisły na wschodzie, na szlaku odpływu lodowcowo-rzecznego, który spowodował powstanie rozległych piaszczystych równin w dorzeczach dopływu Noteci – Drawy oraz dopływów Wisły – Brdy i Wdy. Pomiędzy dolinami tych rzek występują liczne jeziora wytopiskowe. Klimatycznie jest to region bardziej suchy i cieplejszy niż Pojezierza Wschodnio- i Zachodniopomorskie. W składzie lasów przeważają tu bory sosnowe na sandrach. Mieszane lasy liściaste na wysoczyznach morenowych przeważnie ustąpiły miejsca polom uprawnym. Makroregion zajmuje powierzchnię 17 789 km² i dzieli się go na 13 następujących mezoregionów:Równina Gorzowska Pojezierze Dobiegniewskie Równina Drawska Równina Tucholska Pojezierze Wałeckie Równina Wałecka Pojezierze Szczecineckie Równina Charzykowska Dolina Gwdy Pojezierze Krajeńskie Bory Tucholskie Dolina Brdy Wysoczyzna Świecka

Bory Tucholskie (314.71) – mezoregion fizycznogeograficzny w północnej Polsce w dorzeczu Brdy i Wdy. Obszar ok. 2,4 tys. km2. Obszar mezoregionu jest w znacznej mierze pokryty kompleksem leśnym o tej samej nazwie. Niekiedy mezoregion ten bywa łączony z Wysoczyzną Świecką pod nazwą Równina Tucholska. Z kolei kompleks leśny, od którego mezoregion przyjął nazwę, pokrywa również dużą część Równiny Charzykowskiej i wchodzi na obszar kolejnych mezoregionów.

Chełmice – wzniesienie na obszarze mezoregionu Bory Tucholskie, położone w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim, w gminie Karsin, zlokalizowane w kierunku północno-zachodnim od wsi Wiele. Jego wysokość to 201,5 m n.p.m.. To najwyższe wzniesienie w regionie po Wieżycy.

Chmielinek – wzniesienie na Równinie Drawskiej o wysokości 129,9 m n.p.m., położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Drawsko Pomorskie.

Cieszęcka Góra – wzniesienie o wysokości 193,3 m n.p.m. w Dolinie Gwdy, położone w województwie zachodniopomorskim, powiecie szczecineckim, gminie Biały Bór.

Dąbrowa – wzniesienie o wysokości 207,1 m n.p.m. na Pojezierzu Wałeckim, położone w woj. wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Szydłowo.

Dębogóra – wzniesienie o wysokości 159,1 m n.p.m. na Równinie Wałeckiej, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Czaplinek.

Dębowa Góra – najwyższe wzgórze w morenie czołowej wzdłuż doliny Noteci, na południowym krańcu Pojezierza Krajeńskiego, w środkowej Krajnie w pobliżu miejscowości Osiek nad Notecią. Wysokość 193,7 m n.p.m.

Dolina Brdy (314.72) – mezoregion fizycznogeograficzny w środkowo-północnej Polsce, stanowiący południowo-wschodnią część Pojezierza Południowopomorskiego.

Dolina Gwdy (314.68) – mezoregion fizycznogeograficzny w północno-zachodniej Polsce, stanowiący środkową część Pojezierza Południowopomorskiego. Region graniczy od północy z Pojezierzem Drawskim, Pojezierzem Bytowskim i Równiną Charzykowską, od zachodu z Pojezierzem Szczecineckim, Równiną Wałecką i Pojezierzem Wałeckim, od południa z Doliną Środkowej Noteci a od wschodu z Pojezierzem Krajeńskim. Dolina Gwdy leży na pograniczu trzech województw: wielkopolskiego, zachodniopomorskiego i pomorskiego.

Góra Brzuchowa – wzniesienie o wysokości 207,8 m n.p.m. na Pojezierzu Krajeńskim, położona w woj. wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w gminie Złotów.

Jamertal – jezioro położone wśród lasów, około 4 km na wschód od Starogardu Gdańskiego. Ma ok. 4 ha powierzchni. W pobliżu akwenu przebiega linia kolejowa z Piły do Tczewa.

Kalskie Góry – wzniesienia o wysokości do 185 m n.p.m. w Dolinie Gwdy, położone w województwie zachodniopomorskim, powiecie szczecineckim, gminie Szczecinek.

Kosaciec – wzniesienie o wysokości 148,4 m n.p.m. na Pojezierzu Wałeckim, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Kalisz Pomorski.

Lipowa Góra – wzniesienie o wysokości 171,7 m n.p.m. na Pojezierzu Szczecineckim, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Czaplinek, ok. 1,6 km na wschód od jeziora Nątlino i miasta Czaplinek.

Lisica – wzniesienie o wysokości 167 m n.p.m. na Pojezierzu Drawskim, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Złocieniec, ok. 2 km na północny wschód od jeziora Lubie.

Łysica – wzniesienie o wysokości 157,7 m n.p.m. na Równinie Wałeckiej, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Czaplinek.

Pojezierze Dobiegniewskie (314.62) – mezoregion fizycznogeograficzny w północno-zachodniej Polsce, zaliczany ze względu na typ mezoregionów do wysoczyzn młodoglacjalnych przeważnie z jeziorami w regionie nizin i obniżeń, przechodzący od północy w Pojezierze Choszczeńskie, od wschodu w Równinę Drawską, od południa w Kotlinę Gorzowską i od zachodu w Równinę Gorzowską.

Pojezierze Krajeńskie (314.69) – mezoregion fizycznogeograficzny w północno-zachodniej Polsce, część Pojezierza Południowopomorskiego, położone jest pomiędzy dolinami Gwdy, Brdy i środkowej Noteci. Zajmuje powierzchnię 4380 km².

Pojezierze Szczecineckie (314.66) – mały mezoregion fizycznogeograficzny w północno-zachodniej Polsce, stanowiący północno-środkową część Pojezierza Południowopomorskiego. Region graniczy od północy z Pojezierzem Drawskim, od zachodu i południowego zachodu z Równiną Wałecką a od wschodu z Doliną Gwdy. Pojezierze Szczecineckie leży na pograniczu województw zachodniopomorskiego i wielkopolskiego.

Pojezierze Wałeckie (314.64) – mezoregion fizycznogeograficzny w północno-zachodniej Polsce, zaliczany ze względu na typ mezoregionów do wysoczyzn młodoglacjalnych przeważnie z jeziorami, w regionie nizin i obniżeń, przechodzący od północy w Pojezierze Drawskie i Równinę Wałecką, od wschodu w Dolinę Gwdy, od południa w Kotlinę Gorzowską i od zachodu w Równinę Drawską.

Pomorska Góra Piasku – nieoficjalna nazwa nasypu piaskowego o wysokości do 245 m n.p.m. w powiecie szczecineckim, w gminie Biały Bór. Znajduje się w Dolinie Gwdy, pomiędzy osadą Biały Dwór a jeziorem Cieszęcino. Jest to sztuczne wzniesienie usypane z piasku, powstałe po wydobyciu kruszywa mineralnego. Maks. wysokość względna 65,5 m. Zwałowisko ma wymiary: długość ok. 600 m, szerokość ok. 200 m. Urząd miejski oszacował, że na zwałowisku znajduje się ok. 8 milionów ton piasku.

Racza – wzniesienie o wysokości 211 m n.p.m. na Pojezierzu Wałeckim, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Wierzchowo.

Rozwaliny – wzniesienie o wysokości 239,1 m n.p.m. w Dolinie Gwdy, położone w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Miastko. Rozwaliny znajdują się na pograniczu Doliny Gwdy i Równiny Charzykowskiej. Dalej na północy rozciąga się Pojezierze Bytowskie.

Równina Charzykowska (314.67) – mezoregion fizycznogeograficzny w północnej Polsce, zaliczany ze względu na typ mezoregionów do sandrów w granicach ostatniego zlodowacenia z jeziorami w regionie nizin i obniżeń, przechodzący od północy w Pojezierze Bytowskie, od wschodu w mezoregion Borów Tucholskich, od południa w Pojezierze Krajeńskie i od zachodu w Dolinę Gwdy. Obejmuje obszar około 2100 km² równiny sandrowej w górnym dorzeczu Brdy.

Równina Drawska (314.63) – mezoregion fizycznogeograficzny w północno-zachodniej Polsce, zaliczany ze względu na typ mezoregionów do sandrów w granicach ostatniego zlodowacenia z jeziorami w regionie nizin i obniżeń, przechodzący od północy w Pojezierze Ińskie i Wysoczyznę Łobeską, od wschodu w Pojezierze Wałeckie, od południa w Kotlinę Gorzowską i od zachodu w Pojezierze Choszczeńskie i Pojezierze Dobiegniewskie.

Równina Gorzowska (314.61) – mezoregion fizycznogeograficzny w zachodnio-północnej Polsce, zaliczany ze względu na typ mezoregionów do sandrów w granicach ostatniego zlodowacenia z jeziorami w regionie nizin i obniżeń, przechodzący od północy w Pojezierze Myśliborskie, od wschodu w Pojezierze Dobiegniewskie, od południa w Kotlinę Gorzowską i od zachodu w Kotlinę Freienwaldzką.

Równina Wałecka (314.65) – mezoregion fizycznogeograficzny w północno-zachodniej Polsce, stanowiący środkową część Pojezierza Południowopomorskiego. Region graniczy od północy z Pojezierzem Szczecineckim i Pojezierzem Drawskim, od zachodu i południa z Pojezierzem Wałeckim a od wschodu z Doliną Gwdy. Równina Wałecka leży na pograniczu województw zachodniopomorskiego i wielkopolskiego.

Sarnki – wzniesienie o wysokości 180,8 m n.p.m. na Równinie Wałeckiej, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Złocieniec, na obszarze między jeziorami Krzemno a Wąsosze.

Skotna Góra – wzniesienie o wysokości 205 m n.p.m. na Pojezierzu Szczecineckim, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie szczecineckim, w gminie Borne Sulinowo.

Skórcza – wzniesienie na Równinie Drawskiej o wysokości 137,0 m n.p.m., położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, w gminie Ińsko.

Tecławska Góra – zalesione wzniesienie na Pojezierzu Szczecineckim, położone w woj. wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w granicach miasta Okonek. Na szczycie znajduje się dawna wieża Bismarcka – Wieża Tecława.